Η συμφωνία της Microsoft με την ελληνική κυβέρνηση για τη δημιουργία «υπολογιστικού νέφους» (cloud computing) μέσα από τη σύσταση τριών μονάδων αποθήκευσης δεδομένων (data centers) στην περιφέρεια Αττικής δημοσιοποιήθηκε ως κεραυνός εν αιθρία, αλλά σκόρπισε ενθουσιασμό στα κυβερνητικά στελέχη, στον επιχειρηματικό κόσμο, στα ΜΜΕ, ακόμα και σε ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας. «Ψήφος εμπιστοσύνης στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας από έναν πολυεθνικό γίγαντα. Η Νο 1 εταιρεία στον ψηφιακό κόσμο θα εκτοξεύσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό στη χώρα μας, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα», έγραψε ο έντυπος και ο ηλεκτρονικός Τύπος. Χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, φραγμός στο brain drain, η Ελλάδα ψηφιακό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, επενδυτικό boost εν εξελίξει και η θριαμβολογία συνεχίζεται. Και λίγοι ήταν αυτοί που θυμήθηκαν το προηγούμενο… πέρασμα της εταιρείας από τη χώρα, τα ζητήματα κυβερνοπροστασίας αλλά και τις σχέσεις με την Ε.Ε. και των ισχυρών κρατών της (βλ. Γερμανία) σε ό,τι έχει να κάνει με τέτοιου είδους συνεργασίες με την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όταν σοβεί ακόμα ο διαπλανητικός πόλεμος για το 5G.
Γυρνώντας στο καλοκαίρι του μακρινού 2006, ο τσάρος της Οικονομίας στην τότε κυβέρνηση Καραμανλή, Γιώργος Αλογοσκούφης, επιστρέφοντας από ταξίδι στην Πορτογαλία αποκαλύπτει τις επαφές του με τον πρόεδρο της Microsoft, Μπ. Γκέιτς, και την κατ’ αρχήν συμφωνία για μια μεγάλη επένδυση του κολοσσού στη χώρα μας που αφορά στην ψηφιακή αναβάθμιση των υπηρεσιών, στην ίδρυση κέντρου καινοτομίας στην Αθήνα και στη δημιουργία «κυψελών» νέων τεχνολογιών σε όλη τη χώρα. Οι φωτογραφίες με τον Γκέιτς κατακλύζουν την επικαιρότητα, ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη επισκέπτεται την πρωτεύουσα για την ολοκλήρωση της συμφωνίας και ένα κλίμα ευφορίας είναι διάχυτο σχετικά με το ψηφιακό μέλλον της χώρας μας. «Η συμφωνία προβλέπει σημαντικά οφέλη για τους πολίτες, ιδιαίτερα τους μαθητές και φοιτητές, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το δημόσιο, και εντάσσεται στο πλαίσιο της ψηφιακής στρατηγικής της κυβέρνησης και της στενότερης συνεργασίας του ελληνικού δημοσίου με τις εταιρείες του ιδιωτικού τομέα για θέματα πληροφορικής», τόνιζε στη Βουλή ο κ. Αλογοσκούφης, στη διάρκεια της κύρωσης της συμφωνίας. «Δεν δεσμεύεται το Δημόσιο ούτε δημιουργούνται εξαρτήσεις με την εταιρεία. Οι προμήθειες του λογισμικού γίνονται με ανοικτούς διεθνείς διαγωνισμούς, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία και με τη δυνατότητα συμμετοχής οποιασδήποτε άλλης επιχείρησης, δηλαδή χωρίς τη δέσμευση αγοράς προϊόντων της εταιρείας», σημείωνε, ενώ ο υφυπουργός Γ. Παπαθανασίου, για να δώσει έμφαση στην επιτυχία, ενημέρωνε το σώμα ότι παρόμοιες στρατηγικές συμβάσεις έχουν υπογραφεί από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Βρετανία και η Ισπανία. Οι ομοιότητες του τότε με το σήμερα είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς. Η κυβερνητική πλειοψηφία υπερψήφισε τη συμφωνία, ενώ καταψήφισαν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, χαρακτηρίζοντάς τη «λεόντειο, ετεροβαρή και αποικιοκρατική».
Πέραν της αντιπολίτευσης, πολλοί ήταν αυτοί που είδαν με… μισό μάτι τη συνεργασία Ελλάδας-Microsoft και στην Ευρώπη. Και εκείνη την εποχή υπήρχαν προβλήματα με τις αμερικανικές εταιρείες, τις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης, τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις της τεχνολογίας του μέλλοντος, τα κράτη που τις φιλοξενούσαν και ευεργετούνταν από την παρουσία τους. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφασίζει να επιβάλει στην εταιρεία Microsoft ημερήσιο πρόστιμο μαμούθ 3 εκατομμυρίων ευρώ και μάλιστα αναδρομικά από την 15η Δεκεμβρίου 2005. Ο λόγος: η εταιρεία καταχράται τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά και αποκλείει τους πάντες, διατηρώντας αποκλειστικές πληροφορίες, που θα επέτρεπαν να αναπτυχθούν προγράμματα συμβατά με το λειτουργικό των Windows που η ίδια διαθέτει», σημείωνε σε άρθρο του στην περίοδο της κύρωσης από τη Βουλή ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργός Μεταφορών και Υποδομών, Χρ. Βερελής. Επανειλημμένα η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κατονομάσει τη Microsoft ως εταιρεία που προωθεί το μονοπώλιο, τον εμπορικό αποκλεισμό ανταγωνιστών, την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, ενώ και το 2004 της είχε επιβληθεί πρόστιμο 497 εκατ. ευρώ, υποχρεώνοντας μεταξύ άλλων την εταιρεία να αποκαλύψει μέρος του λογισμικού του Λειτουργικού της Συστήματος, ώστε να είναι δυνατή η ανάπτυξη ανταγωνιστικών εφαρμογών από άλλες εταιρείες.
Παρά τις αντιδράσεις, η συμφωνία που είχε τετραετή διάρκεια προχώρησε. Το 2010, παρ’ ότι υπήρχε ρήτρα παράτασής της, η συνεργασία και η παρουσία τής Microsoft σε αυτό το κομμάτι ολοκληρώθηκε. Ήταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, η Ελλάδα βρισκόταν στην αρχή του Γολγοθά της και οι μεγάλες εταιρείες απομακρύνονταν σωρηδόν από τη χώρα. Από την άλλη, κι αυτοί που έβλεπαν μια ψηφιακή κοσμογονία να αντανακλάται στη συνεργασία με τη Microsoft, μάλλον διαψεύστηκαν. Η ψηφιοποίηση του κράτους και των δημοσίων υπηρεσιών άργησε πολύ να έλθει, κάτι που γίνεται αντιληπτό και από τους πανηγυρισμούς της σημερινής ηγεσίας του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής για τα επιτεύγματα των τελευταίων μηνών, ενώ και οι προσδοκίες για μετατροπή της χώρας σε silicon valley στην περιοχή έμειναν απλά…. προσδοκίες.
Οι σημερινές ενστάσεις
Στο περιθώριο των διθυράμβων αναπτύχθηκαν μία, ομολογουμένως μικρή, επιχειρηματολογία αμφισβήτησης των οφελών αλλά και μια σειρά ενστάσεων που αφορά στην προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών, λόγω και της ευκολότερης και ταχύτερης δυνατότητας μεταφοράς τους. Κι όλα αυτά όταν έχει ήδη αρχίσει στις Βρυξέλλες η προσπάθεια για τη δημιουργία ενός κοινού κέντρου αποθήκευσης δεδομένων αλλά και μιας ενιαίας αγοράς data για όλη την ήπειρο. Οι λόγοι προφανείς: Να αποφευχθεί ο ασφυκτικός εναγκαλισμός από τους κολοσσούς της άλλης πλευράς του Ατλαντικού (Microsoft, Google, Amazon), αλλά και να επιτευχθεί η δυνατότητα καλύτερων όρων στις διαπραγματεύσεις για το 5G. Η Ευρώπη αποτελεί το μήλον της έριδος ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, με τη στάση του Βερολίνου να εξελίσσεται σε διαμορφωτή των εξελίξεων, δίνοντας πόντους πότε στην Apple και πότε στην Huawei. Σε ό,τι αφορά στο icloud, η Microsoft φαίνεται ότι προηγείται καθαρά σε σχέση με τους ανταγωνιστές της σε ό,τι αφορά στη διείσδυσή της στην Ευρώπη, με 7 κέντρα σε κομβικά σημεία της γηραιάς Ηπείρου. Και κάπου εκεί έχει αρχίσει να χτυπά και πάλι το καμπανάκι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού αλλά και των λόμπι που «τρέχουν» για τα συμφέροντα άλλων κολοσσών…