ΤΑ ΔΕΚΑΝΙΚΙΑ ΚΑΙ ΟΙ… ΕΛΑΦΡΥΝΣΕΙΣ

«Φανταστείτε έναν ασθενή ο οποίος αναρρώνει από ένα σοβαρό πρόβλημα, αλλά ακόμη χρησιμοποιεί πατερίτσες για να μπορεί να βαδίζει. Δεν θα ήταν σωστό να του αφαιρέσουν οποιαδήποτε από τις δύο αυτές πατερίτσες –δηλαδή, είτε τη νομισματική, ή τη δημοσιονομική βοήθεια– πριν να είναι σε θέση να περπατά χωρίς υποβοήθηση», τόνισε σε εκδήλωση του Reuters η Κριστίν Λαγκάρντ.

Δήλωση βαρύνουσας σημασίας, δεδομένου ότι προέρχεται από την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία με τον τρόπο αυτό στέλνει σαφές μήνυμα σε όλα τα κράτη μέλη, φυσικά και στην Ελλάδα, για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζουν τις οικονομίες τους, κατ’ επέκταση και την ευρωπαϊκή.

Το μήνυμα όμως αυτό φαίνεται ή ότι δεν το έχουν λάβει ακόμη στο υπουργείο Οικονομικών, ή δεν το λαμβάνουν σοβαρά υπόψη, εάν αναλογιστεί κανείς ότι ετοιμάζονται να προχωρήσουν για μείωση «μαμούθ» των κρατικών δαπανών το 2022. Την ώρα μάλιστα που αναλυτές ανά τον πλανήτη, αλλά και ο συνιδρυτής της Microsoft, Μπιλ Γκέιτς, ο οποίος είχε προβλέψει και την πανδημία, τοποθετούν την επιστροφή στην κανονικότητα και στη φυσιολογική ζωή στο τέλος του 2022. Γεγονός που σημαίνει ότι και για το επόμενο έτος η αγορά θα πρέπει στηρίζεται στην «πατερίτσα» των οικονομικών πακέτων βοήθειας, για να μπορέσει από το 2023 όχι μόνο να βρει απλά τον βηματισμό της, αλλά να «τρέξει» από το σημείο που άρχισε η πανδημική κρίση για να καλύψει το χαμένο έδαφος.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η δραστική μείωση των κρατικών δαπανών περιλαμβάνεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-2025, κύριο χαρακτηριστικό του οποίου είναι η δημοσιονομική λιτότητα αφού οι συγκεκριμένες δαπάνες από τα 68,1 δισ. ευρώ εφέτος, προβλέπεται να υποχωρήσουν το 2022 κατά 10 δισ. ευρώ, στα 58,9 δισ. ευρώ, για να αυξηθούν οριακά στα 60,1 δισ. ευρώ το 2023, στα 60,6 δισ. ευρώ το 2024 και στα 60,5 δισ. ευρώ το 2025.

Ουσιαστικά, η «καρατόμηση» των κρατικών δαπανών θα οφείλεται αποκλειστικά στην εκτιμώμενη απόσυρση των έκτακτων μέτρων στήριξης που έχουν ληφθεί για τη στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών κατά της πανδημίας. Μόνο όμως με την κίνηση αυτή –ευελπιστούν στα οικονομικά υπουργεία– θα καταφέρει η χώρα να επιστρέψει στους στόχους για πρωτογενή πλεονάσματα που θέτει το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Σταθερότητάς και Ανάπτυξης.

Και μόνο έτσι από την άλλη πλευρά θα υλοποιηθεί ταχύτερα, ενόψει και επικείμενων εκλογών, το πρόγραμμα φοροελαφρύνσεων νέων αλλά και παλαιότερων που έχουν προς το παρόν μείνει στα χαρτιά λόγω της υγειονομικής κρίσης.

Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος είναι όπως οι όποιες παρεμβάσεις, σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, εφαρμοστούν χωρίς να προκαλέσουν πρόβλημα στα δημοσιονομικά της χώρας. Και σε αυτό βέβαια τον τομέα η κυβέρνηση υπολογίζει στη συνδρομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία αναμένεται να τονώσουν τα δημόσια έσοδα και να δημιουργήσουν δημοσιονομικά περιθώρια χρηματοδότησης των φοροελαφρύνσεων.

Με βάση τους υπολογισμούς άλλωστε του οικονομικού επιτελείου το Ταμείο Ανάκαμψης θα ενισχύσει τα έσοδα του δημοσίου κατά περίπου 2,8 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, δίνοντας τη δυνατότητα μειώσεων στη φορολογία.

Στο πλαίσιο πάντως αυτό και εφόσον δεν υπάρξουν ανατροπές ελέω πανδημίας το σχέδιο φοροελαφρύνσεων που θα περιληφθεί και στο Πρόγραμμα θα προβλέπει, μεταξύ άλλων, πλήρη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και μείωση του εταιρικού φόρου και των συντελεστών του ΦΠΑ, ενώ στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι να υπάρξουν άμεσες παρεμβάσεις για περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών με ταυτόχρονη μείωση του ανώτατου πλαφόν.

Ειδικότερα, το νέο «πακέτο» ελαφρύνσεων που θα παρουσιαστεί στην Ε.Ε. τις επόμενες ημέρες θα προτείνει για το 2022 την αναστολή της εισφοράς αλληλεγγύης για μισθωτούς ιδιωτικού τομέα, εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα, ενοίκια, τόκους, μερίσματα. Επίσης, τη διατήρηση της μείωσης των εισφορών κατά τρεις μονάδες και μείωση μισής ποσοστιαίας μονάδας για τις εισφορές της επικουρικής ασφάλισης, αλλά και μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8% με την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών.

Επίσης, για το 2023 θα προβλέπεται η πλήρης κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης τόσο για ιδιωτικό όσο δημόσιο τομέα και συνταξιούχους, περαιτέρω μείωση ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,60%, μείωση κατά 50% του τέλους επιτηδεύματος, αλλά και μείωση συντελεστή φορολογίας για τις επιχειρήσεις στο 20% από 24% που έχει διαμορφωθεί σήμερα.

Για το 2024 θα προτείνεται η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, καθιέρωση δύο βασικών συντελεστών ΦΠΑ 11% και 22%, από 13% και 24% σήμερα, με διατήρηση του απομειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στο 6%.

Επειδή πάντως η επίτευξη των περισσότερων στόχων εξαρτάται από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι θα πρέπει να βελτιωθεί άμεσα η ικανότητα απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων, καθώς μόνο τότε θα διασφαλιστεί η ροή χρήματος, η οποία φυσικά θα πρέπει να επενδυθεί στις πιο παραγωγικές δυνάμεις της οικονομίας.

Άλλωστε τα μηνύματα, προς το παρόν τουλάχιστον, από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς είναι θετικά, με πρόσφατο τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, ο οποίος δίνει ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία, αφού τα στελέχη του πιστεύουν ότι τόσο ο ελληνικός προϋπολογισμός όσο και το χρέος του φαίνονται καλά διαχειρίσιμα τα επόμενα χρόνια.

Ωστόσο, δεν ξεχνούν να βάζουν και τους αστερίσκους τους αφού, όπως αναφέρουν, το χρέος δημιουργεί μεγάλη σκιά, προκαλώντας παρατεταμένες προκλήσεις και κινδύνους, ενώ τα μελλοντικά επιτόκια, η δημοσιονομική πίεση και η αδύναμη ανάπτυξη μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλότερη επιβάρυνση για την εξυπηρέτηση του χρέους και τις ανάγκες αναχρηματοδότησης.

Η διατήρηση της δημοσιονομικής δύναμης και, πρωτίστως, η προώθηση της ανάπτυξης, είναι οι καλύτεροι τρόποι για την Ελλάδα να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις ενώ, σύμφωνα με τους παράγοντες του ΕΜΣ, η Ελλάδα θα πρέπει πάση θυσία να διατηρήσει την εμπιστοσύνη της αγοράς ακόμη και σε λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης.