ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟ 1821

Με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση, το Μουσείο Μπενάκη φιλοξενεί μία έκθεση σταθμό. Μιλώντας για την 1821 θα πρέπει να επισημανθεί ότι είναι ένα γεγονός το οποίο συνδέεται με τις ριζικές ευρωπαϊκές αλλαγές, το γκρέμισμα της φεουδαρχίας και την ανάδυση των εθνών-κρατών. Πρόκειται για ένα σημείο ιστορικής μοναδικότητας για την εμφάνιση του ελληνικού έθνους. Αποτελεί λοιπόν ένα γεγονός το οποίο όταν απεικονίζεται σε μουσειακές εκθέσεις αναδεικνύονται στοιχεία ιστορικής μοναδικότητας.

Το κτίριο του Μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς, 2.500 τ.μ., φιλοξενεί τη μεγαλύτερη έκθεση για τον Νεότερο Ελληνισμό που έχει παρουσιασθεί. «1821 Πριν και Μετά» είναι ο τίτλος της έκθεσης που κοσμεί το Μουσείο. Στο χώρο της έκθεσης συναντά κάποιος περισσότερα από 1.200 αντικείμενα καθώς και τον κατάλογο, έκτασης 1.218 σελίδων, που παρουσιάζει εκατό χρόνια ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού, από το 1770 μέχρι το 1870. Ένα ταξίδι ιστορικής μνήμης και ιστορικής αναζήτησης αποτυπώνεται σε σπάνιες δημιουργίες.

Οι γκέτες του Μάρκου Μπότσαρη...

Η έκθεση απλώνεται σε τρία τμήματα. Στον δεύτερο όροφο (από όπου ορίζεται και το σημείο «αφετηρία» της) αναδύεται το στοιχείο της προεπαναστατικής περιόδου και της Οθωμανικής κυριαρχίας. Τα εκθέματα αγγίζουν τα «Ορλοφικά», την εποχή της Επανάστασης και τη δημιουργία της Φιλικής Εταιρείας. Οι πτυχές της καθημερινότητας, η συνύπαρξη Ρωμιών, Οθωμανών, Αρμένιων και Εβραίων απεικονίζεται με έναν τρόπο γλαφυρό που σε ταξιδεύει μέσα στον ελλαδικό χώρο.

Διενεργείται «διάλογος» ανάμεσα στη σύγχρονη τέχνη και παλαιότερα τεκμήρια, που βγήκαν από τις Συλλογές του Μουσείου Μπενάκη. Oι επισκέπτες συναντούν την «καρίνα», τον κεντρικό κορμό της έκθεσης: παρουσιάζεται με άλλα λόγια αυτό που ξέρουμε ως ιστορία της Επανάστασης, από την έναρξή της ως το Ναβαρίνο, η εξέλιξη του Αγώνα, ακόμη και ιστορικές παράμετροι που δεν διδασκόμαστε στο σχολείο, όπως οι Εμφύλιοι.

Σε ιδιαίτερο χώρο, φιλοξενούνται προσωπογραφίες, πορτρέτα όπως του Αθανάσιου Διάκου και του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη).

Η συμβολή του Λόρδου Βύρωνα, ο ρόλος του Ιωάννη Καποδίστρια αποτυπώνονται σε ένα συνεχές περιγραφών και απεικονίσεων. Πίνακες, ενδύματα, όπλα, οικόσημα, φωτογραφίες, γκραβούρες, έγγραφα. Απόγονοι των ηρώων του ’21 έχουν παραχωρήσει προσωπικά αντικείμενα των αγωνιστών. Στο ισόγειο, η έκθεση εστιάζει στην ενότητα του νέου ελληνικού κράτους, στα πρόσωπα του Όθωνα και του Γεωργίου του Α’. Οι επισκέπτες μπορούν να δουν πώς οι Έλληνες ζωγράφοι αποτυπώνουν την Επανάσταση, παρατηρώντας έργα του Θεόδωρου Βρυζάκη και του Νικόλαου Γύζη. Στον ίδιο χώρο, περιλαμβάνεται μια μίνι έκθεση για την πόλη της Αθήνας, αλλά και αφιέρωμα στο ένδυμα, με πυρήνα τη συλλογή του Διονύση Φωτόπουλου «Από τη φουστανέλα ως τα φράγκικα».

Ενότητα «Εθνικός Ύμνος»

Σε ξεχωριστό δωμάτιο, στεγάζεται μια έκπληξη: η ενότητα του Εθνικού Ύμνου, με κορυφαίο έκθεμα τις δερματόδετες παρτιτούρες του Νικόλαου Μάντζαρου. Το Μουσείο τελεί εν αναμονή έργων του Ευγένιου Ντελακρουά («Σπουδή για μαροκινές παντόφλες», «Σπουδή για σουλιώτικες φορεσιές») από το Λούβρο. Με τη λήξη των lockdown, θα ταξιδέψουν ως την Αθήνα, για την ιστορική συγκυρία. Εμβληματικά θεωρούνται και τα τρία έργα του Κωνσταντίνου Βολανάκη. Η λίστα με τους Έλληνες δημιουργούς είναι μακρά, από Τσαρούχη και Μποκόρο, ως Μποστ και Σπαθάρη.

Επιμελητές της έκθεσης που τιτλοφορείται «1821 Πριν και Μετά» έχουν επιμεληθεί ο Τάσος Σακελλαρόπουλος, υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη και η Μαρία Δημητριάδου, επιμελήτρια των Συλλογών των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου. Η έκθεση εντάσσεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εορτασμού της Επετείου που συντονίζει η Επιτροπή «Ελλάδα 2021», και τελεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.