«ΘΕΪΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ: Cy Twombly και Eλληνική Aρχαιότητα»

Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης μέχρι τις 3 Σεπτεμβρίου.

«Έχω απέραντη επιθυμία να δω και να αισθανθώ αυτά τα αρχαία θαύματα. Η δουλειά μου διψά για επαφή μαζί τους […] και όταν μπήκα στη Μεσόγειο, νόμιζα ότι ήμουν στον παράδεισο!»

Η Ελληνική Αρχαιότητα υπήρξε πάντοτε ένα κομβικό σημείο της ανθρώπινης Ιστορίας, του πολιτισμού του ανθρώπου. Ανάμεσα σε άλλους μεγάλους πολιτισμούς που γεννήθηκαν, κορυφώθηκαν και παρήκμασαν στο διάβα του Χρόνου για να περάσουν στον κόσμο της Λήθης, αυτή συνεχίζει να εμπνέει και σήμερα την καλλιτεχνική δημιουργία.
Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θέλησε, με την ευκαιρία της Documenta 14 στην Αθήνα, να δώσει πάλι ένα δείγμα γραφής με την Έκθεση «Θεϊκοί Διάλογοι». Έναν διάλογο δηλαδή ανάμεσα στην ελληνική αρχαιότητα και τον Cy Twombly (1928-2011), έναν εμπνευσμένο σύγχρονο Αμερικανό καλλιτέχνη που έζησε και έδρασε στην Ιταλία.
Έτσι, για πρώτη φορά, 27 έργα τού Cy Twombly, εμπνευσμένα από την ελληνική μυθολογία και την επαφή του με την Ελλάδα, παρουσιάζονται δίπλα σε 12 έργα της αρχαιότητας, ανοίγοντας ένα μοναδικό  και πρωτότυπο διάλογο μεταξύ της αρχαίας ελληνικής και της σύγχρονης τέχνης. Η έκθεση περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά σχέδια και γλυπτά του σύγχρονου καλλιτέχνη όπως: Αφροδίτη (1975), Παν (1975), Νίκη (1980), Απόλλων (1975), Διόνυσος (1975), Ορφεύς (1979), Ο Αρισταίος θρηνεί για τον θάνατο των μελισσών του (1973), Αφροδίτη Αναδυομένη (1979), τα οποία θα «συνομιλήσουν» με μια σειρά έργων της αρχαιότητας όπως o Κορμός Αναδυομένης Αφροδίτης από το Αρχαιολογικό Μουσείο Πάφου, το Ανάγλυφο με παράσταση Ορφέως, Ευρυδίκης και Ερμή από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης, το Άγαλμα Διονύσου από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ελευσίνας, το Αγαλμάτιο Απόλλωνος και το Ειδώλιο πτερωτής Νίκης από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Η έκθεση περιλαμβάνει 7 ενότητες: Παν, Αφροδίτη, Απόλλων & Διόνυσος, Αγγείο Francois, Κρατήρας Εργότιμου και Κλειτία, Αρισταίος, Ορφεύς, Νίκη.
Σε κάθε ενότητα, απέναντι στα έργα του Cy Twombly εκτίθεται μια επιλογή από αρχαίες ελληνικές θεότητες, «ήρωες» και προσωποποιήσεις, δημιουργήματα της αρχαϊκής και κλασικής τέχνης που έπλασε και έδωσε μορφή στα πρόσωπα και στα πράγματα της ελληνικής μυθολογίας, από την οποία εμπνεύστηκε και ο Cy Twombly.
Η γοητεία που άσκησε η Ελλάδα στον Cy Twombly είναι γνωστή. Αν και επισκέφθηκε τη χώρα μας για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1960, η ελληνική μυθολογία καταλαμβάνει σημαντική θέση στο έργο του ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1950. Μόλις τη δεκαετία του 1970 ωστόσο εξερεύνησε σε βάθος την ελληνική ιστορία και μυθολογία, με αποκορύφωμα το αριστούργημά του, τον κύκλο Fifty Days at Iliam (Πενήντα Ημέρες στην Τροία), στο Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφεια. Το έργο αυτό το δημιούργησε τα καλοκαίρια του 1977 και 1978 στο ατελιέ του στο Bassano της Teverina, βόρεια της Ρώμης.
Ο τρόπος που επέλεξε ο Twombly να ανταποκριθεί στην καλλιτεχνική κίνηση αυτής της δεκαετίας που δεν θεωρούσε τη ζωγραφική σημαντική, ήταν να μεταμορφώσει τη ζωγραφική του σε γραφή. Αυτό ειναι εμφανές στα μεγάλης κλίμακας διάσημα ζωγραφικά έργα του Αφροδίτη και Απόλλων (1975), ή στα μεταγενέστερα, μνημειώδη έργα του, Ορφεύς (1979). Στα έργα του μνημόνευε συχνά τους θεούς του Ολύμπου, από τις μείζονες μορφές της Αφροδίτης, του Απόλλωνα και του Διονύσου μέχρι τη Νίκη, τον Πάνα ή τον Αρισταίο.

Ξεχωριστή θέση στο κέντρο της έκθεσης έχει ένας απρόσμενος επισκέπτης: το περίφημο αγγείο François, γνωστό και ως Κρατήρας του Εργότιμου και του Κλειτία, ένα ορόσημο στην ανάπτυξη της αρχαίας ελληνικής κεραμικής και αγγειογραφίας που για πρώτη φορά ταξιδεύει εκτός Ιταλίας, από το αρχαιολογικό μουσείο της Φλωρεντίας. Για το αγγείο François έχει λεχθεί ότι η μοναδικότητά του είναι τέτοια ώστε ακόμη και αν χάνονταν όλα τα άλλα αγγεία και διατηρείτο μόνο αυτό, θα ήταν ικανό να μιλήσει για την ελληνική μυθολογία και για τον κώδικα της αρχαϊκής ελληνικής τέχνης.
Το αγγείο François ή Κρατήρας του Κλειτία, είναι ένας μεγάλος αττικός ελικωτός κρατήρας μελανόμορφου ρυθμού ύψους 66 εκ. που χρονολογείται περί το 570 π.Χ. Κατασκευάστηκε και φιλοτεχνήθηκε στην Αττική από τον αγγειοπλάστη Εργότιμο και τον αγγειογράφο Κλειτία, όπως μαρτυρούν οι «ἐπί τὰ λαιά» (προς τα αριστερά) υπόγραφές των καλλιτεχνών: ΕΡΓΟΤΙΜΟΣΜΕΠΟΙΕΣΕΝ (Ἐργότιμος μ’ ἐποίησεν, Ο Εργότιμος με κατασκεύασε) και ΚΛΙΤΙΑΣΜΕΓΡΑΦΣΕΝ (Κλ[ε]ιτίας μ’ ἐγραφσεν, Ο Κλειτίας με ζωγράφισε). Ανακαλύφθηκε το 1844-1845 στο εσωτερικό ενός τάφου στην ετρουσκική πόλη Chiusi της Ιταλίας από τον ανασκαφέα Al. François, το όνομα του οποίου φέρει. Στην επιφάνειά του απεικονίζονται περισσότερες από 270 μορφές που ταυτίζονται με επιγραφές, καθώς και ποικίλα μυθολογικά επεισόδια, ορισμένα από τα οποία αποδίδονται για πρώτη φορά στην αρχαία ελληνική τέχνη. Το 1900 ένας φύλακας του μουσείου πέταξε ένα σκαμνί στην προθήκη που περιείχε το αγγείο και το τελευταίο έσπασε σε 638 κομμάτια. Το 1902 συντηρήθηκε από τον Πιέτρο Ζέη και το 1973 αποκαταστάθηκε με την ενσωμάτωση μάλιστα κομματιού που προηγουμένως έλειπε. Σήμερα, βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας.

Σκοπός του προγράμματος, η εξέλιξη των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα, η προβολή των Ελλήνων καλλιτεχνών στα διεθνή καλλιτεχνικά δρώμενα, και, τέλος, η διεύρυνση του γνωσιακού ορίζοντα των επισκεπτών στον τομέα του Κοσμήματος και των Διακοσμητικών Τεχνών.

Την έκθεση επιμελούνται ο Καθηγητής Νικόλαος Σταμπολίδης, Διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, και ο Jonas Storsve, Επιμελητής στο Centre Georges Pompidou στο Παρίσι και Επιμελητής της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης Cy Twombly στο Centre Georges Pompidou.

Στο πλαίσιο της έκθεσης «ΘΕΪΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ: Cy Twombly και Eλληνική Aρχαιότητα» το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης θα οργανώσει  όλο το καλοκαίρι πενθήμερα Summer Camp  για τα παιδιά με τίτλο «Οι θεοί μίλησαν!».