Ανάσταση. Ελπίδα. Αγάπη… Μήνυμα για την ανθρωπότητα; Κάθε χρόνο οι μέρες ετούτες είναι μέρες κατάνυξης. Η φύση βλασταίνει και μαζί κι οι καρδιές μας.
Εδώ κι ενάμιση σχεδόν χρόνο η ζωή έχει μπει στην «κατάψυξη». Με εντάσεις, με υφέσεις, με κορυφώσεις με ανακούφιση.
Οι καθημερινές συνήθειες, που τσαλαπατήθηκαν, οι αξίες, που ιεραρχήθηκαν και πάλι. Τα χωριά, που μισογέμισαν.
Ο κόσμος, οι γενιές που έζησαν τον κορωνοϊό δεν θα είναι ποτέ πια ίδιες. Όποια γενιά θυμάται. θα σκέφτεται ότι έζησε με μάσκες, ό,τι δεν μπόρεσε, να φιλήσει, ν’ αγκαλιάσει ακόμη και ν’ ακουμπήσει. Ότι το άγγιγμα και το φιλί της αγάπης έγινε ξερό φιλί στον αέρα. Το άγγιγμα μοιάζει να βιώνει το δικό του τρομακτικό μνημόσυνο. Η ελπίδα είναι στο εμβόλιο, για να επιστρέψουν οι ζωές μας ξανά εκεί που τις αφήσαμε.
Παρακολουθώντας κάθε φορά τις τηλεοπτικές σειρές για τον Χριστό, το ερώτημα που καίει είναι τι θα κάναμε, αν ερχόταν πάλι. Μάθαμε; Ή μήπως το αναστάσιμο μήνυμα έχει γίνει μία ωραία αφορμή για κουσκούς, μαγειρίτσα και μπόλικο κρέας , σαν τουριστική ατραξιόν;
Μάθαμε τίποτα από την πανδημία;
Μάθαμε πως η Υγεία είναι πάνω απ’ τα λεφτά; Μάθαμε πως ένα άγγιγμα ενός δικού μας ανθρώπου αξίζει περισσότερο απ’ όλους τους θησαυρούς της Γης; Μάθαμε ν’ αγαπάμε αλλήλους, ή μήπως απομακρυνθήκαμε κι άλλο;
Νοσταλγήσαμε ν’ αγκαλιαστούμε ή απλά συμβιβαστήκαμε και το ξεχάσαμε; Θα είμαστε ποτέ όπως πριν, καλύτεροι ή χειρότεροι άνθρωποι; Θα βάζαμε έναν σταυρωμένο ληστή στον δικό μας παράδεισο;
Το ερώτημα καρφωμένο στο μυαλό μου, πασχαλιάτικα, αν θα ξανασταυρώναμε τον Χριστό.
Παρακολουθώ διάφορους να μιλούν για τους μετανάστες με τον πιο απαξιωτικό τρόπο. Λες κι η χώρα μας δεν έχει. Μα ο Χριστός και τον τελευταίο «λούμπεν» τον αγκάλιαζε, αν είχε όρεξη να δεχτεί το καινούργιο.
Είδα στα μέρη που γεννήθηκα την απαξίωση, όταν ήρθαν να κατοικήσουν οι Ρομά. Ο νεοναζισμός είναι η χειρότερη απειλή για την Ευρώπη. Σιχαινόμαστε τον ναζισμό, λέμε, αλλά τις δικές μας τις κουκούλες τις βγάλαμε;
Θα ξανασταυρώναμε τον Χριστό;
Ο Χριστός θα ξανασταυρωθεί, όπως προέβλεψε με τον δικό του τρόπο ο Νίκος Καζαντζάκης; Κάθε Πάσχα σηματοδοτεί την αναγέννηση της φύσης, αλλά ταυτόχρονα κι αυτή την ανάγκη μας να συμφιλιωθούμε με τον θάνατο.
Πόσο είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε εαυτόν για τους άλλους; Πόσο χαιρόμαστε, όταν κάποιος δίπλα μας ανεβαίνει κι εμείς μένουμε στάσιμοι; Πόσο νοιαζόμαστε για τον διπλανό μας; Πόσο κοιτάζουμε το ατομικό μας συμφέρον και το βάζουμε πάνω από το συλλογικό; Πόσο φοβόμαστε τους ξένους, που είναι δίπλα μας; Πόσο μας ταιριάζουν οι πολεμικές ιαχές, ή θέλουμε να ζούμε ειρηνικά;
Δυστυχώς, βλέποντας τριγύρω όσα συμβαίνουν, θαρρώ πως και τρίτη και τέταρτη και δέκατη πέμπτη φορά να ερχόταν ο Χριστός, πάλι θα τον σταυρώναμε. Γιατί το ν’ αγαπάς το διαφορετικό είναι δύσκολο. Γιατί το να βγάζεις την μπουκιά σου για να τη φάει ο άλλος είναι κόντρα στη φύση των θηλαστικών, που είναι ο θάνατός σου η ζωή μου.
Δεν εξέλιπαν πότε οι Φαρισαίοι 2.000 χρόνια τώρα. Δεν εξέλιπαν οι Ιούδες - Πηλιογούσηδες. Δεν εξέλιπαν ποτέ ο Άννας κι ο Καϊάφας από τη ζωή μας. Δεν εξέλιπαν οι Υποκριτές, αλλά ευτυχώς έχει και Ιωάννηδες και Μαρίες μετανοούσες Μαγδαληνές.
Μήτε οι Πόντιοι Πιλάτοι έλειψαν. Που λένε «εγώ θα βγάλω τα κάστανα από τη φωτιά;». Κάθε μέρα γύρω μας βρίσκουμε Φαρισαίους, Πόντιους Πιλάτους, ωχαδερφιστές.
Κι είναι γύρω μας, δίπλα μας, μόλις φανεί η πρώτη στραβή, για να την κάνουν. Κι ευτυχώς κι είναι δίπλα κάποιοι άγγελοι, κάποιοι απόστολοι, για να στεκόμαστε όρθιοι.
Ναι, ευτυχώς έχει και μερικούς Ιωάννηδες και μερικούς Ιωσήφ από την Αριμαθαία και φίλους σαν τον Λάζαρο.
Κάθε χρόνο τα πάθη διηγούνται μία ιστορία. Την ιστορία του Θεανθρώπου, που μπορεί να ήταν προφήτης, θεός, επαναστάτης.
Μόνο που, κάθε χρόνο, μόλις τελειώσει τούτη η μέρα, ο Χριστιανισμός μας πάει περίπατο. Γεννιέται και πεθαίνει θαρρείς την Κυριακή του Πάσχα, μόλις πειράξουν οι άλλοι τα μικροσυμφεροντάκια μας, τις θεσούλες μας, μη μας ξεβολέψουν καθόλου.
Είναι στη φύση του ανθρώπου να φοβάται, να διστάζει, να ζηλεύει, να είναι ματαιόδοξος, να τσακώνεται, να λησμονεί, να πληγώνει τελικά; Είναι στη φύση του να έχει κι ανθρώπους τοξικούς, που υφαίνουν ένα μεταξωτό νήμα από μιζέρια, μοχθηρία, δειλία, κακία;
Είναι δύσκολο να είσαι Χριστιανός. Είναι δύσκολο να σηκώνεσαι το πρωί και να ευχαριστείς για όσα έχεις. Κάθε μέρα, που ξυπνάμε κι αναπνέουμε σωστά και δεν νοσούμε από κάτι σοβαρό, είναι μία όμορφη μέρα.
Ευτυχώς, υπάρχουν κι αυτοί που αγωνίζονται για το δίκιο. Υπάρχουν αυτά που έγιναν οι δικοί μας απόστολοι, που τον Χριστό τον κουβαλούν στην καθημερινή τους πρακτική. Άνθρωποι σύγχρονοι ήρωες, που σταυρώνονται για μας, σε δομές αλληλεγγύης, κοντά σε άστεγους, κοντά σε γέροντες, μακριά από κατεστημένες νοοτροπίες. Και μπορεί να δηλώνουν Χριστιανοί, αλλά να μη δηλώνουν και τίποτα, ή να είναι κάτι άλλο και να μην ξέρουν πως είναι αληθινοί Χριστιανοί.
Οι Χριστιανοί απανταχού της γης γιορτάσαμε και φέτος
Αλλά τι γιορτάζει ο καθένας; Πόσοι θα κάθονταν στο ίδιο τραπέζι με μία πόρνη; Πόσοι θα έτρεχαν να μαζέψουν όλους τους φτωχούς και καταφρονεμένους; Πόσοι κρύβονται πίσω από τη χριστιανική θρησκεία, αλλά την ίδια στιγμή απεχθάνονται τους μετανάστες; Τον Χριστιανό δεν τον κάνει η ταυτότητα, αλλά η καθημερινή του πρακτική. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει τους άλλους, αν τους αγαπάει, αν τους συμπονάει, αν θέλει να βοηθήσει, αν τους βλέπει ως αναλώσιμους ή κι ως σκουπίδια.
Πόσο αλήθεια ακολουθούμε τον χριστιανικό τρόπο ζωής στην καθημερινότητά μας; Πόσοι έτοιμοι είμαστε να μοιραστούμε τη ζωή μας, να δώσουμε αντί να πάρουμε;
Χτίζουμε ανταγωνισμούς, από τη στιγμή που γεννιέται ένα παιδί. Το τερματίζουμε στο σχολείο, αν το παιδί μας έφερε το Α ή το Β. Αντί να δούμε πώς θα χτίσουμε σχέσεις συνεργασίας με τα παιδιά, τσακωνόμαστε στα γήπεδα, αν θα βάλει το παιδί μας πρώτο το γκολ.
Ανεξάρτητα από το τι πιστεύει ο καθένας, αν θεωρεί πως ο Ιησούς υπήρχε, δεν υπήρχε, πέρασε ή δεν πέρασε, αν ζούσε πάλι θα τον στέλναμε από τον Άννα στον Καϊάφα. Ξανά και ξανά. Είτε ήταν μαύρος, είτε ήταν με πυρόξανθα μαλλιά, είτε κατάξανθος σαν τον ήλιο κι έβγαινε από μία φάτνη στον Βόρειο Πόλο.
Ουαί ημίν Φαρισαίοι υποκριταί… Πόσους Φαρισαίους έχει η σημερινή εποχή; Πόσους ανθρώπους που μοιάζουν να κάνουν μεγάλους σταυρούς και την ίδια στιγμή, κάτω από το πουκάμισό τους, υπάρχει κακία, ανταγωνισμός, μοχθηρία; Πόσοι προϊστάμενοι, χριστιανοί, δεν έχουν ταλαιπωρήσει εργαζόμενους;
Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω… Πόσοι δεν έχουμε μπει στη διαδικασία να καταδικάσουμε κάποιον, χωρίς καν να τον ξέρουμε, επειδή δεν μας κάνει η φάτσα του, τα κιλά του, ο τρόπος που ντύνεται, το ύψος του.
Ο έχων δύο χιτώνες να δίνει τον έναν… Πόσοι δίνουμε τον χιτώνα μας, για να προστατέψουμε κάποιον άλλον; Χιλιάδες οι άνθρωποι της οικονομικής κρίσης. Και τώρα σε αυτούς έρχονται οι άνθρωποι της υγειονομικής κρίσης. Θυμάμαι πόσο ακόμη και άνθρωποι της τωρινής πολιτικής ηγεσίας μιλούσαν με απαξίωση για τα επιδόματα, λες κι οι άνθρωποι που τα πήραν δεν είχαν δώσει εισφορές μια ζωή αλλά βρέθηκαν σε απόγνωση…
Πήγαινε και μην αμαρτήσεις ξανά. Δεν είναι ανάγκη να σκοτώσεις κάποιον ή να μη σέβεσαι τους γονείς ή τον διπλανό σου. Οι δέκα εντολές δεν τα προέβλεψαν όλα. Αλλά το πού έχει αμαρτήσει ο καθένας μας το ξέρουμε. Το ξέρουμε κάθε μέρα, όταν κάνουμε κάτι που δεν θα θέλαμε να το κάνουν και σε εμάς τους ίδιους.
Αγάπα τους εχθρούς σου. Αν σε χτυπήσουν στο ένα μάγουλο γύρισε και το άλλο. Πόσοι αντέχουμε να γυρίσουμε το άλλο μάγουλο ή να συγχωρήσουμε τους εχθρούς μας.
Ο Χριστός και το μιντιακό σύστημα
Η πανδημία άλλαξε τη γλώσσα του σώματός μας. Αντί για φιλί της αγάπης σήμερα ανταποδίδουμε γροθιές κι αγκωνιές. Αντί για μια αγκαλιά, πεταγόμαστε πίσω σαν ελατήρια. Αντί να αγαπήσουμε λίγο παραπάνω τους άλλους, πισωγυρίζουμε μη μας αγγίξουν, ακόμη κι αν είναι φίλοι κι όχι εχθροί.
Τούτη τη φορά, βέβαια, ο Χριστός δεν θα σταυρωνόταν, όπως πριν. Θα ήταν πρώτη μούρη στα δελτία ειδήσεων ως «ευφυής», «καλός», «φιλόσοφος», «απατεώνας», «τρελός για δέσιμο», «βλάσφημος», «τρομοκράτης», «πυροβολημένος» και «σούργελο».
Ο τωρινός Χριστός μέσα σε λίγες μέρες από θεός και προφήτης θα γινόταν αποδιοπομπαίος τράγος. Αν ξαναγεννιόταν σήμερα, μπορεί αντί για ξυλουργός να ήταν γιατρός. Θεραπευτής, όχι μόνο των ψυχών αλλά και του σώματος. Από αυτούς που είναι στην πρώτη γραμμή και σώζουν ζωές. Θεραπευτής της ψυχής και του σώματος… Ναι, τελικά, υπάρχουν κάθε μέρα μικροί Χριστοί δίπλα μας. Αλλά είναι τόσοι οι Φαρισαίοι που καραδοκούν, για να τους κατασπαράξουν…
*Αφιερωμένο στον γιατρό Κώστα Καταραχιά και σε κάθε υγειονομικό, που παλεύει νυχθημερόν για να γλιτώσουμε τη ζωή μας από τη λαίλαπα της πανδημίας.