ΤΑ ΟΣΤΑ ΤΟΥ ΘΡΥΛΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΥ ΕΛΙ ΚΟΕΝ ΑΝΑΖΗΤΑ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ

Την είδηση πως οι ισραηλινές υπηρεσίες εργάζονται για να φέρουν πίσω στην χώρα, τα οστά του θρυλικού κατασκόπου Έλι Κοέν, επιβεβαίωσε με χθεσινές του δηλώσεις ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο I24 News, ο «Μπίμπι» δήλωσε πως «το Ισραήλ καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την εύρεση των οστών του Έλι Κοέν», προκαλώντας ικανοποίηση και χαρά στους Ισραηλινούς πολίτες.

Ο Ελιάχου Μπεν-Σαούλ Κοέν, γνωστός ως Έλι Κοέν, θεωρείται ένας από τους σύγχρονους εθνικούς ήρωες της χώρας. Εξαιτίας της δράσης του και των πληροφοριών που είχε καταφέρει να συλλέξει για την συριακή άμυνα στα υψίπεδα του Γκολάν, οι Ισραηλινοί, κέρδισαν σε μεγάλο βαθμό στον Πόλεμο των Έξι Ημερών με την Συρία το 1967.

Η «δράση» του Κοέν την περίοδο 1961-1965, θεωρείται σήμερα από την Μοσάντ ως η επιτομή της επιτυχημένης αποστολής ενός πράκτορα σε ξένο έδαφος, καθώς οι σχέσεις που ανέπτυξε με τη συριακή πολιτική και στρατιωτική ιεραρχία, τον έφτασαν ένα σημείο πριν γίνει υφυπουργός εθνικής άμυνας.

«Είμαι αποφασισμένος να επαναπατρίσω όλους τους στρατιώτες μας που πέθαναν εν ώρα μάχης. Όπως το κάναμε με τα οστά του Ζαχάρι Μπαουμέλ (σ.σ. που αγνοούνταν από το 1982) στο Ισραήλ, χάρη στις προνομιακές επαφές μου με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν, το ίδιο θα κάνω και με τον Κοέν» συμπλήρωσε ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Ο ρόλος της Ρωσίας

Κομβικό ρόλο για τον επαναπατρισμό των οστών του Ισραηλινού «James Bond» φαίνεται πως παίζει η Μόσχα. Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, οι οποίες διατηρούν ιδιαίτερα καλές σχέσεις με την κυβέρνηση της Δαμασκού, για λόγους που ακόμα παραμένουν άγνωστοι, φαίνεται πως είναι αποφασισμένοι να προσφέρουν ένα μεγάλο δώρο στο Ισραήλ.

Σύμφωνα με το συριακό πρακτορείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ρωσική επιχείρηση εξεύρεσης των οστών του Κοέν, καθώς ρωσικές δυνάμεις από τις αρχές Φεβρουαρίου κάνουν εκταφές στον καταυλισμό Παλαιστίνιων προσφύγων Γιαρμούκ, νότια της Δαμασκού, αναζητώντας τα οστά δύο Ισραηλινών στρατιωτών και του διάσημου κατασκόπου Έλι Κοέν.

Οι ρωσικές δυνάμεις «έλαβαν δείγματα εκταφιασμένων οστών για να διενεργήσουν τεστ DNA και να επαληθεύσουν την ταυτότητα αυτών», δήλωσε ο διευθυντής του Συριακού Παρατηρητηρίου, Ραμί Αμντέλ Ραχμάν, στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Την είδηση αυτή επιβεβαίωσε και ένας Παλαιστίνιος δημοσιογράφος και ακτιβιστής στη Δαμασκό, που ζήτησε να μην κατονομαστεί, και ανέφερε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι «το νεκροταφείο στον καταυλισμό (Γιαρμούκ) φυλάσσεται στενά (...), αλλά οι κάτοικοι παρατήρησαν την είσοδο Ρώσων στρατιωτών».

Από την αφάνεια... στη Μοσάντ

Πριν ο Έλι Κοέν διεισδύσει στο συριακό πολιτικό σύστημα, και μείνει στην ιστορία ως ένας εκ των σημαντικότερων κατασκόπων στον κόσμο, ήταν ένας άγνωστος εβραίος αιγυπτιακής καταγωγής.

Ο Έλι μπορεί να είχε στρατολογηθεί ως αναλυτής στην αντικατασκοπεία, ωστόσο η Μοσάντ τον είχε αρχικά απορρίψει. Επειδή όμως είχε το προνόμιο να γνωρίζει αραβικά, γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά και εβραϊκά, και το σημαντικότερο, διαλέκτους της Αιγύπτου και της Συρίας, ο Έλι μετατράπηκε σε ένα αναγκαίο γρανάζι για την μηχανή της Μοσάντ.

Για τις ανάγκες της επιχείρησης στη Συρία, ο Κοέν μετονομάστηκε σε Καμάλ Αμίν Θααμπέτ και εμφανίστηκε… ως Σύρος γιος ενός δήθεν πάμπλουτου επιχειρηματία που ζούσε στην εξωτική Αργεντινή.

Μάλιστα, το 1961 ο κατάσκοπος μετανάστευσε στο Μπουένος Άιρες, όπου και έμαθε ισπανικά. Ντυμένος με άψογα κοστούμια, ένα αραβικό μουστάκι και ζεστό χαμόγελο, είχε λευκή επιταγή από την Μοσάντ για να ξοδεύει και να γοητεύει τον περίγυρό του, σαν άλλος James Bond.

Στην Αργεντινή είχε δημιουργηθεί τότε μια πολύ ισχυρή αραβική κοινότητα, καθώς εκεί ζούσαν χιλιάδες Σύριοι. Ανάμεσα στους θαμώνες των πάρτι που διοργάνωνε ο Κοέν ήταν και ο Αμίν αλ-Χαφέζ, ένας ανώτατος στρατιωτικός αξιωματούχος της Συρίας, ο οποίος, δύο χρόνια μετά, το 1963, θα ηγείτο του πραξικοπήματος του κόμματος Μπάαθ στη χώρα, το οποίο θα εγκαθίδρυε ένα νέο καθεστώς.

Η είσοδος του στη Συρία και η αναρρίχηση στο συριακό σύστημα

Η πολύ καλή σχέση του Κοέν με τους Σύρους αξιωματούχους αλλά κυρίως Αμίν αλ-Χαφέζ, του έδωσαν το πράσινο φως για να μπει στη Συρία. Εγκαταστημένος στη Δαμασκό σε ένα υπερπολυτελές οίκημα δίπλα στο αρχηγείο του στρατού, ο Κοέν κατάφερε να συγκεντρώσει όσες πληροφορίες δεν είχε καν φανταστεί πως θα μπορούσε να αποκτήσει το Ισραήλ.

Λόγω των διασυνδέσεων του και του πολύ καλού ονόματος που είχε χτίσει ως "Καμάλ", άρχισε να εξυφαίνει το σχέδιο του από την πρώτη μέρα, και παρά τις συστάσεις της Μοσάντ να κρατήσει χαμηλό προφίλ. Διοργάνωνε πάρτι, πολυτελείς δεξιώσεις, χορηγούσε δάνεια σε Σύριους επιχειρηματίες- προστατευόμενους του καθεστώτος. Κάπως έτσι, κατάφερε να διεισδύσει στα μυστικά του κράτους.

Σχεδόν κάθε βράδυ έστελνε όλες τις πληροφορίες που λάμβανε μέσω σημάτων μορς στο Ισραήλ, από το σπίτι του στη Δαμασκό, χωρίς να γίνεται αντιληπτός. Θεωρείται πως η συμβολή του στον περιβόητο Πόλεμο των 6 ημερών όπου το Ισραήλ κατέλαβε μεταξύ άλλων τα υψίπεδα του Γκολάν από τη Συρία, ήταν καθοριστική, έστω κι αν καταγράφηκε δύο χρόνια μετά την εκτέλεσή του.

Για μεγάλο διάστημα, ενόσω βρισκόταν στη Συρία, ο Κοέν συνέχισε να είναι υπεράνω υποψίας, ωστόσο η αλλαγή στην ηγεσία της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών τον προβλημάτισε, οπότε, σε ένα από τα τελευταία ολιγοήμερα ταξίδια του στο Ισραήλ, ζήτησε να μην επιστρέψει στη Συρία, καθώς φοβόταν για τη ζωή του. Η Μοσάντ, ωστόσο, αρνήθηκε και του ζήτησε να επιστρέψει στο στόμα του λύκου. Φαίνεται πως κάτι είχε αρχίσει να υποπτεύεται και δεν έπεσε έξω. 

Οι Σύριοι, με τη βοήθεια ειδικού εξοπλισμού από την τότε Σοβιετική Ένωση, αποκάλυψαν τη δράση του και φυσικά τον συνέλαβαν.

Το τέλος του Έλι Κοέν

Πριν ο Έλι αποκαλυφθεί από τις μυστικές υπηρεσίες της Δαμασκού, είχε καταφέρει να αποτρέψει σημαντικά χτυπήματα των Σύρων έναντι του Ισραήλ, να κάνει γνωστά στο Τελ Αβίβ κρατικά μυστικά του καθεστώτος της Δαμασκού, αλλά κυρίως να λύσει το γρίφο της συριακής άμυνας στα Γκολάν.

Η σύλληψη του Έλι Κοέν έκανε τον γύρο του κόσμου, με πολλές οργανώσεις και κυβερνήσεις να ζητάνε από την Δαμασκό να μην τον εκτελέσει. Οι παγκόσμιες παραινέσεις όμως δεν εισακούστηκαν ποτέ.

Έτσι, το 1965, στην πλατεία στο Al marjeh, γνωστή και ως πλατεία μαρτύρων, ο 40χρονος τότε κατάσκοπος κρεμάστηκε φορώντας μόνο ένα χιτώνα, και ένα κρεμασμένο χαρτόνι, στο οποίο η κυβέρνηση της Δαμασκού, είχε αναγράψει τα εγκλήματα που του καταλόγιζε.

Η ζωή του Κοέν στο Netflix

H άκρως μυθιστορηματική ζωή μεταφέρθηκε και στους τηλεοπτικούς δέκτες μέσω της πλατφόρμας Netflix, με τον Σάσα Μπάρον Κοέν, να πρωταγωνιστεί και το «The Spy» να μονοπωλεί το ενδιαφέρον των τηλεθεατών.

Ωστόσο, η σειρά δέχθηκε ουκ ολίγες θετικές κριτικές με πολλούς να κάνουν λόγο για τις ιστορικές ανακρίβειες που προβάλλει η σειρά. Η οικογένεια του Έλι Κοέν δεν φαίνεται να είναι και τόσο ικανοποιημένη από τον τρόπο με τον οποίο η σειρά τον παρουσιάζει: «Η σειρά δεν εμβαθύνει όσο θα έπρεπε και περιλαμβάνει πολλά στοιχεία από την φαντασία του σκηνοθέτη. Δείχνει τον πατέρα μου ως κάποιον που ήταν σπάταλος, του άρεσαν οι γυναίκες και έθετε τον εαυτό του σε απερίσκεπτους κινδύνους. Στην πραγματικότητα, ήταν πολύ σίγουρος για τον εαυτό του και πολύ ευτυχισμένος με την ζωή που είχε. Δεν ήταν φτωχός ή μίζερος. Ήταν ο καλύτερος πράκτορας που είχε ποτέ η Μοσάντ», είπε η μεγαλύτερη κόρη του, Σοφία.