ΜΟΥΔΙΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΔΙΩΡΥΓΑ ΤΟΥ ΣΟΥΕΖ

Από την Τρίτη, 23 Μαρτίου, η διώρυγα του Σουέζ παραμένει απροσπέλαστη, μετά την προσάραξη-σφήνωμα του τεράστιου τάνκερ «Ever Given», με τον πρόεδρο της Αρχής της Διώρυγας του Σουέζ, Οσάμα Ραμπία, να αναφέρει πως το πρόβλημα ίσως οφείλεται και σε ανθρώπινο λάθος. Την ίδια στιγμή περισσότερα από 300 πλοία παραμένουν ακινητοποιημένα, με κάποιες εταιρείες να εξετάζουν το ενδεχόμενο τα πλοία τους να κάνουν τον κύκλο από το νότιο άκρο της Αφρικής, καθώς οι ζημίες είναι τεράστιες.

Η διώρυγα του Σουέζ είναι η μεγαλύτερη διώρυγα του κόσμου και έχει τεράστια σημασία για την παγκόσμια ναυσιπλοΐα, καθώς ενώνει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα. Με την κατασκευή της, η Μεσόγειος έπαψε να είναι μια κλειστή λεκάνη και η Ερυθρά θάλασσα δεν ήταν ένας κλειστός υδάτινος θύλακας, ευνοώντας έτσι πολλά λιμάνια της Μεσογείου να ασκούν πιο ευέλικτα και κερδοφόρα τις εμπορικές συναλλαγές με τα πλοία τους. Το κέρδος για τη ναυσιπλοΐα είναι τεράστιο, καθώς τα πλοία διασχίζοντας τη διώρυγα του Σουέζ γλιτώνουν από τον περίπλου ολόκληρης της αφρικανικής ηπείρου, κάνοντας προσβάσιμες τις χώρες της Μέσης Ανατολής και γενικότερα τις ασιατικές χώρες, με εμφανείς τις επιρροές σε επίπεδο πολιτισμικό, οικονομικό και κοινωνικό.

Επίσημα, η κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ με τη σημερινή της μορφή ολοκληρώθηκε το 1869, μετά από μια δεκαετή επίπονη προσπάθεια σχεδίων και εργασιών. Η αρχή έγινε το 1854, όταν ο Γάλλος διπλωμάτης και μηχανικός Κόμης Φερδινάνδος Λεσσέψ κέντρισε το ενδιαφέρον του αντιβασιλέα της Αιγύπτου Σαΐντ Πασά, με αποτέλεσμα εκείνος να του δώσει την εντολή της διάνοιξης. Το 1858 ολοκληρώθηκε η σύσταση της κατασκευαστικής εταιρείας η οποία συνυπέγραψε συμβόλαιο με την αιγυπτιακή κυβέρνηση για 99 χρόνια εκμετάλλευσης και στη συνέχεια την παραχώρησή της στην Αίγυπτο. Το 53% των μετοχών το είχαν Γάλλοι, το 44% Αιγύπτιοι και το 3% διάφορες άλλες χώρες. Το κόστος κατασκευής ανήλθε σε 100 εκατομμύρια δολάρια, ενώ εργάστηκαν 42.000 άνθρωποι στο πρωτοπόρο αυτό έργο κάτω από αντίξοες συνθήκες. Ωστόσο, αυτό το συμβόλαιο της κατασκευαστικής εταιρείας με την κυβέρνηση της Αιγύπτου δεν τηρήθηκε τελικά, καθώς το 1875 οικονομικές δυσχέρειες ανάγκασαν τον νέο αντιβασιλέα Ισμαήλ Πασά να πωλήσει το χαρτοφυλάκιό του στη βρετανική κυβέρνηση.

Το 1952 εκδηλώνεται πραξικόπημα στην Αίγυπτο, ο βασιλιάς Φαρούκ αποχωρεί και την κυβέρνηση αναλαμβάνει το Επαναστατικό Συμβούλιο, ζητώντας να πάψει η βρετανική κατοχή της διώρυγας, με συνεχείς αντιστασιακές αντιδράσεις.

Το 1956 ο Νάσερ κρατικοποίησε τη διώρυγα και ύψωσε τη σημαία της Αιγύπτου στο λιμάνι του Port Said, ανοίγοντάς την όμως για ελεύθερη διέλευση ένα χρόνο μετά.

Το θαύμα τού Σίσι

Σήμερα, ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι προχώρησε σε ένα ακόμη μεγαλεπήβολο σχέδιο, μετατρέποντας τη μονή διέλευση των πλοίων στη διώρυγα σε διπλή.

Το νέο αυτό κανάλι κατασκευάστηκε το 2015, σε λιγότερο από έναν χρόνο, οδηγώντας σε αύξηση των θέσεων εργασίας, ενίσχυση των κερδών και σε προσέλκυση περισσοτέρων πλοίων. Στόχος είναι να περνούν καθημερινά έως το 2023, 97 πλοία από 49 που είναι σήμερα.

Αυτό στην πράξη σημαίνει μεγάλη αύξηση εσόδων για την Αίγυπτο, καθώς προβλέπεται να αυξήσει τα ετήσια έσοδά της από 5,3 δισ. δολ. το 2015 σε 13,2 δισ. δολ. το 2023. Με αυτήν του την κίνηση ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι θα καταστήσει τη θέση της διώρυγας του Σουέζ ως μία από τις πιο σημαντικές θαλάσσιες εμπορικές οδούς σε ένα περιβάλλον αυξανόμενου παγκόσμιου ανταγωνισμού. Επιπλέον, θα αποτελέσει μια σύγχρονη βιομηχανική περιοχή, με πολυάριθμες υπηρεσίες στον κλάδο των κατασκευών, των logistics, της επισκευής πλοίων και με πρώτο στόχο 1,6 δισ. πελάτες από όλο τον κόσμο.

Η απαρχή της διώρυγας του Σουέζ

Η διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ απασχολούσε και τους αρχαίους ηγεμόνες της περιοχής. Τον 13ο αιώνα π.Χ., ο Φαραώ Σέτι Α΄ ή Ραμσής Β΄ είχε σχεδιάσει τη διώρυγα, προκειμένου να ενώνει το δέλτα του ποταμού Νείλου με την Ερυθρά θάλασσα. Παρέμεινε όμως στα σχέδια. Και ερχόμαστε στον 8ο αιώνα π.Χ., επί του Φαραώ Νεκώς, ο οποίος σκεφτόταν να φτιάξει ένα κανάλι παράλληλα με τον Νείλο και να συνδέσει την Ερυθρά Θάλασσα με ένα τμήμα του ποταμού. Τότε όμως επιτέθηκα οι Πέρσες στην Αίγυπτο, με αποτέλεσμα ο Δαρείος να σκέφτεται να υλοποιήσει το τελικό σχέδιο. Μάλιστα, ο Ηρόδοτος αναφέρει πως είχε διασχίσει εκείνο το κανάλι σε διάστημα τεσσάρων ημερών. Το πλάτος του είχε τη δυνατότητα να το διαπλέουν δύο πλοία παράλληλα. Οι Πτολεμαίοι το συντήρησαν και ο Στράβων ανέφερε πως το είδε γεμάτο πλοία. Επί Ρωμαίων ονομάστηκε «Διώρυγα του Τραϊανού», ενώ με τις αραβικές κατακτήσεις «Διώρυγα των Χαλιφών» ή «Διώρυγα του Ηγεμόνος των Πιστών», επί Ομάρ. Κανείς δεν είναι σίγουρος πότε πρωτοάνοιξε η αρχαίας μορφής διώρυγα: ήταν οι Άραβες το 589 μ.Χ., ή κάποιος Αιγύπτιος Φαραώ σύμφωνα με διάφορες μαρτυρίες…

Το ενδιαφέρον για τη διώρυγα του Σουέζ αναζωπυρώθηκε επί του Γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ΄. Συγκεκριμένα, ο Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς είχε υποβάλει σχετικό υπόμνημα και ο βασιλιάς ζήτησε μέσω του πρέσβη του στην Υψηλή Πύλη να δεχθεί να πάνε Γάλλοι μηχανικοί και να βελτιώσουν το υφιστάμενο έργο. Όταν ο Ναπολέων πήγε στην Αίγυπτο αυτό το κανάλι δεν υπήρχε και έδωσε εντολή στους μηχανικούς του να μελετήσουν τη δυνατότητα να δημιουργηθεί μια νέα διώρυγα που θα συνέδεε την Ερυθρά Θάλασσα με τη Μεσόγειο. Κάτι που επίσης δεν υλοποιήθηκε, καθώς ο αρχιμηχανικός Λεπέρ διαπίστωσε πως υπήρχε υψοσταθμική διαφορά 10 μέτρων μεταξύ των δύο θαλασσών. Επί Λουδοβίκου Φιλίππου, μετά την ανατροπή του Ναπολέοντα και μετά την Ιουλιανή Επανάσταση του 1830, η διώρυγα σχεδιάστηκε να έχει μήκος 400 χιλιόμετρα, κάτι που αποδείχτηκε απαγορευτικό και δεν υλοποιήθηκε ποτέ.