ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ, Ο ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΙΒΥΗ

Οι καταιγιστικές εξελίξεις στην Ανατολική Ουκρανία και το ψυχροπολεμικό κλίμα στις σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας, έβαλε έστω και προσωρινά στον «πάγο» τον ελληνοτουρκικό διάλογο.

Η προγραμματισμένη για σήμερα συνάντηση του Νίκου Δένδια με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μεταφέρθηκε για το πρωί της Πέμπτης, καθώς τόσο ο Νίκος Δένδιας όσο και ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, αναμένεται να συμμετάσχουν σήμερα μέσω τηλεδιάσκεψης από το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης, στην έκτακτη κοινή συνεδρίαση των Υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας του ΝΑΤΟ.

Κεντρικό θέμα συζήτησης στην συνεδρίαση του Βορειοατλαντικής Συμμαχίας αναμένεται να είναι οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν, όμως θεωρείται δεδομένο πως το βασικό θέμα συζήτησης δεν θα είναι άλλο από αυτό της Ουκρανίας.

Στο μεταξύ, σήμερα, αναμένεται να φτάσει στην Αθήνα και ο επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης Μοχάμεντ αλ – Μένφι, λίγες μονάχα ώρες μετά την επίσκεψη του Λίβυου πρωθυπουργού Αμπντέλ Χαμίντ Ντμέιμπα στην Κωνσταντινούπολη.

Απούσα η Ουάσινγκτον, χαμηλές προσδοκίες

Το μήνυμα που στέλνουν τις τελευταίες ώρες οι Ηνωμένες Πολιτείες προς όλα τα μέλη της βορειοατλαντικής συμμαχίας είναι ένα: ενότητα της συμμαχίας απέναντι στην κοινή απειλή της Ρωσίας. Υπό αυτό το πρίσμα, είναι απολύτως λογικό, ο ελληνοτουρκικός διάλογος και η συνάντηση των δυο υπουργών εξωτερικών να μπαίνει για τους Αμερικανούς σε δεύτερη μοίρα. Με δεδομένη λοιπόν την «απουσία» των Ηνωμένων Πολιτειών και άρα την μη διαμεσολάβηση της άλλοτε υπερδύναμης, οι συνομιλίες μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, μοιάζει να είναι τυπικού χαρακτήρα, χωρίς οι δυο πλευρές να προσδοκούν σε κάποιο χειροπιαστό αποτέλεσμα.

Διπλωματικές πηγές από την Αθήνα χαρακτηρίζουν ως επί της αρχής ενθαρρυντική την συνάντηση και τον διάλογο μεταξύ των δυο πλευρών. Ωστόσο, επισημαίνουν τον δύσκολο χαρακτήρα της αποστολής, ενώ ξεκαθαρίζουν πως μοιάζει δύσκολο να προκύψει κάτι χειροπιαστό από την αυριανή συνάντηση. Ουσιαστικά, αυτό που θα επιδιώξει η ελληνική διπλωματία είναι να αποσπάσει εγγυήσεις από την πλευρά της Τουρκίας ότι δεν θα επαναλάβει τους επόμενους μήνες προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και πως θα συνεχιστεί ο διάλογος στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών.

Την ίδια ώρα, ο τουρκικός τύπος, επισημαίνει πως στην συνάντηση των δυο Υπουργών Εξωτερικών, η Άγκυρα θα θέσει επί τάπητος όλα τα καυτά ζητήματα που χωρίζουν τις δυο πλευρές. Έτσι, στο τραπέζι του διαλόγου, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου, αναμένεται να ανοίξει την βεντάλια των ζητημάτων και να θέσει επί τάπητος το ζήτημα του Αιγαίου, της Κύπρου αλλά και της Ανατολικής Μεσόγειου.

Το στοίχημα του τουρκολιβυκού συμφώνου

Σήμερα, όμως, στην Αθήνα αναμένεται να φτάσει και ο νέος επικεφαλής του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης Μοχάμεντ αλ – Μένφι. Ο πρώην πρεσβευτής της βορειοαφρικανικής χώρας στην Ελλάδα, ο οποίος και είχε απελαθεί μετά από την υπογραφή του τουρκολιβυκού Μνημονίου οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών τον Νοέμβριο του 2019, θα έχει συναντήσεις με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την πρόεδρο τη Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Βασικός στόχος της Αθήνας, σε αυτό το «μπρα ντε φερ» μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας με φόντο τις εξελίξεις στην Λιβύη, είναι να μην κυρωθεί από το Λιβυκό κοινοβούλιο σε αυτή τη φάση το τουρκόλιβυκο σύμφωνο. Έτσι, η Αθήνα αφ’ ενός θα κερδίσει χρόνο αλλά κυρίως θα εξαλείψει οποιαδήποτε επίφαση νομιμότητας η Άγκυρα για τυχόν τουρκικές έρευνες στα νότια της Κρήτης.

Η χθεσινή «απόβαση» σχεδόν σύσσωμης της πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής ηγεσίας της Λιβύης στην Τουρκία να ήταν απογοητευτική για τους υπολογισμούς του Υπουργείου Εξωτερικών. Ωστόσο, στο Μέγαρο Μαξίμου, είδαν με ικανοποίηση τον αστερίσκο Ντέϊμπα, ο οποίος στις κοινές του δηλώσεις με τον Ερντογάν, δεσμεύτηκε στο τουρκόλιβυκο μνημόνιο, όμως την ίδια ώρα επεσήμανε πως αυτό θα ήταν καλό να ολοκληρωθεί με διάλογο ώστε να είναι ικανοποιημένες όλες οι πλευρές.

Όπως και να έχει η τύχη του τουρκολιβυκού συμφώνου είναι καθοριστικής σημασίας για την τροπή των ελληνοτουρκικών συνομιλιών για τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.

Το βλέμμα στραμμένο στην Ουκρανία

Το ζήτημα της Ουκρανίας μπορεί να μην επηρεάζει άμεσα τα ελληνικά συμφέροντα, όμως στο Υπουργείο Εξωτερικών, γνωρίζουν καλά πως είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα, το οποίο μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο για τις αποφάσεις τόσο της Ουάσιγκτον όσο και της Μόσχας. Δεν πρέπει να λησμονείται πως η Τουρκία, για λόγους πολιτικούς, γεωστρατηγικούς και ιστορικούς, έχει αντιταχθεί σθεναρά στην ρωσική εισβολή στην Κριμαία. Μια πιθανή συστράτευση της στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών, μοιάζει δεδομένο πως θα προκαλέσει ευρύτερες ανακατατάξεις στις συμμαχίες της περιοχής και άρα νέα δεδομένα.