ΠΥΡΕΤΩΔΕΙΣ ΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΗΦΟ ΤΩΝ ΑΠΟΔΗΜΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Στην τελική ευθεία είναι η κυβέρνηση Μητσοτάκη για την πλατφόρμα για ψήφο σε απόδημους Έλληνες του εξωτερικού, που διατηρούν αποδεδειγμένα επαφή με την πατρίδα και θέλουν να ψηφίσουν στον τόπο της νέας τους κατοικίας. Το γεγονός αυτό συναρτάται άμεσα με τον νόμο 4648/2019, που πέρασε στις 16/12/2019 με ευρεία διακομματική συναίνεση και 288 ψήφους, πλην ΜέΡΑ25, που διαφωνούσε σε βασικά σημεία πρακτικής εφαρμογής του νομοσχεδίου, κι έρχεται να κουμπώσει με το e.gov, για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το δίδυμο του υπουργείου Εσωτερικών, ο Τάκης Θεοδωρικάκος με τον αρμόδιο υφυπουργό Θεόδωρο Λιβάνιο, και τις αρμόδιες υπηρεσίες εργάζονται πυρετωδώς, ώστε να μπορούν να μπουν σε πλατφόρμα και να στείλουν τα στοιχεία τους οι ομογενείς, για να ψηφίσουν, σε συνεργασία και με το δίδυμο του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Κυριάκο Πιερρακάκη και τον υφυπουργό του Γρηγόρη Ζαριφόπουλο, που έχουν αναλάβει να τρέξουν τις δημόσιες υπηρεσίες, για να μπορέσει ν’ ανταποκριθεί η ψηφιακή πλατφόρμα κ.ά.
Η πλατφόρμα, σύμφωνα με πληροφορίες του «Greekschannel» θα μπορεί να σηκώσει το βάρος, ώστε οι ομογενείς, που καλύπτουν τις προϋποθέσεις, να μπορούν να ψηφίσουν στη χώρα που μένουν με συγκεκριμένα κλειδιά: Να δώσουν δηλαδή φορολογικά στοιχεία ή άλλα στοιχεία, π.χ. επαναφοράς στην Ελλάδα, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, για να μπορούν να ψηφίσουν στον τόπο κατοικίας τους. Μέχρι στιγμής, δεν έχει γίνει γνωστό τι μέλλει γενέσθαι με τους πολίτες που ζουν εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν τίθεται θέμα βίζας, ώστε να βρεθούν αποδεικτικά στοιχεία, επαφής με τη μητρόπολη Ελλάδα.

Τι προβλέπει ο νόμος Θεοδωρικάκου;

1. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υπαγωγή στις διατάξεις του παρόντος είναι οι εκτός Επικράτειας εκλογείς να είναι εγγεγραμμένοι στον εκλογικό κατάλογο δήμου της Ελληνικής Δημοκρατίας και να έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν, σύμφωνα με τις διατάξεις τού π.δ. 26/2012 (Α΄57), όπως αυτό ισχύει. (σ.σ. το δικαίωμα του εκλέγειν είναι π.χ. αν έχει χάσει κάποιος τα πολιτικά του δικαιώματα, όπως συμβαίνει σε κάποιον που έχει καταδικαστεί).

2. Επίσης, απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους ψηφοφόρων εξωτερικού είναι οι εκλογείς να συγκεντρώνουν σωρευτικά τα παρακάτω κριτήρια:

• α) να έχουν διαμείνει συνολικά δύο (2) έτη εντός της Ελληνικής Επικράτειας κατά το χρονικό διάστημα των τελευταίων τριάντα πέντε (35) ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης εγγραφής,

• β) να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος. Εξαρτώμενα μέλη των οικογενειών εξαιρούνται του περιορισμού της περίπτωσης β΄ εφόσον:

  • αα) δεν έχουν συμπληρώσει τα τριάντα (30) έτη, και

  • ββ) έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση συγγενείς α΄ βαθμού κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος.

  Ως «φορολογική δήλωση» νοείται η υποβολή στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (Έντυπο Ε1), αναλυτικής δήλωσης εισοδημάτων από μίσθωση ακινήτων (Έντυπο Ε2), κατάστασης οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα (Έντυπο Ε3) ή δήλωσης στοιχείων ακινήτων (Έντυπο Ε9), όπως κάθε φορά ισχύουν.

3. Η διαπίστωση των κριτηρίων της ανωτέρω παραγράφου συντελείται άπαξ κατά την εγγραφή. Εκλογέας που ενεγράφη στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού εγγράφεται για χρονικό διάστημα οκτώ (8) ετών από την ημερομηνία αποδοχής της αίτησης. Η διαπίστωση των κριτηρίων και η αποδοχή ή απόρριψη της αίτησης γίνονται από τη Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών.

4. Ενστάσεις κατά της απόφασης της παραγράφου 3 υποβάλλονται εντός δέκα (10) ημερών από τη γνωστοποίηση στον αιτούντα της απόρριψης της αίτησής του, ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου της περιφέρειας στον εκλογικό κατάλογο της οποίας είναι εγγεγραμμένος ο ενιστάμενος.

Η πλατφόρμα κι οι ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι

Η βασική ιδέα είναι πως οι ομογενείς θα μπορούν να καταθέσουν τα χαρτιά τους με το άνοιγμα της πλατφόρμας δίνοντας κωδικούς, ώστε να μπορούν μέσω αυτών να καταρτισθούν οι ειδικοί ελληνικοί κατάλογοι κι έτσι να γίνει δυνατό να ψηφίσουν στη νέα χώρα κατοικίας τους.
Ο σχεδιασμός, που γίνεται είναι πως αυτό θα μπορεί να συμβεί άμεσα με τις δηλώσεις αποδήμων, για ψήφο στον τόπο νέας κατοικίας τους ή έως και δυο-τρεις μέρες μετά την προκήρυξη νέων εθνικών εκλογών. Αίνιγμα παραμένει τι θα συμβεί σε περιοχές που είναι απομακρυσμένες, αλλά ο πληθυσμός των Ελλήνων είναι πολύ μικρός, ή τι μέλλει γενέσθαι με όσους τηρούν τις προϋποθέσεις, δηλαδή έρχονταν στη χώρα, αλλά δεν έχουν αποδεικτικά στοιχεία (π.χ. αεροπορικά εισιτήρια).
Πρόκειται για ένα τιτάνιο εγχείρημα αλλά με πολλές δύσκολες παραμέτρους, δεδομένου ότι η εικόνα για τους Έλληνες της διασποράς είναι εντελώς συγκεχυμένη και χωρίς επαρκή στοιχεία. Ιδίως μάλιστα τη στιγμή που έχει αλλάξει άρδην η εικόνα της ελληνικής διασποράς, μετά τη δεκαετή οικονομική κρίση, το Brexit αλλά και την πανδημία. Έτσι, με αυτό το νομοθέτημα γίνεται φανερό πως δεν πρόκειται να ψηφίσουν όλοι οι απόδημοι, γεγονός που επισημάνθηκε στην Επιτροπή της Βουλής για την Ομογένεια, με παράπονα που έγιναν από τους ίδιους τους απόδημους, οι οποίοι εκφράστηκαν θετικά για το νομοθέτημα, αλλά το θεώρησαν δώρον-άδωρον, για όσους βρίσκονται σε περιοχές με ολιγομελή ελληνική παρουσία ή με ομογενείς που έχουν χρόνια να έλθουν στη χώρα για οικονομικούς ή άλλους λόγους, αλλά αισθάνονται ότι έχουν συναισθηματικούς δεσμούς με την πατρίδα και ας μην τους συνδέουν φορολογικοί λόγοι.

Οι Έλληνες της διασποράς

Ο κύριος όγκος των Ελλήνων της διασποράς είναι στην Αμερική, την Αυστραλία, τη Γερμανία, την Αγγλία, τη Ρωσία, την Ουκρανία με διαφορετικά χαρακτηριστικά και διαφορές ως προς τις γενιές και το εκπαιδευτικό επίπεδο αλλά και τους μεικτούς γάμους. Παλαιότερες έρευνες είχαν δείξει ότι οι Έλληνες είναι διασκορπισμένοι σε περίπου 140 χώρες του εξωτερικού.
Το γεγονός αυτό έρχεται να κουμπώσει και με διάφορες πληροφορίες, που θέλουν τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, να θέλει να πάει σε εκλογές με λίστα και τα περιθώρια είναι πλέον ασφυκτικά, διότι λήγει το 18άμηνο.
Την ίδια στιγμή, λόγο θα έχει να δώσει και σε δικούς του ανθρώπους, που προέρχονται από τον χώρο του τουρισμού και είδαν μια χρονιά να χάνεται. Σε περίπτωση που οι εκλογές γίνουν άνοιξη ή καλοκαίρι, θα πρόκειται για 3η χαμένη τουριστική χρονιά με ευθύνη του πρωθυπουργού. Ας σημειωθεί ότι η πρώτη χαμένη χρονιά ήταν το 2019, λόγω προκήρυξης ευρωεκλογών κι εθνικών εκλογών τις οποίες ζητούσε διακαώς ο πρωθυπουργός, η δεύτερη και καταστροφικότερη ήταν λόγω της πανδημίας και, αν έλθει νέα εκλογική αναμέτρηση, σημαίνει ότι 450.000-500.000 άνθρωποι, που ζουν μαύρες μέρες στον τουρισμό, θα ταλαιπωρηθούν ξανά.
Επιπροσθέτως, κάποιοι από το κυβερνητικό επιτελείο θεωρούν ότι μπορούν να κεφαλαιοποιήσουν αυτήν τη στιγμή τις έριδες στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε ο Κυριάκος Μητσοτάκης να κατέβει στις εκλογές δίχως μεγάλη φθορά και χωρίς να φαίνονται ακόμη οι συγκλονιστικές συνέπειες της οικονομικής λαίλαπας, που ακολουθεί την πανδημία, προκηρύσσοντάς τες το πρώτο τρίμηνο του νέου έτους. Υπενθυμίζουμε ότι τα ελληνικά κόμματα δεν ψήφισαν υπέρ της επιστολικής ψήφου, παρ’ ότι τη ζητούσαν οι ομογενείς, καταγγέλλοντας ότι υπήρξαν περιστατικά καλπονοθείας, σε άλλες χώρες, κατά το παρελθόν. Έτσι, υπάρχουν χώρες, όπου δεν υπάρχουν βασικές εστίες του Ελληνισμού, που μπορεί να ταξιδέψει κάποιος και 5 και 6 ώρες ή και περισσότερο, για να βρει κάλπη.
Βασικό στοιχείο της πλατφόρμας είναι πως θα διευκολύνει μεν τους ψηφοφόρους, αλλά όσοι εγγράφονται σε αυτήν προσωρινά θα διαγράφονται από τους εκλογικούς καταλόγους της Ελλάδας. Επομένως, αν κάποιος ομογενής το μετανιώσει και θέλει να έλθει να ψηφίσει στην Ελλάδα, δεν θα μπορεί να το κάνει αυτό, γιατί δεν θα τον αναγνωρίζει το σύστημα.
Δεύτερον, σε περίπτωση, που κάποιος επιχειρήσει να διπλοψηφίσει, π.χ. ζει μόνιμα στη Βουλγαρία κι έρθει οδικώς στην Ελλάδα, πάλι το όνομά του θα έχει διαγραφεί προσωρινά από τους ελληνικούς καταλόγους.
Το σύστημα αυτό οργανώνεται με βάση τα πρότυπα που έχουν κι άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έχουν μεγάλη διασπορά. Εξάλλου, με το σύστημα που ψηφίστηκε, οι ομογενείς δεν θα σταυρώσουν τους δικούς τους υποψηφίους αλλά θα σταυρώσουν το κόμμα, που θέλουν και οι υποψήφιοί τους θα φιγουράρουν στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας.
Το γεγονός αυτό λύνει το πρόβλημα της μεγάλης αδυναμίας όλων των κομμάτων ν’ αντέξουν το οικονομικό βάρος μίας μεγάλης καμπάνιας στο εξωτερικό και αφετέρου την αδυναμία των υποψηφίων, αν δεν πρόκειται για εκατομμυριούχους να γυρνούν τον κόσμο για να φέρουν ψήφους.
Η πρόταση περί μίας ενιαίας περιφέρειας ή διαφορετικών περιφερειών αποδήμων δεν υπερψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο. Έτσι, οι ομογενείς ενώ παλαιότερα ψήφιζαν βουλευτές του νομού τους, τώρα εφόσον θέλουν ουσιαστικά καλούνται να δώσουν ψήφο στο κόμμα τους, το οποίο θα αποφασίσει ποιοι είναι οι κατάλληλοι γι’ αυτό το έργο.
Κατά το μάλλον ή ήττον οι Έλληνες της Διασποράς υπολογίζονταν πριν από την κρίση σε 5 έως 6 εκατομμύρια. Όμως, η ελληνική κρίση έδειξε πως έχουν φύγει περίπου 400.000-500.000 άτομα. Άλλοι εξ αυτών μόνοι, είτε γιατί δεν είχαν κάνει οικογένεια είτε γιατί άφησαν την οικογένεια πίσω, μέχρι να εγκατασταθούν, κι άλλοι με τις οικογένειές τους, ενώ ένας μικρός αριθμός απογοητεύτηκε με τα δεδομένα κι έξω, είδε άλλα από αυτά που του υποσχέθηκαν κι επέστρεψε.
Δυστυχώς, μέχρι σήμερα ακριβής αποτύπωση των ομογενών δεν υφίσταται, και υπάρχουν μόνο εκτιμήσεις από τους ομογενειακούς συλλόγους και τα σωματεία αλλά κι από τη χριστιανική Ορθόδοξη Εκκλησία. Επιπλέον, λόγω του Covid-19 πολλές από τις εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο και συγκεντρώνεται το ελληνικό στοιχείο, ατόνησαν ή δεν έγιναν καν.
Οι Έλληνες της διασποράς έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανάλογα και με τη χώρα εισαγωγής, ενώ αντιμετωπίζουν και σήμερα πολλά προβλήματα, εκτός από τη γλώσσα, και με το θέμα της βίζας εργασίας. Η κατάσταση είναι λιγότερο πολύπλοκη στην ΕΕ, όμως ακόμη κι εκεί υπάρχουν δυσκολίες προσαρμογής για τους νεομετανάστες, οι οποίοι δεν γνωρίζουν επαρκώς τη νομοθεσία ή δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στις κλιματολογικές συνθήκες.
Τα προβλήματα λόγω του Covid-19 εντάθηκαν και σε άλλες χώρες, που τα σύνορα έκλεισαν λόγω εκτεταμένων κρουσμάτων. Σε κάθε περίπτωση, παρ’ ότι ένα βασικό πρόβλημα με διάφορους αστερίσκους λύθηκε για την ψήφο των Αποδήμων, απομένουν πολλά βήματα, για να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία.>