ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΩΝ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΠΑΝΕΛ

Η συζήτηση έχει ανοίξει εδώ και καιρό κι ο καθένας λέει στην Ελλάδα τα δικά του, όπως πάντα. Ζούμε στη χώρα που όλοι έχουν άποψη, η οποία μπορεί να μην έχει καμία λογική ή να μην μπορεί να συμφωνεί η λογική με το συναίσθημα. Σε επιστημονική βάση, όμως, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά…

Ζήτημα 1ον. Θέλουμε πράσινη ενέργεια στην Ελλάδα; Ναι. Πολύ απλοϊκά και γιατί θέλουμε και γιατί μπορούμε. Είναι καθαρή ενέργεια και δεν πάσχουμε από ήλιο και ανέμους ούτε από γεωθερμία. Η Ελλάδα έχει ενεργειακό έλλειμμα 5,5 δισ. ευρώ. Κάθε χρόνο δηλαδή χρεώνεται 5,5 δισ. ευρώ και δημιουργεί νέα χρωστούμενα ανάλογα με την περίοδο και τη ζήτηση, επειδή δεν είναι αυτάρκης σε ενεργειακούς πόρους. Κάθε χρόνο ένας υπουργός Οικονομικών θα σκεφτεί να περικόψει δαπάνες για τις συντάξεις, για την παιδεία, την υγεία, για τους μισθούς δημοσίων υπαλλήλων ή να μεγαλώσει τη φορολογία στον ΕΝΦΙΑ γιατί απλά πρέπει να βρει τα 5,5 δισ. ευρώ. Αυτό έχει αλλεπάλληλες συνέπειες στην ελληνική οικονομία, αφού από το τελευταίο νοικοκυριό έως τους αγρότες, τη βιομηχανία, τον τουρισμό ακόμη και το Δημόσιο πληρώνουν όλοι αυξημένο κόστος ενώ η Ελλάδα έχει τεράστιες δυνατότητες να μην έχει αυτό το έλλειμμα.

Ζήτημα 2ον. Γιατί θέλουμε πράσινη ενέργεια; Εδώ θα μπορούσαμε να παραθέσουμε χίλιους δυο λόγους. Γιατί οι καθαρές μορφές ενέργειας δημιουργούν καλύτερο περιβάλλον. Γιατί χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο ή αναπτύσσουν νοσήματα λόγω της ρύπανσης, νερών, εδαφών, αέρα. Ο φόβος της ρύπανσης από τα φωτοβολταϊκά πάνελ, από τις ανεμογεννήτριες είναι εκτός τόπου και χρόνου αν τον παραθέσουμε δίπλα στην πεζή επιστημονική πραγματικότητα: Ένα τζάκι στο χωριό, που καίει πολύ λίγες ώρες, ούτε καν το οκτάωρο, δημιουργεί ρύπανση όσο 1.000 αυτοκίνητα! Κι εμείς κοιτάμε για το αν μας φταίει η ανεμογεννήτρια ή δεν μας αρέσει το στυλ του φωτοβολταϊκού (ναι, ούτε εμένα μου αρέσει).

Ζήτημα 3ον. Μπορούμε να βάλουμε παντού φωτοβολταϊκά πάνελ; Θεωρητικά ναι, αλλά τα φωτοβολταϊκά πάνελ δεν έχουν παντού τις ίδιες αποδόσεις. Αν για παράδειγμα είσαι στην Ήπειρο και ζεις σε ένα βουνό, δεν θα χαρείς και τόσο με τον λογαριασμό του ρεύματος αν βάλεις φωτοβολταϊκό πάνελ, όσο αν ζεις στην Κρήτη. Επιπλέον, είναι εντελώς έξω από κάθε λογική να βάζουμε φωτοβολταϊκά πάνελ σε γη υψηλής γεωργικής παραγωγικότητας. Αντίστοιχα, αν ζεις στην Ήπειρο σε βουνό θα πρέπει να λογαριάσεις ότι είναι καλύτερα να βάλεις μία ανεμογεννήτρια, ενώ αν ζεις στην Περιφέρεια Ηπείρου σε παραλιακές περιοχές ή πεδινές περιοχές είναι προτιμότερα τα φωτοβολταϊκά πάνελ. Παρ' όλα αυτά, για λόγους και σταθερότητας του συστήματος –αφού οι πράσινες μορφές ενέργειας δεν έχουν σταθερή παραγωγή, γιατί δεν φυσάει ο άνεμος κάθε μέρα δυνατά ούτε έχει κάθε ώρα της ημέρας ηλιοφάνεια– χρειάζεται να υπάρχει η εναλλακτική επιλογή, π.χ. φυσικό αέριο, που είναι λιγότερο ενεργοβόρο από το πετρέλαιο. Η εξάρτηση από έναν και μοναδικό πόρο δημιουργεί πάντα στρεβλώσεις στην αγορά και δημιουργεί ολιγοπώλια.

Ζήτημα 4ον. Μπορούμε να καταργήσουμε όλες τις υπόλοιπες μορφές ενέργειας και να μείνουμε με τα φωτοβολταϊκά πάνελ ή τις ανεμογεννήτριες; Θεωρητικά ναι, γιατί υπάρχουν τεχνολογίες αποθήκευσης. Πρακτικά όχι, αυτήν τη στιγμή. Το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, οι λιγνίτες είναι ορυκτοί πόροι, που δεν έχουν όλοι το ίδιο αποτύπωμα. Μία βίαιη προσαρμογή θα σήμαινε απότομη απώλεια θέσεων εργασίας αλλά κι αδυναμία της Ελλάδας αλλά ακόμη κι ανεπτυγμένων κρατών, ν' ανταποκριθούν στις καθημερινές ανάγκες.

Ζήτημα 5ον. Η Ελλάδα δεν θέλει τις ανεμογεννήτριες, αλλά θέλει την πυρηνική ενέργεια; Οι Έλληνες πολίτες είχαν ζήσει κι αυτοί τον εφιάλτη του Τσέρνομπιλ αλλά και του Κοζλοντούι. Παρ' όλα αυτά, η Ελλάδα όταν έχει έλλειψη ενέργειας αγοράζει από τη Βουλγαρία πυρηνική ενέργεια. Τα καλοκαίρια έχουμε ζήσει κατά καιρούς διακοπές ρεύματος κατεξοχήν σε τουριστικές περιοχές, λόγω υπερφόρτωσης του δικτύου ή τον χειμώνα λόγω πεπαλαιωμένων δικτύων.

Ζήτημα 6ον. Είναι η πυρηνική ενέργεια οικολογική; Η πυρηνική ενέργεια θεωρητικά έχει οικολογικό πρόσημο, γιατί δεν παράγει διοξείδιο του άνθρακα και δεν ταλαιπωρεί την ατμόσφαιρα με διοξείδιο του άνθρακα. Υπάρχουν χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που βασίζουν την οικονομία τους στην πυρηνική ενέργεια, όπως π.χ. η Γαλλία ή η γειτονική μας Βουλγαρία. Παρ' όλα αυτά ο κίνδυνος για διαρροές, λόγω προβλημάτων συντήρησης, κακόβουλων ενεργειών ή ανθρωπίνου λάθους, είναι πάντα υπαρκτός και τέτοιου είδους δυστυχήματα έχουν κοστίσει σε ανθρώπινες ζωές κι έχουν τεράστιες συνέπειες σε ανθρώπους, ζώα και γενικότερα σε όλα τα πλάσματα της φύσης, για δεκαετίες.

Ζήτημα 7ον. Μπορούμε να βάζουμε ανεμογεννήτριες σε περιοχές Natura; Κάθε τι πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση. Παλαιότερης τεχνολογίας ανεμογεννήτριες δημιουργούσαν θόρυβο και τα μεγάλα θηλαστικά τις απέφευγαν. Άρα, κάθε περιοχή πρέπει να εξετάζεται ξεχωριστά, για το αν μπορεί να δεχτεί ανεμογεννήτριες ή όχι ή τη φέρουσα ικανότητα του περιβάλλοντος ή και καθόλου.

Ζήτημα 8ον. Η Ευρώπη είναι πιο οικολογική ζώνη σε σχέση με άλλες χώρες; Η Ευρώπη είναι πιο προσεκτική σε σχέση με άλλες χώρες, γιατί έχει πιο αυστηρούς κανόνες. Ωστόσο, ευρωπαϊκές πολυεθνικές εταιρίες παράγουν βιομηχανικά προϊόντα σε χώρες που δεν προσέχουν το περιβάλλον. Σε κάθε περίπτωση είναι θετικό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής άλλαξαν γραμμή πλεύσης πάνω στο ζήτημα της Κλιματικής Αλλαγής, γιατί μαζί με την Κίνα θεωρούνται κι είναι από τους μεγάλους ρυπαντές του πλανήτη.

Ζήτημα 9ον. Αν η Ελλάδα σταματούσε αύριο να παράγει ρύπους, πόσο λιγότερο θα επιβαρυνόταν ο πλανήτης; Θεωρητικά κατά 0,25%. Πρακτικά δεν έχουν όλες οι περιοχές της χώρας την ίδια επιβάρυνση σε άνθρακα, μεθάνιο, νιτρικά κ.ά. Επιπλέον, δεν θα μπορούσαν όλοι οι καταναλωτές να ανταποκριθούν αγοράζοντας προϊόντα, συσκευές κ.ά. ώστε να κουμπώσουν. Υπάρχουν περιοχές, που τα δίκτυα είναι κορεσμένα.

Ζήτημα 10^ον. Αν αύριο αποφάσισαν όλοι οι δυνατοί του πλανήτη να χρησιμοποιούν πράσινες μορφές ενέργειας θα σωζόταν ο πλανήτης; Ο πλανήτης, ακόμη και αν δεν κάνουμε τίποτα, θα σωθεί έτσι κι αλλιώς, απλά θα έχει διαφορετική μορφή από αυτήν που έχει σήμερα, με αποτέλεσμα περιοχές παράκτιες, τουριστικές να καταστραφούν και καλλιέργειες σε λιμναία, παράκτια ή και παραλίμνια ή παραθάλασσιες περιοχές να σταματήσουν να παράγονται.

Ο κόσμος μας από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα έχει φτιαχτεί με βάση το πετρέλαιο και τα πετρελαιοειδή: ρούχα, παπούτσια, καύσιμη ύλη σε παλαιά σπίτια, αγωγοί μεταφοράς καυσίμων, βενζινάδικα, καλαμάκια, πλαστικές συσκευασίες για το ψυγείο, για τη μεταφορά προϊόντων, πλαστικά μέρη αυτοκινήτων έως κούκλες για τα μικρά παιδιά φτιάχνονται από πλαστικό, το οποίο είναι ελαφρύ υλικό, ιδιαίτερης ανθεκτικότητας, στεγνώνει γρήγορα κι είναι εύκολα μετακινήσιμο.

Επομένως, αν αύριο το πρωί η ανθρωπότητα αποφάσιζε να κόψει όλες τις «βλαβερές συνήθειες», θα έμεναν χωρίς δουλειά χιλιάδες εκατομμύρια άνθρωποι λόγω αδυναμίας προσαρμογής στα νέα δεδομένα και θα παρατηρούνταν τρομακτικές ελλείψεις στην αγορά. Ολόκληρες χώρες θα κατέρρεαν, μαζί οικονομικά συστήματα και τα μεταναστευτικά ρεύματα λόγω περιβαλλοντικής μετανάστευσης θα ήταν μία τραγωδία δίχως τέλος.

Τι χρειάζεται να γίνει: Χρειάζεται αλλαγή πλεύσης αλλά με σταδιακές προσαρμογές, παρ' ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί επικίνδυνο άλμα προς τα εμπρός με στόχο να μην ξεπεράσει ο κόσμος τη θερμοκρασία άνω του 1,5%, που με τα τωρινά δεδομένα αναμένεται να ξεπεραστεί. Υπάρχουν τεχνολογίες για τον διαχωρισμό του άνθρακα κι εξετάζεται το θέμα του υδρογόνου, όμως υπάρχουν ζητήματα στην καθημερινή διαχείριση, μεταφορά, αποθήκευση κ.ά. Η ανθρωπότητα έχει να λύσει ένα δύσκολο σταυρόλεξο, που σημαίνει ελαχιστοποίηση των ενεργειακών πόρων με ιλιγγιώδη αύξηση της ζήτησης ενέργειας, λόγω του υπερπληθυσμού.

Πολλές φορές ο κόσμος και στην Ελλάδα βλέπει και αγωνιά για τα φωτοβολταϊκά πάνελ, τις ανεμογεννήτριες κια η αισθητική τους βελτίωση θα σήμαινε πολλά, όμως το τρένο της ενέργειας αυτήν τη φορά δεν θα πρέπει να χαθεί.