ΥΠΟΘΕΣΗ GAMESTOP

Η δύναμη του διαδικτύου και των κοινωνικών μέσων είναι αναμφισβήτητη. Δημιουργεί περσόνες, εκλέγει προέδρους και πρωθυπουργούς, αναπτύσσει πρωτοβουλίες δράσεων, ενισχύει τον εθελοντισμό. Πλέον πυροδοτεί και… επαναστάσεις στη σύγχρονη εκδοχή τους. Όπως είναι αυτό που συνέβη με την αμερικανική αλυσίδα ηλεκτρονικών παιχνιδιών GameStop και τους χιλιάδες μικρομετόχους, που σαν νέοι Σπάρτακοι αποφάσισαν να εναντιωθούν στην αυτοκρατορία τής Wall Street, τα κοράκια της, τα hedge funds και τους μεγάλους παίκτες που επί δεκαετίες καθορίζουν τις μοίρες εταιρειών, νομισμάτων, κρατών, οργανισμών και ανθρώπων.

Όποιος, απλά, έχει παρακολουθήσει τις ταινίες που αναφέρονται στον κόσμο των χρηματιστηριακών συναλλαγών, σαν τον «Λύκο τής Wall Street» και το «Μεγάλο σορτάρισμα», μπορεί να καταλάβει ότι ο συγκεκριμένος κόσμος δεν είναι αγγελικά πλασμένος: Εταιρείες-φούσκες που οι μετοχές κάνουν ράλι, αγοραπωλησίες με «αέρα», τζογάρισμα πάνω στην κατάρρευση κλάδων, «αποκλειστικές» πληροφορίες για μια εισηγμένη, λόμπι χειραγώγησης, κερδοσκόποι, χαμός…

Η ελληνική κοινωνία βίωσε για τα καλά τι σημαίνει χρηματιστηριακός τζόγος με όλα τα παράγωγά του, την περίοδο 1990-2000, και κυρίως το 1999 όταν έσκασε η «φούσκα» του ΧΑΑ. Ήταν τότε που 300 δισεκατομμύρια δραχμές –10 και πλέον δισ. ευρώ για να το φέρουμε στο σήμερα…– εξαφανίστηκαν, που περιουσίες άλλαξαν χέρια εν μια νυκτί, που χιλιάδες μικρομεσαίοι επενδυτές, παρασυρμένοι από το όραμα του εύκολου πλουτισμού και από τους κυβερνήτες της «ισχυρής Ελλάδας», έχασαν τις οικονομίες μια ζωής, που οικογένειες διαλύθηκαν και άνθρωποι αυτοκτόνησαν. Αλλά για να μην αδικούμε τη χώρα μας, το Χρηματιστήριο έχει συνδεθεί με εκατοντάδες μικρές και μεγάλες απάτες σε όλες τις γωνιές του πλανήτη. Τα νήματα κινούν μεγαλοσχήμονες επικεφαλής εταιρειών διαχείρισης κεφαλαίων, των γνωστών hedge funds, τραπεζίτες και μεγαλοχρηματιστές, επαγγελματίες traders, πρόεδροι και διευθύνοντες μεγάλων εταιρειών και βέβαια, όπως παντού, πολιτικοί και δημοσιογράφοι. Με όλα αυτά τα συστατικά, η συνταγή για μια σίγουρη χρηματιστηριακή απάτη είναι εγγυημένη.

Η κατάρρευση της Lehmann Brothers και τα όσα την ακολούθησαν επανέφερε στο προσκήνιο την ανάγκη αυστηροποίησης των ποινών για τους απατεώνες και εντατικοποίησης των ελέγχων μέσω ενίσχυσης των μηχανισμών τους. Σε κάποιες χώρες που μέχρι πρότινος το πάρτι ήταν χωρίς όρια, πλέον έχουν μπει κανόνες λειτουργίας και αυστηρής παρακολούθησης. Σε άλλες πάλι παραμένει ένα πιο χαλαρό πλαίσιο, προκειμένου να «γίνεται παιχνίδι» έστω κι αν δεν είναι στον βαθμό του… παλιού καλού καιρού.

Αλλάζοντας τη μοίρα μιας εταιρείας

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC) είναι ισχυρότατη με ομοσπονδιακούς νόμους να την κατοχυρώνουν και ένα αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο για εταιρείες και τράπεζες προκειμένου να προστατεύονται οι επενδυτές. Οι συχνές απάτες στον ναό του Καπιταλισμού, με πιο τρανταχτή περίπτωση αυτή του Μπέρνι Μέιντοφ με το σύστημα Πόντσι, δηλαδή το «χτίσιμο» μιας πυραμίδας με κεφάλαια επενδυτών-θυμάτων τα οποία υποθετικά επενδύονταν και απέδιδαν ως απόδοση τα χρήματα των νέων… θυμάτων, που αποκαλύφθηκε το 2008, επέβαλαν την ισχυροποίησή της. Όμως και σε αυτό το πλαίσιο, παραμένει το περιθώριο του ημινόμιμου-ημιπαράνομου παιχνιδιού. Τέτοιο είναι και το short shelling, το «σορτάρισμα» επί το ελληνικότερον, η ανοιχτή πώληση δηλαδή μετοχών που αναμένεται πτώση της τιμής τους, και τις οποίες ο «σορτάκιας» έχει δανειστεί συνήθως από χρηματιστηριακή εταιρεία, τις έχει πουλήσει στην υψηλή τιμή για να την επαναγοράσει στη χαμηλή και να βγάλει κέρδος τη διαφορά πώλησης και επαναγοράς. Όμως σε όλες τις συναλλαγές που προκύπτει για κάποιον κέρδος, σε κάποιον άλλον βγαίνει χασούρα. Στους loosers ανήκουν συνήθως οι μικροεπενδυτές, οι ανύποπτοι τις περισσότερες φορές από τα παιχνίδια που παίζονται στους πάνω ορόφους του ουρανοξύστη.

Και για να το φέρουμε στην αρχή της ιστορίας μας, η υπόθεση της GameStop είναι επί της ουσίας η εκδίκηση των χαμένων, οι οποίοι οργανώθηκαν μέσω του Reddit και των άλλων social media και αγόρασαν μαζικά μετοχές και δικαιώματα μετοχών μέσω συμβολαίων options της αλυσίδας ηλεκτρονικών παιχνιδιών, η οποία εδώ και καιρό ήταν στο στόχαστρο των σορτάκηδων που είχαν ποντάρει στην κατάρρευση της τιμής της.

Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θυμήθηκαν να αντιδράσουν!

Από τα τέλη του προηγούμενου χρόνου μέχρι και την περασμένη εβδομάδα, η μαζική αγορά μετοχών GameStop εκτόξευσε την τιμή της μέχρι και στο 400%! Οι μικρομέτοχοι με τη δύναμη που αντιλήφθηκαν ότι έχουν και μέσω των κοινωνικών δικτύων συνέχισαν την αντεπίθεση σε βάρος των μεγάλων παικτών, αγοράζοντας options και μετοχές και άλλων εταιρειών που κινούνταν χαμηλά όπως η εταιρεία κινηματογραφικών παραγωγών AMC Entertainment, μετάλλων όπως το ασήμι αλλά και κρυπτονομισμάτων! Οι μάρκες άρχισαν να μαζεύονται σε άλλη πλευρά του τραπεζιού και το σύστημα άρχισε να κλονίζεται. H Μelvin Capital, το hedge fund του δισεκατομμυριούχου Κεν Γκρίφιν και άλλοι μεγαλοι οίκοι κατέγραψαν τεράστιες απώλειες. Τα μεγάλα funds σε πανικό ζητούσαν από τις αρχές να παρέμβουν, επικαλούμενα το πάρτι κερδοσκοπίας(!) που έστηναν οι μόνιμα χαμένοι των χρηματιστηριακών παιγνίων…

Η υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν, συναντήθηκε με τους επικεφαλής της SEC, της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (Fed) και της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης Εμπορευμάτων (CFTC) προκειμένου να βρουν τρόπους αντιμετώπισης του χρηματιστηριακού παροξυσμού, αλλά και να κατανοήσουν τι ακριβώς συμβαίνει. «Οι ρυθμιστικές χρηματοπιστωτικές αρχές προτού λάβουν τα όποια μέτρα, χρειάζεται να “κατανοήσουν σε βάθος” τι συνέβη με τη φρενίτιδα συναλλαγών που αφορούσε την GameStop και άλλες μετοχές τις τελευταίες ημέρες», ήταν η τελευταία δήλωσή της πριν από τη συνάντηση με τους θεσμούς. «Θυμήθηκαν ότι υπάρχει κερδοσκοπία τώρα που έγιναν κερδοσκόποι οι “μικροί» παίκτες;”» διερωτήθηκε ένας ερασιτέχνης trader στα social media. Η αλήθεια είναι ότι κάποιοι από τους «επαγγελματίες» είδαν το κύμα και το καβάλησαν, κόντρα στους συναδέλφους τους, και τάχθηκαν στο πλευρό των μικρών, όπως για παράδειγμα η εταιρεία Senvest Management LLC και δύο από τους γνωστότερους traders, οι Mashaal και Gonick. Άλλωστε, και στις μεγάλες κοινωνικές επαναστάσεις, υπήρχαν και κάποιοι από τις άρχουσες τάξεις που πολεμούσαν στο πλάι των εξεγερμένων αδυνάτων!

Με την παρέμβαση του κράτους, οι «μεγάλοι» αρχίζουν να ηρεμούν και να κατευνάζονται τα ταραγμένα πνεύματα. «Τους καταλαβαίνω, μου θυμίζουν εμένα στα νιάτα μου, πρέπει να ξαναδούμε τους κανόνες του παιχνιδιού και να γίνουν πιο δίκαιοι», σημείωνε ο διευθύνων σύμβουλος του hf Merrit.

Και για να επανέλθουμε στην τύχη της GameStop, αυτές τις ημέρες η μετοχή της διαπραγματεύεται γύρω από τα 80 δολάρια, όταν την προηγούμενη εβδομάδα ήταν στα 350 δολάρια ανά μετοχή! Δυστυχώς, αυτή είναι η μοίρα των περισσότερων επαναστάσεων, μετά τις πρώτες επιτυχίες σταδιακά υποχωρούν και στο τέλος καταπνίγονται. Άλλωστε, και ο Σπάρτακος με τους συντρόφους του στο τέλος εξοντώθηκαν από τις λεγεώνες του Κράσσου…