ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: ΧΑΡΙΣΤΙΚΗ ΒΟΛΗ ΤΟ ΤΡΙΤΟ LOCKDOWN

Η επιβολή καθολικού, «σκληρού», lockdown με την οικονομία ήδη πολυτραυματία, μοιάζει σαν τη… χαριστική βολή. Η επιδημιολογική εικόνα το καθιστά επιβεβλημένο, όμως δεν παύει να αποτελεί ένα καθοριστικό χτύπημα στα δημοσιονομικά μεγέθη για το 2021 ενώ και οι κραδασμοί του σε όλους του κλάδους της επιχειρηματικότητας θα είναι κάτι παραπάνω από ισχυροί. Την ίδια ώρα οι μετριοπαθέστεροι υπολογισμοί κάνουν λόγο για την ανάγκη λήψης μέτρων στήριξης πάνω από 10 δις για το 2021!

Σύμφωνα με οικονομικούς αναλυτές αλλά και από αυτά που έχει πει ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, ένα μηνιαίο lockdown προκαλεί ζημιά ύψους 3 δις. χωρίς να είναι αναλογικά μικρότερη η ζημιά από ένα 15θημερο «όλα κλειστά», το οποίο υπολογίζεται πάνω των δυο δις., καθώς η «διόρθωση» με τη λήψη άμεσων και δραστικών νέων μέτρων στήριξης, όταν ήδη «τρέχουν» προγράμματα, θα ξεπεράσει τα 700 εκ. ευρώ.

«Η κυβέρνηση προχωρά με στοχευμένες κινήσεις με σύνεση, ψυχραιμία και διορατικότητα. Οι διαθέσιμοι πόροι δεν είναι απεριόριστοι και γι’ αυτό απαιτείται διορατικότητα» είπε ο υπουργός Οικονομικών εξαγγέλλοντας το νέο πρόγραμμα της «σπαστής» επιστρεπτέας προκαταβολής. Μιλώντας στην ΕΡΤ τόνισε πως τα διαδοχικά περιοριστικά μέτρα που επιβάλλονται λόγω μας αύξησης των κρουσμάτων, έχουν σημαντικό κόστος και στην πραγματική οικονομία, για την οποία εκτίμησε ότι η συνολική μείωση του τζίρου ανέρχεται σε 2,54 δις. ευρώ, αλλά και στα δημόσια οικονομικά ενώ επανέλαβε πως δεν μπορεί ακόμα να υπολογιστεί το ύψος που θα φτάσει το κόστος από τα μέτρα στήριξης.

Τα «πακέτα» στήριξης για το 2021 είχαν προϋπολογιστεί στα 7,5 δις. ευρώ, με την προϋπόθεση ότι δεν θα χρειαζόταν παρατεταμένο lockdown ή ότι θα μπορούσε να λειτουργεί με κάποιον τρόπο η αγορά, πέραν των καταστημάτων τροφοδοσίας. Όμως με το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου να αποτελεί οδηγό για την υπόλοιπη χρονιά, στο διάστημα του οποίου η αγορά λειτούργησε έστω με περιορισμούς λιγότερο από 28 ημέρες, είναι δεδομένο ότι τα 7,5 δις. δεν θα φτάσουν, με πηγές του Οικονομικών να κάνουν λόγο για ακόμα 3 δις. ευρώ δαπάνες για τη στήριξη των πληγέντων. Κι όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι αυτό που είπε ο πρωθυπουργός στο διάγγελμα του, ότι έχουμε μπει στον επίλογο του εφιάλτη και ότι από το τέλος της άνοιξης θα μπορεί η χώρα να εισέλθει σε μιας μορφής κανονικότητα με φόντο το καλοκαίρι και τον τουρισμό.

Αγωνία για τον τουρισμό

Το στοίχημα του τουρισμού αναδεικνύεται ως το μείζον στην παρούσα φάση. Ο πήχης κυβέρνησης και επαγγελματιών του χώρου ήταν το προσεχές καλοκαίρι τα έσαοδα να ανέλθουν στο 50% των εσόδων του 2019, ήτοι κοντά στα 11 δις. Τα τέσσερα δις του περασμένου καλοκαιριού δεν αποτελούν ούτε εφαλτήριο αλλά ούτε καν βάση από τη στιγμή που η Ελλάδα είχε βγει σχετικά αλώβητη από το πρώτο κύμα της πανδημίας, υπήρχαν προκρατήσεις που τελικά ολοκληρώθηκαν και ότι υπήρξε και μια σχετική τουριστική κίνηση τους πρώτους δυο μήνες του έτους, πριν επιβληθούν οι αυστηροί περιορισμοί. Επίσης θετικά λειτούργησε και η σχετική «χαλαρότητα» παγκοσμίως, από τα τέλη Απριλίου, η οποία επέτρεψε τις μετακινήσεις εκτός συνόρων. Και στις θετικές προβλέψεις στα τέλη του 2020 έπαιξε ρόλο η αισιοδοξία από τη μαζική κυκλοφορία των εμβολίων.

Σήμερα η εικόνα είναι διαφορετική. Οι παράγοντες του τουρισμού είναι ιδιαιτέρως επιφυλακτικοί και μόλις προ ημερών ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος μίλησε δημόσια -σε συνέντευξη στην Καθημερινή- για τις προσδοκίες. «Ο ΣΕΤΕ έχει τοποθετηθεί για το 2021, ήδη από τον Νοέμβριο του 2020, κάνοντας μια πρώτη εκτίμηση για έσοδα που πιθανώς να έφταναν το 50% των εσόδων του 2019. Η εκτίμηση αυτή λάμβανε υπ’ όψιν την κατάσταση μας πανδημίας τη δεδομένη στιγμή, αλλά και στοιχεία από μας αεροπορικές εταιρείες, τα αεροδρόμια και τα παγκόσμια online συστήματα κρατήσεων. Συνοδευόταν μας και από την επισήμανση ότι η παγκόσμια ρευστότητα μας κατάστασης μπορεί να καταστήσει από τη μία στιγμή στην άλλη την οποιαδήποτε πρόβλεψη άκυρη και άτοπη. Σήμερα που μιλάμε, σχεδόν δύο μήνες μετά, την ευφορία από την έγκριση των πρώτων εμβολίων και μας έναρξης των εμβολιασμών, αλλά και την αλλαγή μας πολιτικής κατάστασης μας ΗΠΑ που ερμηνεύτηκε, δικαίως, ως προάγγελος καλύτερης και πιο θεσμικής επικοινωνίας με την Ευρώπη, έχει διαδεχθεί ο προβληματισμός. Αυτό οφείλεται μας διαμάχες μας Ε.Ε. με μας εταιρείες των εμβολίων, σε αθέτηση συμφωνιών, αλλά και σε εμφανώς αυστηρότερη πολιτική έναντι μας πανδημίας, που ήδη εφαρμόζει η νεοεκλεγμένη αμερικανική κυβέρνηση. Μας μην ξεχνάμε ότι παράλληλα υπάρχει και μια παγκόσμια οικονομική κρίση. Μας περισσότερες αγορές μας καταγράφηκε μείωση του ΑΕΠ μεταξύ 5% και 10%. Και αυτό το γεγονός θα περιορίσει τη δυνατότητα πολλών να ταξιδέψουν. Μας αυτά καθιστούν την όποια εκτίμηση παρακινδυνευμένη. Διατηρούμε την έμφυτη αισιοδοξία μας, ελπίζουμε για το καλύτερο, αλλά προετοιμαζόμαστε για το χειρότερο» σημείωσε.

Στο κόκκινο όλη η αγορά

Πέραν του τουρισμού, η υπόλοιπη αγορά απλά… παρακολουθεί, με τους επαγγελματίες να είναι ανήμποροι για οτιδήποτε, περιμένοντας τον… τελικό λογαριασμό της ζημιάς και ευελπιστώντας ότι κάποια στιγμή θα έρθει η επόμενη ημέρα… Όμως και στο οικονομικό επιτελείο προσπαθούν να είναι φειδωλοί και σε εκτιμήσεις και σε παροχές. «Το τρίτο κύμα θα έχει ένα πολύ μεγάλο οικονομικό κόστος που θα το πληρώσουμε όλοι οι φορολογούμενοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Εναι αβέβαιο το πως θα εξελιχθεί η κατάσταση, έχουμε χάσει ένα μέρος του Ιανουαρίου. Δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει η κατάσταση στην Αττική, αν θα έχουμε ένα νέο lockdown και για πόσο θα το έχουμε, τι θα γίνει το ελληνικό καλοκαίρι. Eχουμε μία κούρσα εξοπλισμών μεταξύ ιού και επιστήμης το αποτέλεσμα της οποίας δεν είναι ακόμα απολύτως ξεκάθαρο. Θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί και για το καλό σενάριο και για το κακό σενάριο» είχε σημειώσει ο αναπληρωτής υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης πριν καν ανακοινωθεί η απόφαση του πρωθυπουργού για σκληρό lockdown μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου.

Η εστίαση, από τους πλέον «χτυπημένους» κλάδους, είναι «κλειστή» από την αρχή του χρόνου εκτός του delivery. Οι επαγγελματίες του κλάδου εκφράζουν την αγωνία για το ποιοι θα ανοίξουν, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες. «Το 41,7% των εταιρειών στην εστίαση πιθανόν να κλείσουν οριστικά, έχοντας υποστεί οικονομική ζημιά ήδη από την αρχή της πανδημίας και αναμένεται η ζημιά αυτή να επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο. Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην αγορά εργασίας επηρέασαν το σύνολο των κλάδων της οικονομίας. Στο 16,7% ανήλθε το ποσοστό ανεργίας στη χώρα το β' τρίμηνο του 2020 που συμπεριλαμβάνει και εργαζόμενους από τον κλάδο της εστίασης» σημειώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Εστιατόρων Αττικής Γιάννης Δεβερώνης.

Αντιμετωπίζοντας το «σκοτεινό» σήμερα, κάποιοι προσπαθούν να βρουν ακτίνες αισιοδοξίας στο μέλλον. Ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ Κώστας Μίχαλος αναγνωρίζει πως θα υπάρξουν δυσκολίες στην επανεκκίνηση. 

 «Θα χρειαστεί να περάσει αρκετός καιρός για να κλείσουν οι πληγές που άνοιξε η υγειονομική κρίση στην ελληνική οικονομία: αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του χρέους, υπερχρέωση των επιχειρήσεων, αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας, προβλήματα σε κλάδους με σημαντική συμβολή στο ΑΕΠ, όπως η εστίαση και η φιλοξενία, ο τουρισμός, οι μεταφορές, τα διαρκή αγαθά, τα εμπορικά ακίνητα κ.ά. Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν πάνω από το 95% του συνόλου των επιχειρήσεων στην Ελλάδα και συνιστούν βασικό πυλώνα απασχόλησης. Σήμερα, οι περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις δίνουν μάχη επιβίωσης και για 200.000 από αυτές είναι ορατός ο κίνδυνος να μην ανοίξουν ξανά, μετά την πανδημία» σημειώνει. Ποιος μπορεί πραγματικά να είναι αισιόδοξος υπό τις παρούσες συνθήκες;