ΤΖΕΝΗ ΚΑΡΕΖΗ: ΗΘΟΠΟΙΟΣ ΚΑΙ ΣΤΑΡ

Χτες θα γινότανε 89 χρονών η Τζένη Καρέζη που το ’σκασε στα 60 της γι’ άλλη γη, γι’ άλλα μέρη, που κανέναν δεν ξέρουμε και κανείς δεν μας ξέρει. Εδώ, σ’ αυτήν τη γη, συγκεκριμένα δε στην Ελλάδα μας, την ήξεραν όλοι. Ήταν «ηθοποιός και σταρ», όπως λέει και η Αλεξάντρα Ντελ Λάγκο στο «Γλυκό πουλί της Νιότης» του Τέννεσυ Ουΐλλιαμς όταν τη ρωτάνε τι δουλειά κάνει: «Ηθοποιός και σταρ», απαντάει. Είναι, βλέπετε, δύο διαφορετικές δουλειές, δεν χωράνε συνήθως στο ίδιο κουτάκι. Άλλο ηθοποιός, άλλο σταρ.

Κι όμως, υπάρχουν κάποια ξεχωριστά πλάσματα που μπορούν να είναι και τα δύο. Η Τζένη Καρέζη το κατάφερε χωρίς να το προσπαθήσει. Το είχε. Ήταν και τα δύο. Από τις ταινίες της ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜΣ μέχρι την τελευταία θεατρική της εμφάνιση στα «Διαμάντια και μπλουζ» (της Λούλας Αναγνωστάκη) κανείς δεν αμφισβήτησε τις υποκριτικές της δυνατότητες. Κανείς «σοβαρός». Ήταν σπουδαία θεατρίνα και ακόμα πιο ξεχωριστή στους κωμικούς ρόλους ή τις κωμικές σκηνές των άλλων, «μεγάλων», ρόλων. Κομμεντιέν μοναδική, λαμπερή και σπάνια.

Ρώτησα τον φίλο μου τον Σταμάτη (Φασουλή) αν είναι σωστός αυτός ο όρος, και μου είπε: «Ναι. Σπουδαία κομμεντιέν».

Ακολούθησε την ερμηνευτική «σχολή» της Μαίρης Αρώνη, όπου το «κωμικό» παιζότανε σε ανώτατο επίπεδο, σ’ έκανε να λυθείς στα γέλια χωρίς καλά-καλά να καταλάβεις ποια ήταν η αστεία ατάκα. Και στο σινεμά και στο θέατρο.

Θυμάμαι μια ταινία που παίχτηκε και στο Embassy στο Κολωνάκι (όπου δεν παιζόντουσαν ελληνικές ταινίες). Ήταν νομίζω με τον Αλεξανδράκη και είχε και γυρίσματα και στη Ρώμη (ή στο Λονδίνο;). Στο «εξωτερικό» πάντως – όπως λέγαμε τότε κάθε προορισμό εκτός ελληνικών συνόρων. Την είχα δει δυο-τρεις φορές αυτήν την ταινία και ήμουν σχεδόν ερωτευμένος με την Καρέζη για πολλές εβδομάδες. Με έκανε να νιώθω «Ευρωπαίος», αν μη τι άλλο. Κοσμοπολίτης. Τότε δεν υπήρχε τηλεόραση στο σπίτι και δεν είχα δει τις άλλες (δεκάδες, εκατοντάδες) ταινίες της. Ήξερα πως ήταν ο αντίποδας (ας πούμε) της Αλίκης Βουγιουκλάκη που, όμως, δεν ήταν επικυρωμένα «ηθοποιός και σταρ» – ήταν η απόλυτη σταρ. Βουγιουκλάκη - Καρέζη πήγαιναν μαζί και ας ήταν «αντίπαλες» και πάρα πολύ διαφορετικές και σαν προσωπικότητες και σαν καλλιτέχνιδες. Χατζιδάκις - Θεοδωράκης και Καρέζη - Βουγιουκλάκη. Δυό-δυό, καλλιτέχνες δυό-δυό.

Από το θέατρο τρεις ερμηνείες της Τζένης Καρέζη έχω κρατήσει – δεν έχω δει πολλές δουλειές της. Με τον Καζάκο, την Όλια Λαζαρίδου και τον Γρηγόρη Βαλτινό στο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» σε μετάφραση Σταμάτη Φασουλή και σκηνοθεσία Ζιλ Ντασέν. Ανατριχιαστική, αξεπέραστη, μαγευτική, τρομακτική, ξεκαρδιστική, σπαρακτική. Στο «Διαμάντια και μπλουζ» της Λούλας Αναγνωστάκη – που ήταν και η τελευταία της εμφάνιση όπου (εκτός από την τόσο αγαπημένη μου Μαρίκα Τζιραλίδου που ήταν πολύ δικός μου άνθρωπος) δεν θυμάμαι τίποτε άλλο, πέρα από μια σπουδαία, μεγάλη ηθοποιό – και ένα πιάνο με ουρά. Και ας το είδα πάνω από 10 φορές, εδώ, στο Θέατρο «Αθήναιον», στην Ακαδημίας. Μια μπουνιά φως θυμάμαι – την Τζένη Καρέζη.

Η τρίτη παράσταση ήταν πολύ πριν, και την έζησα από την πρώτη ανάγνωση, μέχρι που η χούντα έστειλε στη φυλακή και την Καρέζη και τον Καζάκο. «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» ανέβηκε στο θερινό θέατρο ΑΘΗΝΑΙΟΝ στο Μουσείο, Ιούνιο του ’73, με δικτατορία (Παπαδόπουλος, Μαρκεζίνης και, μετά, Ιωαννίδης). Το έργο το υπέγραφε (φρεσκογραμμένο) ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, τη μουσική ο Σταύρος Ξαρχάκος, τα κοστούμια και το πολύ ιδιαίτερο σκηνικό ο Φαίδων Πατρικαλάκης και τη σκηνοθεσία ο Κώστας Καζάκος. Βοηθός σκηνοθέτη ο 20χρονος Άρης Δαβαράκης, το τυχερό παιδί. Με σύστησε και εγγυήθηκε για τις ικανότητές μου ο Σταύρος Ξαρχάκος (του το χρωστάω ακόμα). Ήταν μαγική εμπειρία. Εκεί μ’ «άρπαξε» από κοντά ο μύθος Τζένη Καρέζη, που αλώνιζε στη σκηνή και την πασαρέλα σε σχήμα σταυρού που κάλυπτε όλο το θέατρο.

Και από εκεί, σιγά-σιγά, με τα χρόνια γνωριστήκαμε καλά και μπόρεσα να τη ζήσω και σε στιγμές πιο ιδιωτικές – και να τη θαυμάσω και για πολλούς άλλους λόγους εκτός από το υποκριτικό της εργαλείο. Ήταν, εκτός από «ηθοποιός και σταρ», μια πολύ ενδιαφέρουσα, γοητευτική, καλλιεργημένη, ωραία γυναίκα – αγωνίστρια και στη ζωή και στην τέχνη της. Αξιαγάπητη. Τρυφερή. Έτοιμη ν’ αρπαχτεί και μετά να αγκαλιάσει και μετά να μαγειρέψει για τους (πάντα λίγους, μετά τα 40 της) φίλους.

Σ’ αυτά τα χρόνια που την ήξερα πια καλά προσωπικά, το «Καρέζη - Βουγιουκλάκη» το είχανε κάνει οι δυο Κυρίες κλωτσοσκούφι για να γελάνε. Ήταν φίλες πια. Αγαπιόντουσαν. Δεν λέω πως κάνανε παρέα ή πως ήταν «κολλητές». Ήξερε όμως καλά η μία την άλλη, καταλαβαινόντουσαν. Από τις μαυρόασπρες ταινίες και τα κοριτσάκια που τα ήξερε όλη η Ελλάδα, μέχρι τις μεγάλες τους πρεμιέρες στα καλοκαιρινά και χειμωνιάτικα θέατρά τους, μέχρι το σκληρό και για τις δυο τέλος, ήταν εκεί η μία για την άλλη – όσο γινότανε.

Η Τζένη Καρέζη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1932. Το 1951 «πρωτοεμφανίστηκε» και το 1954 έπαιξε μέσα στην ίδια χρονιά «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα» του Φ.Γκ. Λόρκα, τον «Φαύλο Κύκλο» του Δημήτρη Ψαθά και άλλη μια κωμωδία του Αντρέ Ρουσσέν με τίτλο «Η Χαρά της Ζωής». Δούλευαν πολύ τότε, δούλευαν σαν σκυλιά. Επτά η ώρα το πρωί όλοι σούζα για γύρισμα στη ΦΙΝΟΣ ΦΙΛΜΣ, μετά (καθημερινά) δύο παραστάσεις, βραδινό γύρισμα συχνά, πρόβες για το επόμενο έργο. Στην Επίδαυρο έπαιξε «Ηλέκτρα» το ’87 και (πάντα με τον Καζάκο) «Οιδίποδα Τύραννο» το ’89. Στο Ηρώδειο «Μήδεια» το ’85.

Στο σινεμά ξεκίνησε το 1955 με το «Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο» και ολοκλήρωσε το ’73 με τη «Λυσιστράτη». Την ίδια χρονιά, στα 41 της, έκανε και τηλεόραση, τη «Μαρίνα Αυγέρη» (42 επεισόδια), όπως και το ’76 («Μεγάλη Περιπέτεια», 26 επεισόδια) αλλά και το ’90, ούτε δυο χρόνια πριν πεθάνει, τη «Μαύρη Χρυσαλλίδα» (12 επεισόδια).

Ευγενία Καρπούζη, 12 Ιανουαρίου 1932 - 26 Ιουλίου 1992. Παντρεύτηκε το 1962 τον Ζάχο Χατζηφωτίου αλλά χωρίσανε το ’64. Το ’68 παντρεύτηκε τον Κώστα Καζάκο και απέκτησε μαζί του έναν γιο, τον Κωνσταντίνο.

Καρέζη - Καζάκος παρέμειναν μαζί μέχρι τον θάνατο της «ηθοποιού και σταρ» Τζένης Καρέζη.

Ο γιος τους, Κωνσταντίνος, είναι και αυτός γνωστός ηθοποιός.