ΤΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΜΑΣ

Ένα και πλέον χρόνο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη συνεχίζουν να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες που επιβάλλουν τα lockdown και η ανάγκη για αυξημένη παραμονή στο σπίτι. Οι ριζικές αυτές αλλαγές στον τρόπο ζωής του παγκόσμιου πληθυσμού επηρέασαν σημαντικά και τις συνήθειές μας στην αγορά και κατανάλωση τροφίμων, ενισχύοντας κατά κύριο λόγο ανθυγιεινές πρακτικές που προκαλούν ανεπιθύμητη αύξηση σωματικού βάρους. 

Πρόσφατη έρευνα της YouGov σε 17 παγκόσμιες αγορές και 18.000 καταναλωτές κατέδειξε ότι η πανδημία επηρέασε σημαντικά τον τρόπο που οι άνθρωποι αγοράζουν και καταναλώνουν φαγητό. Στη Βρετανία το 60% των πολιτών δήλωσε ότι έχει αλλάξει την καθημερινή του ρουτίνα για την αγορά τροφίμων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ποσοστό των Βρετανών που αγοράζει τρόφιμα από τα κρεοπωλεία, τα αρτοποιεία και τα μανάβικα της γειτονιάς μειώθηκε από 19% σε 14% το 2020. Την ίδια περίοδο καταγράφηκε αύξηση 23% στην αγορά ζυμαρικών, ρυζιού και λαχανικών σε κονσέρβα. Επίσης το 20% δηλώνει ότι αγοράζει πλέον περισσότερα κατεψυγμένα προϊόντα και το 31% καταναλώνει πιο πολύ πρόχειρο φαγητό όπως fast food καθώς και γλυκά και σοκολάτες. Αντίστοιχη αύξηση του πρόχειρου φαγητού καταγράφεται και στις ΗΠΑ (30%). Πάντως, στη Γαλλία, την Αυστραλία και το Μεξικό, οι μεγαλύτερες διατροφικές αλλαγές κινήθηκαν προς την κατεύθυνση της αυξημένης κατανάλωσης φρέσκων φρούτων και λαχανικών με ποσοστά 27%, 30% και 57% αντίστοιχα. Η τάση των πολιτών να καταναλώνουν περισσότερο πρόχειρο φαγητό και σνακ αποτυπώνεται όμως και στον κύκλο εργασιών της σχετικής βιομηχανίας. Ενδεικτικά, οι πωλήσεις σνακ (όπως τσιπς και ποπκόρν) στη Βόρεια Αμερική αυξήθηκαν κατά 11% το 2020, έναντι του 2019, σύμφωνα με τη διεθνή εταιρεία Euromonitor International.

Αυξημένη κατανάλωση φαγητού σε κονσέρβες και γλυκών

Εν τω μεταξύ, έρευνα που δημοσιεύτηκε τον προηγούμενο μήνα στην επιθεώρηση "Frontiers in Nutrition" από την αναπληρώτρια καθηγήτρια Meike Janssen και συνεργάτες της δείχνει ότι το πρώτο lockdown οδήγησε τους καταναλωτές σε ανθυγιεινές συνήθειες. Η έρευνα που μελέτησε τις διατροφικές αλλαγές σε 2.680 πολίτες της Δανίας, της Γερμανίας και της Σλοβενίας κατά την πρώτη φάση της πανδημίας διαπίστωσε ότι ένα ποσοστό από 15% έως 42% άλλαξε τη διατροφή του, με τις μεγαλύτερες αλλαγές να αφορούν τις κονσέρβες, τα κέικ και τα γλυκά (κέικ, μπισκότα, σοκολάτες κ.λπ.). Για παράδειγμα, στη Δανία το 22,2% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι κατανάλωσε περισσότερα γλυκά έναντι 68% που δεν άλλαξε συνήθεια και 9,9% που μείωσε την κατανάλωση ζαχαρωδών. Στη Γερμανία το 20,5% αγόρασε περισσότερο φαγητό σε κονσέρβες έναντι του 67% που δεν άλλαξε συνήθειες και 11,7% που αγόρασε λιγότερες κονσέρβες. Πάντως και στις τρεις χώρες της έρευνας οι καταναλωτές που κατανάλωσαν περισσότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά υπερβαίνουν σε ποσοστό εκείνους που περιόρισαν την ημερήσια λήψη αυτών των τροφίμων.

Οι έξι αρνητικές διατροφικές συνήθειες που έφερε η πανδημία

Μια άλλη πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση"International Journal of Eating Disorders" από την ερευνήτρια Melissa Simone και τις συνεργάτιδές της εντόπισε τις έξι χειρότερες διατροφικές συνήθειες που επέφερε η πανδημία: 1) Ασυλλόγιστη κατανάλωση φαγητών και σνακ, 2) Αυξημένη κατανάλωση τροφίμων, 3) Γενικότερη μείωση όρεξης και διατροφικής πρόσληψης, 4) Κατανάλωση περισσότερου φαγητού για ψυχολογικούς λόγους – συναισθηματική υπερφαγία, 5) Μειωμένη διατροφική πρόσληψη εξαιτίας της πανδημίας, και 6) Επανεμφάνιση ή ουσιώδης αύξηση συμπτωμάτων διατροφικής διαταραχής.

Αρνητικό για την υγεία των πολιτών φαίνεται να είναι, όμως, το αποτύπωμα της πανδημίας στη Νοτιοανατολική Ασία, όπου οι νέες συνθήκες προκάλεσαν αύξηση της κατανάλωσης φθηνότερων φαγητών (περισσότερο ρύζι και λιγότερο κρέας, αυγά, φρούτα και λαχανικά) και ενίσχυσαν την αγορά συσκευασμένων γευμάτων (όπως στιγμιαία noodles) καθώς και των fast food. Επιπλέον, πολλαπλασιάστηκαν τα δωρεάν συσσίτια λόγω της απώλειας εισοδήματος που επέφερε η οικονομική κρίση.

Ανεπιθύμητες αλλαγές σωματικού βάρους για το 61% των Αμερικανών

Οι νέες συνήθεις φαίνεται ότι επέδρασαν αρνητικά και στο σωματικό βάρος των πολιτών. Έρευνα της εταιρείας Harris Poll έδειξε ότι 61% των πολιτών στις ΗΠΑ βίωσε ανεπιθύμητες αλλαγές στο σωματικό του βάρους. Ειδικότερα καταγράφηκε ανεπιθύμητη αύξηση βάρους σε λίγο περισσότερο από το 42% των Αμερικανών και ανεπιθύμητη μείωση βάρους στο 18%. Κατά μέσο όρο η ανεπιθύμητη αύξηση βάρους ήταν 15 κιλά και η ανεπιθύμητη μείωση 12 κιλά. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι το 10% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είδε το σωματικό βάρος του να αυξάνεται περισσότερο από 22 κιλά μέσα στην πανδημία!