ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ

Κρίσιμο αναμένεται να είναι το επόμενο δεκαπενθήμερο για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Οι επίσημες επισκέψεις του Νίκου Δένδια σε Άγκυρα και Τρίπολη αξιολογούνται ως ιδιαίτερα κρίσιμες για τις εύθραυστες ισορροπίες της Ανατολικής Μεσογείου. Το γεγονός μάλιστα πως στην πρωτεύουσα της Λιβύης θα μεταβεί και ο Έλληνας πρωθυπουργός, για επίσημες συναντήσεις με τη νέα μεταβατική κυβέρνηση, δίνει μεγάλη βαρύτητα στην επίσκεψη της 6ης Απριλίου.

Η ελληνική πλευρά επιδιώκει σε αρχική φάση τη βελτίωση των σχέσεών της με την κυβέρνηση της Τρίπολης και τη σταδιακή απαγκίστρωση της Λιβύης από την «αγκαλιά» του Ερντογάν. Απώτερος στόχος όμως της ελληνικής διπλωματίας παραμένει η αποδέσμευση της Λιβύης από το παράνομο τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, που έχει δημιουργήσει σειρά προβλημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το παρασκήνιο της συνάντησης

Την επίσκεψη των Μητσοτάκη-Δένδια στην Τρίπολη έκανε γνωστή κατά τη διάρκεια της χθεσινής ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών η εκπρόσωπος Τύπου της κυβέρνησης, Αριστοτελία Πελώνη.

«Ο κ. Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον πρόεδρο του Μεταβατικού Προεδρικού Συμβουλίου, Μοχάμεντ Γιουνές Μένφι, και τον πρωθυπουργό, Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά», ανέφερε η κα Πελώνη.

Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών ήρθε ως αποτέλεσμα της πρόσκλησης που είχε απευθύνει ο Λίβυος πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό στις 16 Μαρτίου.

Από εκείνη την ημέρα, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, για λόγους ασφαλείας διεξάγονταν συζητήσεις υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας ανάμεσα στην Αθήνα και την Τρίπολη για τη διοργάνωση της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού.

Συγκρατημένες προσδοκίες

Καθοριστικό ρόλο για την επαναπροσέγγιση Αθήνας και Τρίπολης έχει παίξει η απομάκρυνση του αρχιτέκτονα του τουρκο-λιβυκού συμφώνου, Φαγιέζ αλ Σάρατζ, και ο σχηματισμός της νέας μεταβατικής κυβέρνησης του Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η εξέλιξη αυτή έδωσε τον απαραίτητο χώρο στις δυο πλευρές για την επανεκκίνηση του διαλόγου και την προσπάθεια επαναπροσέγγισης.

Οι προσδοκίες της Αθήνας από την επίσκεψη Μητσοτάκη-Δένδια στην Τρίπολη είναι συγκρατημένες. Και αυτό διότι ο Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά ήρθε στην εξουσία ως προϊόν συμβιβασμού ανάμεσα στα αντιμαχόμενα στρατόπεδα του εμφυλίου, έγινε δεκτός με τυμπανοκρουσίες από τον Σάρατζ, ενώ και η Άγκυρα είναι άκρως ικανοποιημένη με την έκβαση αυτή. Όπως μας ανέφερε χαρακτηριστικά κυβερνητική πηγή, είμαστε ιδιαίτερα «επιφυλακτικοί», καθώς κανένας παίκτης δεν συνιστά αυτήν τη στιγμή «αξιόπιστο» συνομιλητή.

Το γεγονός, μάλιστα, πως ο Ντμπεϊμπά , ως επιχειρηματίας στον κατασκευαστικό κλάδο, είχε στενές σχέσεις με την Άγκυρα, καθώς επί σειρά δεκαετιών συνεργάστηκε με τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες, ενώ το γεγονός πως προέρχεται από τη Μισράτα, μια πόλη προπύργιο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στη Λιβύη, εντείνει τον προβληματισμό στην ελληνική πλευρά.

Ο βασικός στόχος της Αθήνας

Βασικός στόχος της Αθήνας σε αυτήν τη φάση των διαπραγματεύσεων είναι η δημιουργία ενός διαύλου επικοινωνίας ανάμεσα στις δυο πλευρές. «Ο "πάγος" που προκάλεσε το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο πρέπει να σπάσει», μας ανέφερε διπλωμάτης με μεγάλη εμπειρία στο πεδίο των διαπραγματεύσεων, εξηγώντας πως οι πρώτες συναντήσεις θα έχουν δεδομένα αναγνωριστικό χαρακτήρα.

Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα η Αθήνα θα διεκδικήσει να στρέψει τη νέα κυβέρνηση της Τρίπολης προς την Ευρώπη, κόβοντας εμμέσως τους δεσμούς αλλά και τη δεδομένη εξάρτηση της Λιβύης από την Τουρκία. Σε αυτό το σχέδιο συμμέτοχος θα είναι δεδομένα η Ευρώπη, αλλά σημαντικό ρόλο αναμένεται να παίξει και η κυβέρνηση της Αιγύπτου, η οποία επιδιώκει τη σταθεροποίηση της χώρας αλλά και την εκδίωξη των Τούρκων και των τζιχαντιστών από τη χώρα της Βορείου Αφρικής.

«Ζητούμενο για την Αθήνα είναι να υπάρξουν στη Λιβύη ελεύθερες εκλογές, στις οποίες θα συμμετέχουν όλες οι πολιτικές δυνάμεις και θα εκπροσωπούνται όλες οι φυλές», μας ανέφερε χαρακτηριστικά κυβερνητικός βουλευτής, προσθέτοντας πως «μια Λιβύη που θα διοικείται από Τούρκους και τζιχαντιστές πρέπει να τελειώσει».

Όσον αφορά τώρα το στρατηγικό στόχο της απαγκίστρωσης της Λιβύης από το τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, αυτό προς ώρας μοιάζει μακρινό και δύσκολο.

Η Τουρκία επιμένει… η Αίγυπτος απαντά

Η Λιβύη μπορεί να έχει αφήσει πίσω της τον αιματηρό εμφύλιο που σημάδεψε τη χώρα την τελευταία δεκαετία, ωστόσο μια σπίθα αρκεί για να ανάψει η φωτιά στη χώρα της Βορείου Αφρικής.

Από τη μια πλευρά, η Τουρκία συνεχίζει να έχει στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη, ενώ η πρόσφατη έκθεση του πάνελ εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών διαπιστώνει κατάφορες παραβιάσεις του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη από την Τουρκία, μέσω παροχής εξοπλισμού και εκπαίδευσης μισθοφόρων.

Από την άλλη πλευρά, οι Αιγύπτιοι συνεχίζουν να παρέχουν στήριξη στο Κοινοβούλιο του Τομπρούκ, ενώ όπως αποκάλυψε το Al Monitor, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, προετοιμάζει πυρετωδώς νέα γιγαντιαία ναυτική βάση κοντά στα σύνορα της Αιγύπτου με τη Λιβύη.