ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΑΚΟΝΙΖΟΥΝ ΜΑΧΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ» ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ

Ο ορισμός της έννοιας του «μεταίχμιου» είναι τούτες οι μέρες, καθώς την ώρα που αχνοφαίνονται στον ορίζοντα οι πρώτες ελπίδες ότι η Ελλάδα αφήνει πίσω της την πανδημία, έχουν ταυτοχρόνως αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους και κακοί οιωνοί αναφορικά με τις δυσκολίες της «επόμενης μέρας». Όλες, λοιπόν, οι πολιτικές δυνάμεις έχουν προεξοφλήσει ότι μετά την πανδημία τίποτα δεν θα είναι ίδιο, εξ ου και ήδη διαγκωνίζονται προκειμένου να πάρουν θέσεις μάχης για το νέο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό τοπίο που βρίσκεται υπό διαμόρφωση.

Στην κυβέρνηση βλέπουν μισογεμάτο το ποτήρι, παρά τα διάσπαρτα ανησυχητικά μηνύματα που έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους στο μέτωπο της πραγματικής οικονομίας: με άλλα λόγια, στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης επικρατεί ικανοποίηση για τα αποτελέσματα από την επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά και αισιοδοξία για τη συνέχεια. Κυβερνητικοί παράγοντες, σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους, έχουν αρχίσει να προβλέπουν ότι η διαδικασία επαναφοράς της οικονομίας στην πραγματικότητα θα είναι ομαλή, ενώ ταυτοχρόνως προσβλέπουν και σε μία καλή τουριστική σεζόν, που θα βοηθήσει την ελληνική οικονομία να επουλώσει το μεγαλύτερο μέρος των πληγών που αφήνει πίσω του ο κορωνοϊός. Ωστόσο, τα πρώτα μηνύματα από την αγορά ουδόλως δικαιολογούν την κυβερνητική αισιοδοξία: από το μέτωπο της εστίασης, για παράδειγμα, τα στοιχεία δείχνουν πως ο «μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας μετά το Δημόσιο» έχει σοβαρό πρόβλημα: συγκεκριμένα, παράγοντες του κλάδου σημειώνουν ότι από τη Δευτέρα του Πάσχα έως την ώρα που οι αναγνώστες του Greekschannel διαβάζετε τούτες τις γραμμές, το 20 με 25% των καταστημάτων εστίασης δεν έχουν καταφέρει να σηκώσουν τα ρολά τους – με ό,τι σημαίνει αυτό και σε επίπεδο ανεργίας, όταν μία στις τέσσερις επιχειρήσεις του μεγαλύτερου εργοδότη της χώρας παραμένει με κατεβασμένα τα ρολά. Ασφαλώς, οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι σταδιακά κάποιες επιχειρήσεις θα καταφέρουν να σηκώσουν ρολά, όμως και πάλι τα ποσοστά δείχνουν ότι τα πράγματα στην εστίαση είναι δύσκολα – κάτι απολύτως φυσιολογικό και εύλογο, αν σκεφτεί κανείς ότι ο κλάδος ήταν κλειστός για 6 ολόκληρους μήνες, αφού του επιβλήθηκε «λουκέτο» στις 3 Νοεμβρίου και άνοιξε μόλις προχθές, 3 Μαΐου…

Σαν να μην έφτανε αυτό, αμφιλεγόμενα είναι τα μηνύματα που έρχονται και από το λιανεμπόριο, καθώς οι περισσότερες επιχειρήσεις αναφέρουν μία πτώση τζίρου από 30 έως 35% σε σχέση με την περυσινή πασχαλινή περίοδο (που, λόγω καραντίνας, επίσης δεν ήταν η καλύτερη…). Επιπροσθέτως, καταστηματάρχες αλλά και εργαζόμενοι στο λιανεμπόριο συνομολογούν πως οι καταναλωτές είναι «κουμπωμένοι», κάτι που, έπειτα από τόσο μακρά περίοδο καραντίνας, δείχνει πως τα οικονομικά μεγέθη δεν είναι καλά, τα εισοδήματα έχουν συρρικνωθεί και η ανασφάλεια για το μέλλον είναι έκδηλη.

Ο φόβος της ανεργίας

Πέραν αυτών, ένας ακόμη παράγοντας που θα «σφραγίσει» τις εξελίξεις είναι η διαφαινόμενη έκρηξη της ανεργίας. Η κυβέρνηση πανηγυρίζει πως με τα προγράμματα επιδότησης εργασίας και αναστολών θέσεων έχει καταφέρει να «συγκρατήσει» την ανεργία. Όμως, αν σκεφτεί κανείς πως, παρά τη γενικευμένη κρατική επιδότηση, η ανεργία κινείται σε επίπεδα πέριξ του 20%, τότε μάλλον έχουν δίκαιο όσοι φοβούνται πως μόλις το Μέγαρο Μαξίμου αποφασίσει να «αποσωληνώσει» την αγορά από τα προγράμματα αναστολών, τότε η έκρηξη της ανεργίας θα είναι ανεξέλεγκτη. Εξάλλου, με δεδομένη τη βαθιά ύφεση που πλήττει την ελληνική οικονομία, είναι σαφές ότι αρκετές επιχειρήσεις έχουν μπει σε… «safe mode» και, άρα, λειτουργούν με λιγότερους εργαζομένους απ’ όσους απασχολούσαν πριν μας βρει ο εφιάλτης του κορωνοϊού. Σε απλά ελληνικά, αυτό σημαίνει πως μόλις τελειώσουν τα προγράμματα αναστολών, θα λάβουν χώρα δεκάδες χιλιάδες απολύσεις, τις οποίες, εξάλλου, αποδέχονται ως προοπτική (αφού δεν κρύβουν ότι τις περιμένουν) και αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες. Με άλλα λόγια, η «επόμενη μέρα» μετά την πανδημία θα περιλαμβάνει μία έκρηξη της ανεργίας, που θα θυμίζει τις εφιαλτικές μέρες του Μνημονίου, αλλά και θα αποτελεί μία παγίδα για την ελληνική οικονομία, που θα απειλείται πλέον από τον περίφημο φαύλο κύκλο «ύφεση-ανεργία-μείωση κατανάλωσης και ζήτησης-βαθύτερη ύφεση».

Νέο τοπίο

Βεβαίως, όσο ζοφερή και αν προδιαγράφεται η επόμενη μέρα, το γεγονός ότι θα έχουμε(;) αφήσει την πανδημία πίσω μας δεν είναι μία προοπτική που μπορεί να υποτιμηθεί. Αντιθέτως, στο νέο τοπίο ποντάρουν όλες οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης, εκτιμώντας ότι μόλις ο κορωνοϊός φύγει από το πρώτο πλάνο, η κυβέρνηση θα χάσει τη βασική της «ασπίδα»: το γεγονός, δηλαδή, ότι σε κάθε κρίση, οι πολίτες έχουν τη φυσική τάση να συσπειρώνονται γύρω από την ηγεσία τους. Αυτό στο οποίο ποντάρουν, δηλαδή, στελέχη όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης είναι πως όταν η πανδημία υποχωρήσει, τότε οι πολίτες θα αντιληφθούν τη ζοφερή πραγματικότητα, θα αρχίσουν να επιρρίπτουν στην κυβέρνηση τις ευθύνες για όσα συμβαίνουν στη ζωή τους, ενώ ταυτοχρόνως τα ίδια τα κόμματα θα μπορούν να δρομολογήσουν «ελεύθερα» πολιτική αντιπαράθεση, «απαλλαγμένα» από τις κατηγορίες ότι «υπονομεύουν τη διαχείριση της πανδημίας». «Δεν γίνεται να μην μπορείς να οργανώσεις ένα συλλαλητήριο ή μία συλλογική διαμαρτυρία χωρίς να κατηγορηθείς για “κορωνοσύναξη”», παραδέχεται υψηλόβαθμος παράγοντας κόμματος της αντιπολίτευσης, εξηγώντας πως σε αυτήν τη φάση προφανώς όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης έπασχαν από μία στοιχειώδη αντιπολιτευτική αμηχανία. Ωστόσο, τώρα που όλα δείχνουν ότι για πρώτη φορά υπάρχουν βάσιμες ελπίδες να αφήσουμε πίσω μας την πανδημία, στην κανονικότητα δεν θα περάσει μόνο η οικονομία και η κοινωνική δραστηριότητα, αλλά και η πολιτική ζωή: με άλλα λόγια, η Βουλή θα αρχίσει να λειτουργεί κανονικά, η αντιπαράθεση θα διεξάγεται με τη σκληρότητα που έχουμε όλοι εδώ στην Ελλάδα συνηθίσει, ενώ το κάθε κόμμα θα μπορεί να καταστρώνει τη στρατηγική του χωρίς να υπολογίζει… υγειονομικά κριτήρια – είτε αυτό αφορά σε καλέσματα για διαδηλώσεις και συλλαλητήρια, είτε ακόμη και στη διατύπωση αιτήματος για πρόωρες εκλογές. Εξάλλου, όταν η πανδημία φύγει από το πρώτο πλάνο, τότε το πώς θα ανακάμψει η οικονομία, ποιοι θα κληθούν να σηκώσουν στις πλάτες τους το βάρος της ανάκαμψης και ποιοι θα είναι οι κατ’ αρχάς ωφελούμενοι θα μπορούσαν να είναι και οι βασικές θεματικές του διακυβεύματος των επόμενων εκλογών…