Ο ΙΤΑΛΟΣ SUPER ΜΑΡΙΟ

Ο Μάριο Ντράγκι είναι και επισήμως ο νέος πρωθυπουργός της Ιταλίας. Μετά τη Γερουσία, η οποία έδωσε την Τετάρτη ψήφο εμπιστοσύνης με ευρεία πλειοψηφία στον Super Μάριο, και το ιταλικό Κοινοβούλιο άναψε το πράσινο φως για τον διορισμό τού άλλοτε πανίσχυρου άντρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην ηγεσία της ιταλικής κυβέρνησης.

Η τοποθέτηση του Ντράγκι στην ηγεσία της ιταλικής κυβέρνησης έχει γίνει δεκτή με ενθουσιασμό από τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι, καθώς ο ευρωπαϊστής Super Μάριο έχει συνδέσει το όνομά του με το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, της μετριοπάθειας, αλλά και της σταθερότητας – που τόσο λείπει από την Ιταλία.

Τα πράγματα όμως στη γειτονική χώρα είναι πιο σύνθετα απ’ όσο μοιάζουν ή αντιλαμβάνονται οι Ευρωπαίοι γραφειοκράτες. Η Ιταλία είναι μια χώρα βαθιά πληγωμένη από την επέλαση του κορωνοϊού, διχασμένη από τις αλλεπάλληλες πολιτικές κρίσεις και την άνοδο της ακροδεξιάς, αλλά και καχύποπτη απέναντι στις Βρυξέλλες λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα.

Πρωθυπουργός κοινής αποδοχής

Ο Ντράγκι κατάφερε να εξασφαλίσει στήριξη από έναν εξαιρετικά ευρύ αλλά και ετερόκλητο συνασπισμό πολιτικών δυνάμεων, που εκκινεί από την κεντρο-αριστερά και φτάνει έως τα κόμματα της λαϊκίστικης δεξιάς.

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το γεγονός ότι ο νέος Ιταλός πρωθυπουργός υποστηρίζεται από το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, Italia Viva, του Ματέο Ρέντσι, ενώ την ίδια ώρα έχει κερδίσει τη στήριξη του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας Σίλβιο Μπερλουσκόνι και του Forza Italia.

Επίσης, τον Μάριο Ντράγκι στηρίζει και το Κίνημα Πέντε Αστέρων του Πέπε Γκρίλο, το οποίο μετά την κυβερνητική εμπειρία εμφανίζεται πιο μετριοπαθές και φιλοευρωπαϊκό, απαλείφοντας τα ακραία χαρακτηριστικά που είχε πριν από λίγα χρόνια. Ενδεικτικό αυτής της μεταστροφής είναι ότι ο Πέπε Γκρίλο διέγραψε 15 στελέχη του κόμματος που δεν στήριξαν την υποψηφιότητα Ντράγκι.

Το πιο εντυπωσιακό, ωστόσο, είναι το γεγονός πως ο Ντράγκι κέρδισε τη στήριξη του λαϊκίστικου και ακροδεξιού κόμματος του Ματέο Σαλβίνι και της Λέγκας του Βορρά. Σύμφωνα με το «Politico», αυτή η εξέλιξη έχει να κάνει με τους μετριοπαθείς του κόμματος, οι οποίοι πίεσαν τον Σαλβίνι να υποστηρίξει τον Ντράγκι, πείθοντάς τον ότι με το να το κάνει αυτό θα δινόταν η δυνατότητα στη Λέγκα να εμπλακεί στη λήψη αποφάσεων για το πώς θα διατεθεί το μερίδιο της Ιταλίας από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. των 750 δισ. ευρώ, αλλά και ότι θα έχει λόγο στην επιλογή του διαδόχου του Σέρτζιο Ματαρέλα στη θέση του προέδρου στο επόμενο έτος.

Οι πρώτες 100 ημέρες του Ντράγκι

«Αντιμετώπιση της πανδημίας - οικονομική ανάκαμψη - προσφυγικό». Σε αυτό το τρίπτυχο θα μπορούσαν να συμπυκνωθούν οι πολιτικές προτεραιότητες που θέτει ο Μάριο Ντράγκι για τις πρώτες 100 ημέρες της διακυβέρνησής του.

Α) Τείχος απέναντι στον κορωνοϊό

Για μια χώρα όπως η Ιταλία, που χτυπήθηκε από τη λαίλαπα του κορωνοϊού όσο λίγες χώρες της Ευρώπης, η αντιμετώπιση της πανδημίας δεν θα μπορούσε παρά να είναι πρώτιστη επιλογή της νέας κυβέρνησης. Από τον Μάρτιο του 2020 έως σήμερα, η χώρα έχει θρηνήσει περίπου 95.000 θύματα, τα συνολικά κρούσματα από τον νέο κορωνοϊό ανέρχονται στα περίπου 2.750.000, ενώ η πορεία του εμβολιασμού του πληθυσμού παρουσιάζει σημαντικές καθυστερήσεις. Χαρακτηριστικό είναι πως, από το σύνολο των 60 εκατομμυρίων Ιταλών, μόλις 1,3 εκατομμύρια έχουν εμβολιαστεί μέχρι σήμερα.

«Το βασικό καθήκον, στο οποίο καλούμαστε όλοι να συνδράμουμε, είναι η καταπολέμηση της πανδημίας του νέου κορωνοϊού… με όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας να σώσουμε τις ζωές των συμπολιτών μας», είπε ο Μάριο Ντράγκι κατά τη διάρκεια της πρώτης του ομιλίας μπροστά στην ιταλική Γερουσία και συμπλήρωσε: «Αφού εξασφαλίσαμε επαρκείς ποσότητες εμβολίων, η κυριότερη πρόκληση για εμάς είναι να τα διανείμουμε με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στο πληθυσμό».

Β) Το μέτωπο της οικονομίας

Η άλλη μεγάλη πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει ο Super-Μάριο είναι αυτή της οικονομίας. Το 2020, η Ιταλία κατέγραψε ύφεση 8,9% του ΑΕΠ, δηλαδή μια από τις πιο βαθιές υφέσεις του ΑΕΠ στην ευρωζώνη, ενώ το δημόσιο χρέος της χώρας έχει φτάσει το 159% του ΑΕΠ. Την ίδια ώρα, ο εφιάλτης της ανεργίας φαίνεται πως τρομάζει τον πολιτικό κόσμο της Ιταλίας, καθώς μόνο το 2020 η Ιταλία υπέστη απώλειες 444.000 θέσεων εργασίας, ενώ ένα μεγάλο κομμάτι της ιταλικής κοινωνίας βρίσκεται στα όρια της φτωχοποίησης.

Για να αντιμετωπίσει αυτή την πρωτόγνωρη οικονομική κατάσταση για την Ιταλία, ο Μάριο Ντράγκι φαίνεται πως έχει θέσει ως πρώτο στόχο τη γρήγορη και ουσιαστική απορρόφηση των χρημάτων που θα λάβει η Ιταλία από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ωστόσο, ο ίδιος ξεκαθάρισε πως τα χρήματα αυτά δεν θα διατεθούν για την επούλωση των πληγών της οικονομίας, αλλά για την αναμόρφωσή της και τον παραγωγικό μετασχηματισμό.

«Θα έχουμε στη διάθεσή μας περίπου 210 δισεκατομμύρια ευρώ για περίοδο έξι ετών. Οι πόροι αυτοί θα πρέπει να δαπανηθούν για να βελτιωθεί η αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας μας», υπογράμμισε κατά τη διάρκεια της 50λεπτης ομιλίας του ο κ. Ντράγκι, ξεκαθαρίζοντας όμως πως «η Ρώμη δεν θα μπορέσει να υποστηρίξει όλες τις επιχειρήσεις, ούτε όλες τις θέσεις εργασίας». «Κάποιοι θα κληθούν να αλλάξουν, ακόμα και ριζοσπαστικά», είπε χαρακτηριστικά ο Μάριο Ντράγκι.

Ως προτεραιότητες, δε, χαρακτήρισε την «ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές», τον «αγώνα εναντίον της μόλυνσης της ατμόσφαιρας και των υδάτινων πόρων», την απόκτηση «σιδηροδρομικών συνδέσεων υψηλής ταχύτητας», την «παραγωγή και διανομή υδρογόνου», την «ψηφιοποίηση» και τη δημιουργία υποδομών κινητής τηλεφωνίας και τηλεματικής πέμπτης γενιάς (5G).

Γ) Ο πονοκέφαλος του προσφυγικού

Η τρίτη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει η νέα κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι έχει να κάνει με το προσφυγικό. Το καυτό αυτό ζήτημα, τα προηγούμενα χρόνια, έχει διχάσει την ιταλική κοινωνία, ενώ έχει προσφέρει πρόσφορο έδαφος σε ακροδεξιούς και λαϊκιστές να εκμεταλλευτούν την προσφυγική κρίση για να αυξήσουν την πολιτική τους δύναμη.

Για τον νέο Ιταλό πρωθυπουργό, ο οποίος γνωρίζει πως σε αυτό το ζήτημα θα πρέπει να ικανοποιήσει τόσο τους κεντροαριστερούς όσο όμως και τους λαϊκιστές του Βορρά, η ιδέα να γίνει υποχρεωτική η ανακατανομή των μεταναστών και των προσφύγων στα κράτη μέλη της Ε.Ε. φαίνεται ως μοναδική λύση.

Αντιμέτωπη με τις αφίξεις δεκάδων χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών, η Ρώμη ζητάει χρόνια τώρα από τις Βρυξέλλες επαναδιαπραγμάτευση του Κανονισμού του Δουβλίνου, που ορίζει ότι την ευθύνη για την επεξεργασία αιτημάτων ασύλου έχουν οι χώρες άφιξης. Ωστόσο, κάτι τέτοιο μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει αποδεκτό από τον ευρωπαϊκό βορρά.

«Η Ιταλία, με την υποστήριξη ορισμένων χωρών της Μεσογείου, προτείνει ως μέτρο αλληλεγγύης (...) να δημιουργηθεί μηχανισμός υποχρεωτικής ανακατανομής των μεταναστών», ανέφερε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο Μάριο Ντράγκι.

Οι σχέσεις της Ιταλίας με την Ευρώπη, την Ελλάδα… και την Τουρκία

Βασικό μέλημα του Μάριο Ντράγκι είναι η βελτίωση των σχέσεων της Ρώμης με τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι. Ο άλλοτε ισχυρός άντρας της ΕΚΤ θέλει να καταστήσει σαφές εντός της χώρας πως η ευρωπαϊκή πορεία είναι μονόδρομος για την Ιταλία και την ίδια ώρα να θέσει τις σχέσεις της Ρώμης με τους ισχυρούς της Ευρώπης σε άλλη βάση.

Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ τάχθηκε συγκεκριμένα υπέρ της στενότερης «ολοκλήρωσης» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα οδηγήσει «σε κοινό δημόσιο προϋπολογισμό, ικανό να υποστηρίζει τα κράτη μέλη σε περιόδους ύφεσης», διατρανώνοντας την «αμετάκλητη επιλογή του ευρώ» και τονίζοντας πως «χωρίς την Ιταλία, δεν υπάρχει Ευρώπη».

Ο Μάριο Ντράγκι στην πρώτη του ομιλία δεν παρέλειψε να κάνει και μια αναφορά στα όσα συμβαίνουν στη Μεσόγειο και στην Τουρκία, δείχνοντας πως, για τον ίδιο, οι σχέσεις Ιταλίας-Τουρκίας είναι ιδιαίτερα σημαντικές.

Από τη μια, ο Ντράγκι υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας με τις μεσογειακές χώρες, την Ισπανία, την Ελλάδα, τη Μάλτα, την Κύπρο, που μοιράζονται την ίδια «μεσογειακή ευαισθησία» και τα κοινά προβλήματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση και το περιβάλλον.

Από την άλλη, δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι «θα συνεχίσουμε επίσης να εργαζόμαστε για έναν πιο ενάρετο διάλογο μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας, εταίρου και συμμάχου στο ΝΑΤΟ».

Η αναφορά αυτή μόνο τυχαία δεν ήταν, καθώς ο Ιταλός πρωθυπουργός τόνισε τον ευρωτουρκικό διάλογο και τη διάσταση της κοινής συμμετοχής στο ΝΑΤΟ, παραβλέποντας όμως να αναφερθεί σε όλα τα προβλήματα που έχουν προκύψει στις ευρωτουρκικές σχέσεις ακριβώς επειδή η Τουρκία επιμένει να αμφισβητεί κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιπλέον, έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων κινήσεων της Ιταλίας για αναβάθμιση των σχέσεων με την Τουρκία.

Αντί επιλόγου

Ο σχηματισμός της κυβέρνησης Ντράγκι αντιμετωπίζεται από πολλούς εντός και εκτός της Ιταλίας ως μία «σωτήρια» παρέμβαση για μια χώρα που έχει γίνει συνώνυμο των πολιτικών κρίσεων και της αστάθειας. Ωστόσο, το γεγονός πως ο Μάριο Ντράγκι δεν ήταν υποψήφιος στις προηγούμενες εκλογές, δεν ηγείται κάποιου εκ των κομμάτων που συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό, και δεν είναι βουλευτής ή μέλος κάποιου από αυτά τα κόμματα, θέτει ουσιαστικά ερωτηματικά τόσο για το αν θα καταφέρει να ξεπεράσει τους κομματικούς υπολογισμούς της ετερόκλητης συμμαχίας των κομμάτων που τον στηρίζουν, όσο όμως και αν θα κερδίσει τη στήριξη των Ιταλών πολιτών.