ΤΑΝΙΑ ΤΣΑΝΑΚΛΙΔΟΥ: Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΕΝΤΙΘ ΠΙΑΦ

Πώς μπήκε αυτό το γλυκό κορίτσι στη ζωή μας… Όσο και να προσπαθώ, δεν μπορώ να θυμηθώ το πότε. Τα τραγούδια της, όμως, χαρακιά στην καρδιά, και απόσταγμα συνάμα από ιερό δισκοπότηρο. Στα περισσότερα αναγνωρίζω το δικό μου ανάθεμα για όσα με πόνεσαν, το δικό μου νέκταρ για όσα ευτυχία μού χάρισαν. Και αναρωτιέμαι: πώς γίνεται αυτό το μικροσκοπικό κοριτσάκι να κρύβει τόσο παλμό μέσα της, να γιγαντώνει το δάκρυ και το γέλιο, και δικό της να το κάνει, και δικό μας μαζί. Δικαιολογημένα την παρομοιάζω με την Έντιθ Πιάφ, δικαιολογημένα την ενσάρκωσε στο θέατρο.

Γεννήθηκε στη Δράμα, πήγε στη Θεσσαλονίκη, και από οκτώ χρόνων παίζει σε παραστάσεις. Από μικρή ήξερε τι θέλει να κάνει και σπουδάζει στη δραματική σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, μαζί με αρχαιολογία, ασχολούμενη και με τον χορό, ενώ παράλληλα συμμετέχει σε παραστάσεις του ΚΘΒΕ.

Σε ηλικία 21 χρονών κατέβηκε στην Αθήνα και συμμετείχε στην παράσταση «Ο Μορμόλης». Παράλληλα, τη βλέπουμε να τραγουδάει στην μπουάτ «Λήδρα» μαζί με τον Γιάννη Μαρκόπουλο, με τον οποίο αρχίζει μια καλή συνεργασία, καθώς συμμετέχει και στον δίσκο του «Θητεία».

Το 1974 έπαιξε στην τηλεοπτική σειρά «Ανήσυχα νιάτα», και το 1975 εργάστηκε στο Θέατρο Τέχνης με τον Κάρολο Κουν στις «Τρεις αδελφές» του Τσέχωφ.

Το 1978 συμμετείχε στη σειρά «Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια» και την ίδια χρονιά εκπροσώπησε την Ελλάδα στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision που έγινε στο Παρίσι.

Το 1978 θα τραγουδήσει στην απονομή των βραβείων του Φεστιβάλ των Καννών τα «Παιδιά του Πειραιά», ενώ το 1980 απέσπασε βραβείο ερμηνείας στο γαλλικό «Rose d’or». Μέχρι το 1979 είχε συμμετάσχει σε 9 δίσκους, είτε δικούς της, είτε ερμηνεύοντας τραγούδια του δίσκου.

Το 1981 είναι η χρονιά σταθμός για μένα, καθώς την είδα να παίζει την Έντιθ Πιάφ στο Αθηναϊκό Κηποθέατρο, με διθυραμβικές κριτικές. Εξάλλου, και η ίδια την έχει λατρέψει, εξ ου και ο δίσκος που της έχει αφιερώσει «Piaf», με διασκευές των τραγουδιών της σπουδαίας Γαλλίδας τραγουδίστριας.

Στη συνέχεια τη βλέπουμε να συνεργάζεται με τον Γιάννη Σπανό στους «Φίλε» (1982) και «Της βροχής και της νύχτας» (1984).

Το 1988 γνωρίζει και συνεργάζεται με τον Σταμάτη Κραουνάκη και τη Λίνα Νικολακοπούλου στον δίσκο «Μαμά γερνάω», έναν από τους καλύτερους δίσκους της, με μερικά από τα πλέον κλασικά και διαχρονικά τραγούδια της.

Ποιος δεν έχει σιγοψιθυρίσει το «Μαμά γερνάω». Η ίδια έχει αποκαλύψει το πώς γράφτηκε αυτό το τραγούδι, μια συγκλονιστική ιστορία που μας αγγίζει, μας πονάει, μας συντροφεύει: «Είχαμε γνωριστεί με τα παιδιά (σ.σ. Κραουνάκη, Νικολακοπούλου) και όλο λέγαμε να κάνουμε κάτι μαζί, αλλά δεν καθόταν. Εν τω μεταξύ, πεθαίνει η μητέρα μου. Νοέμβρης του ’86. Είμαι στα χάλια μου εγώ, δεν θέλω να βγαίνω, να τρώω, περνάω δύσκολα. Ένα βράδυ, αρχές του άλλου χρόνου, με τραβάνε τα παιδιά να πάω στην παράστασή τους, να βγω λιγάκι, και όντως πάω στη “Λεωφόρο Α”, όπου τραγουδούσαν η Άλκηστις και η Ελευθερία. Είμαι όμως χάλια. Απαρηγόρητη. Μου λένε πάλι να κάνουμε κάτι μαζί και τους απαντώ, “παιδιά, ούτε δίσκο θέλω, ούτε τίποτα. Το μόνο που θα είχε τώρα νόημα για μένα θα ήταν ένα τραγούδι που θα έλεγα στη μάνα μου ό,τι δεν πρόλαβα να της πω”. Περνάνε λίγες ημέρες και ένα βράδυ, που παίζουμε χαρτιά με τον Σταμάτη, καταλαβαίνω ότι το πάει από ’δώ, το πάει από ’κεί, κάτι θέλει να μου πει. Στο τέλος δεν αντέχει και μου το ξεφουρνίζει: “Σου ’χει γράψει ένα η Λίνα που δεν θα το πιστεύεις”. Έτσι όπως είμαστε, παρατάμε τα χαρτιά, τα παρατάμε όλα και δίνουμε ραντεβού με τη Λίνα. Αυτό το τραγούδι, όντως δεν μπορούσα να το προβάρω όπως τα άλλα που έγιναν για τον δίσκο. Δεν το άντεχα. Έτοιμος ήταν ο υπόλοιπος, αλλά αυτό δεν μπορούσα… Πρώτη φορά λοιπόν μπαίνουμε και οι τρεις στο στούντιο να ψάξουμε τόνο και αρχίζω… Κάποια στιγμή ψάχνω να τους βρω και είχαν εξαφανιστεί όλοι. Ο Σταμάτης, ο ηχολήπτης, όλοι. Μόνο η Λίνα έκανε ότι διάβαζε εφημερίδα. Όλοι μέσα στο στούντιο έκλαιγαν. Τελικά αυτή την πρώτη “πρόβα” την κρατήσαμε και στον δίσκο, είναι το “Υστερόγραφο”».

Σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας τού ’80 έκανε μεγάλες συναυλίες στο εξωτερικό.

Το 1990 κυκλοφορεί τον δίσκο «Αλλιώτικη μέρα» που κάνει αίσθηση.

Διάφορα προβλήματα με τη δισκογραφική της εταιρεία αλλά και προσωπικές αναζητήσεις, την κρατούν μακριά από τη δισκογραφία, όχι όμως κι από το τραγούδι.

Επιστρέφει το 1995 με τον δίσκο «Τραγούδια του παράξενου κόσμου» σε συνεργασία με τον στιχουργό Γιώργο Ανδρέου, όμως εξακολουθεί να απέχει από τη δισκογραφία αν δεν υπάρχει κάτι ουσιαστικό να πει.

Το 1996 δημιούργησε με τον πιανίστα Τάκη Φαραζή «Το μαγικό κουτί», μία μουσικοθεατρική παράσταση που βασίστηκε στο ποίημα της Κικής Δημουλά «Ο πληθυντικός αριθμός», καθώς και σε αποσπάσματα από το «Άσμα ασμάτων» του Σολομώντα, τον «Ματωμένο γάμο» του Λόρκα και τη «Μήδεια» του Ευριπίδη. Οι μουσικές συνθέσεις ήταν του Μάνου Χατζιδάκι, του Μίκη Θεοδωράκη, της Ελένης Καραΐνδρου, του Γιάννη Σπανού, του Σταμάτη Κραουνάκη και άλλων συνθετών.

Επίσης, συμμετείχε και σε μουσική παράσταση του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Πάτρας με θέμα τη ζωή του Μίκη Θεοδωράκη, ερμηνεύοντας τραγούδια του Έλληνα συνθέτη με τους Κώστα Μακεδόνα και Γιάννη Μπέζο.

Το 2001 συνεργάζεται με τον Μιχάλη Δέλτα στον δίσκο «Το χρώμα της μέρας», όπου παρουσιάζει ένα άλλο της πρόσωπο ερμηνεύοντας δικά της κομμάτια με έντονη ηλεκτρονική μουσική. Κλασικό θα μείνει το τραγούδι «Μια αγάπη μικρή».

Στη συνέχεια εμφανίζεται στο «Μετρό» με τεράστια επιτυχία για αρκετές σεζόν, ενώ κυκλοφορεί έναν διπλό επετειακό δίσκο με ζωντανές ηχογραφήσεις και επανεκτελέσεις αγαπημένων της τραγουδιών.

Τον Μάρτιο του 2008 αποφασίζει να επιστρέψει στο θέατρο με το έργο «Ο ήχος του όπλου».

Τον Νοέμβριο του 2009 κυκλοφόρησε τον δίσκο «Προσωπογραφία», ενώ ακολούθησαν οι «Παλιές αγάπες και Τραγούδια μεθυσμένα» (2011), και «Όλα τα ναι του κόσμου» (2012).

Τάνια Τσανακλίδου… Ένα κορίτσι χωρίς ταμπού, που τολμά να ερωτεύεται μικρότερους άνδρες –όπως ο Άλκης Κούρκουλος–, που τολμά να αφήνει άσπρα τα μαλλιά της –«Έχει να κάνει με τη συμφιλίωση με τον χρόνο και το γήρας, γιατί ο χρόνος φέρνει το γήρας και φέρνει και τον θάνατο…»–, ένα κορίτσι που δήλωνε άθεη, μέχρι που διαβάζει την «Αυτοβιογραφία ενός γιόγκι» του Γιογκανάντα, και μετά Καστανιέδα εντρυφώντας στον σαμανισμό, οπότε αρχίζει να πιστεύει στην άνωθεν δύναμη και στο μη τέλος των ανθρώπων με τον θάνατο.

Ένα κορίτσι που μετατρέπεται από τη μια στιγμή στην άλλη σε αντράκι, μη διστάζοντας να «ξεμπροστιάζει» τα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας, και όλα τα «άριστα» μέλη του πολιτικού μας συστήματος τονίζοντας το δίκαιο και μόνο αυτό ως προτεραιότητά του.

Και αναρωτιέσαι, πώς είναι δυνατόν η Τάνια Τσανακλίδου, το κορίτσι με τη χρυσή φωνή, να έχει τόσες ανασφάλειες, κρίσεις πανικού, να φοβάται τον θάνατο ή έστω τον τρόπο που κάποιος φεύγει…

«Έχω αφήσει όλες τις αλλαγές που επέρχονται λόγω ηλικίας να μου συμβούν και να συμφιλιωθώ μαζί τους. Δεν έχω καθόλου υπομονή γιατί ξέρεις ότι ο χρόνος που υπολείπεται στη ζωή σου είναι λιγότερος από αυτόν που προηγήθηκε. Άρα δεν πρέπει να τον σπαταλάς με χαζό τρόπο. Όταν αρχίζεις να μη σου αρέσει πολύ το πρόσωπό σου, δεν σου αρέσει το σώμα σου γιατί αρχίζει και παρακμάζει, θα πρέπει να σκεφτούμε όλοι ότι είμαστε τυχεροί που πατάμε αυτή την γη γιατί δεν είναι δεδομένο για τις ζωές όλων», είχε δηλώσει τον Τάσο Τρύφωνος σχετικά πρόσφατα, ενώ πλέον διαμένει στο Πήλιο, έχοντας το δικό της καφέ στις Μηλιές.

Τώρα, από εκεί ψηλά, το βουνό των Κενταύρων, το ευαίσθητο αυτό κορίτσι βιώνει το θείο στη μεγαλύτερή του ένταση, παρέα με τη μοναχικότητα που πάντα λάτρευε, αλλά και με τους λίγους φίλους να τη συντροφεύουν στη φύση και στο όνειρο. Ένα όνειρο παλιό, μόνο που τότε δεν την αφήναμε εμείς να το πραγματώσει, αφού τόσο πολύ την αγαπήσαμε… Όχι πως δεν θέλουμε να την απολαύσουμε «σε μια ακόμη τελευταία πριν από την τελευταία συναυλία της», όπως μου έλεγε ένας σπουδαίος ποιητής παραφράζοντας τη ρήση του για τα βιβλία του…