ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΖΗΛΙΑ

Μια μικρή δόση ζήλιας σε μια ρομαντική σχέση είναι αναμφίβολα κάτι το φυσιολογικό. Σίγουρα, ο καθένας από εμάς έχει αισθανθεί μια δυσάρεστη ζήλια σε κάποια στιγμή σε μια σχέση. Και αυτό επειδή φοβόμαστε ότι απειλείται η σχέση που έχουμε με άλλο άτομο και ότι ο αγαπημένος μας μπορεί να βρει κάποιον άλλο να μας αντικαταστήσει.

Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν ζήλια σε περιστασιακή και ήπια βάση, άλλοι την αισθάνονται σε παθολογικό βαθμό. Για τέτοια εξαιρετικά ζηλότυπα άτομα, η ζήλια τους οδηγεί σχεδόν πάντα στο τέλος των σχέσεων.

Οι εξελικτικοί ψυχολόγοι υποδηλώνουν ότι η ζήλια μπορεί να είχε δώσει ένα «πλεονέκτημα φυσικής κατάστασης» για άνδρες και γυναίκες. Πιο συγκεκριμένα, ο Buss (1995) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένα συγκεκριμένο σύνολο εγκεφαλικών κυκλωμάτων καθορίζει μια ζηλότυπη αντίδραση και διαπίστωσε ότι οι άνδρες ζηλεύουν περισσότερο για τη σωματική απιστία, ενώ οι γυναίκες ζηλεύουν περισσότερο για τη συναισθηματική απιστία.

Λόγοι για τους οποίους ζηλεύουμε έντονα

Ανασφάλεια. Η ανασφάλεια είναι η πιο κοινή πηγή ζήλιας. Οι άνθρωποι διέπονται συχνά από τον όρο «σύμπλεγμα κατωτερότητας», που δεν είναι κλινικός όρος, αλλά αναφέρεται σε ένα υποκείμενο φτωχό «εγώ» ή χαμηλή αυτοεκτίμηση – ένας ζηλότυπος άνθρωπος που αισθάνεται ανασφαλής στις ρομαντικές του σχέσεις, για παράδειγμα, δεν αισθάνεται σίγουρος ότι είναι αρκετά καλός και πολύτιμος για να κρατήσει ένα άλλο άτομο που τον ενδιαφέρει με την πάροδο του χρόνου. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ανασφάλεια συνήθως δεν είναι απόλυτη σε άνδρες και γυναίκες. Με άλλα λόγια, μια γυναίκα μπορεί να είναι δυνατή και πολύ αποτελεσματική στην εργασία της, αν και η ψυχοπαθολογία της (να ζηλεύει) βγαίνει στις ρομαντικές της σχέσεις. Συνολικά είναι ανασφαλής; Όχι, αλλά έχει την ικανότητα να ζηλεύει βαθιά στις ερωτικές της σχέσεις.

Ιδεολογική σκέψη

Υπάρχουν κάποιοι που έχουν ψυχαναγκαστική διαταραχή και ο εγκέφαλός τους δημιουργεί πάντα νέες ανησυχίες. Επειδή αυτό είναι το γενικό στυλ σκέψης τους, η τάση τους για υπερβολική σκέψη και εμμονή για πράγματα αναπόφευκτα διαπερνά κάθε ρομαντική σχέση που δημιουργούν. Γι’ αυτούς, το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο να διαχειριστούν είναι η αβεβαιότητα. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να αντιμετωπίσουν μια αρκετή αβεβαιότητα, όταν για παράδειγμα ο φίλος τους επιστρέφει στο σπίτι αργά, δεν μπορούν να ανεχθούν το άγνωστο. Όταν αισθάνονται αβέβαιοι για το πού βρίσκεται ο φίλος τους, το μυαλό τους συμπληρώνει τα κενά και δημιουργεί απαντήσεις, πολλές από τις οποίες είναι αρνητικές. Πολύ συχνά σκέφτεται γεγονότα που δημιουργούνται από την πιθανή απιστία του φίλου τους – και στη συνέχεια αισθάνονται εξαιρετικά ανήσυχοι και ζηλεύουν.

Παρανοϊκή προσωπικότητα

Σε πολλούς ανθρώπους η ζήλια τους προέρχεται από μια συνολική παρανοϊκή προσέγγιση σε πολλά πράγματα στη ζωή. Ενώ η παράνοια στο πιο σοβαρό άκρο του φάσματος παίρνει τη μορφή της σχιζοφρένειας - παρανοϊκού τύπου, η συντριπτική πλειονότητα των παρανοϊκών ατόμων πέφτουν προς το ήπιο άκρο αυτού του φάσματος. Πολλοί άνδρες και γυναίκες έχουν κάποια παρανοϊκά χαρακτηριστικά, αλλά η παράνοιά τους δεν είναι αρκετά σοβαρή για να ικανοποιήσει τη διάγνωση της πλήρους παρανοϊκής διαταραχής. Άνδρες και γυναίκες με ήπια ή μέτρια παράνοια έχουν μεγάλη δυσκολία να εμπιστεύονται τους άλλους, και συχνά συνάγουν κακόβουλη πρόθεση στα κίνητρα των άλλων. Έχουν συχνά έναν τύπο προσωπικότητας που τους οδηγεί να αισθάνονται θύματα και να διώκονται. Αισθάνονται ότι άλλοι προσπαθούν να τους σαμποτάρουν, τους έχουν βάλει ως στόχους τους, τους ίδιους ή και την καριέρα τους. Τέλος, οι άνδρες και οι γυναίκες με παρανοϊκό στυλ προσωπικότητας, συχνά κατηγορούν τους άλλους, σε αντίθεση με το να κοιτάνε προς τα μέσα και να αποδεχθούν την ευθύνη για τα δικά τους ελαττώματα ή λάθη. Πολύ συχνά ζηλεύουν και έχουν μια ισχυρή πεποίθηση ότι ο σύντροφός τους τους εξαπατά – και κανένα αποδεικτικό στοιχείο δεν μπορεί να τους πείσει για το αντίθετο.

Πραγματικότητα