Ο ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΣ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ

Μια νέα μελέτη διαπίστωσε ότι οι τεκτονικές πλάκες, πάνω στις οποίες «πατάνε» η Βόρεια και η Νότια Αμερική, απομακρύνονται κατά τέσσερα εκατοστά κάθε χρόνο από τις πλάκες της Ευρώπης και της Αφρικής, καθώς ο Ατλαντικός Ωκεανός πλαταίνει ολοένα και περισσότερο, σπρώχνοντας όλο και πιο μακριά τις ηπείρους στις δύο αντίπερα όχθες του, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική μελέτη, η οποία έχει μία εξήγηση γι’ αυτό το γεωλογικό φαινόμενο: Τα θερμικά ρεύματα μεταφοράς από τα έγκατα του πλανήτη.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον σεισμολόγο δρα Matthew Agius του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», εκτιμούν ότι η συνεχής ανάδυση υλικών από τα βάθη της Γης ωθούν όλο και πιο μακριά την Αμερική από την Ευρώπη και την Αφρική. Οι ερευνητές απέδειξαν ότι η αύξηση της απόστασης μεταξύ των ηπείρων προκαλείται από έναν «μανδύα», ο οποίος βρίσκεται στα βάθη στης Γης, πάνω από 600 χιλιόμετρα κάτω από την κορυφογραμμή του Μεσο-Ατλαντικού. Αυτή η ανάδυση φαίνεται να σπρώχνει τις πλάκες από κάτω, προκαλώντας τη σταδιακή απομάκρυνσή τους. Μέχρι τώρα, τέτοιες ανοδικές κινήσεις κάτω από τις υφαλορράχες θεωρείτο ότι ξεκινούσαν μόνο από πολύ μικρότερα βάθη περίπου 60 χιλιομέτρων.

Οι ερευνητές ανέφεραν ότι η μετατόπιση των τεκτονικών πλακών οδηγείται από δυνάμεις βαρύτητας ή από τις πλάκες που βυθίζονται πίσω στη Γη. Ωστόσο, λένε ότι η αιτία πίσω από τον διαχωρισμό των πλακών του Ατλαντικού έχει παραμείνει μυστήριο, επειδή ο Ατλαντικός Ωκεανός δεν περιβάλλεται από «πυκνές, βυθισμένες πλάκες».

Περίπου στο μέσον του βυθού του Ατλαντικού βρίσκεται η Μεσο-Ατλαντική Ράχη, η οποία γεννά νέες τεκτονικές πλάκες και αποτελεί τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε αυτές που κινούνται προς τα δυτικά και εκείνες που ωθούνται προς τα ανατολικά. Καθώς οι πλάκες απομακρύνονται μεταξύ τους, το κενό αναπληρώνεται από τα νέα πετρώματα που αναδύονται από τη ράχη.

Τα νέα στοιχεία προέκυψαν με τη βοήθεια δύο ερευνητικών πλοίων (RV Langseth και RRV Discovery) που εγκατέστησαν 39 σεισμογράφους στα βάθη του Ατλαντικού, καταφέρνοντας έτσι την πρώτη μεγάλης κλίμακας και υψηλής ανάλυσης απεικόνιση του μανδύα κάτω από τη Μεσο-Ατλαντική Ράχη, σε βάθη 410 έως 660 χιλιομέτρων κάτω από τον βυθό. Ανιχνεύθηκε, έτσι, μία απρόσμενη, αργή κίνηση υλικών από τα βάθη του μανδύα, κάτι που δεν είχε παρατηρηθεί στο παρελθόν οπουδήποτε στη Γη.

Αυτό το βάθος κάτω από τον μανδύα σχετίζεται με «απότομες αλλαγές στις φάσεις των ορυκτών», σύμφωνα με τη μελέτη. Οι ερευνητές λένε ότι οι κοιλότητες κάτω από τις κορυφογραμμές προέρχονται από πολύ μικρότερα βάθη περίπου 60 χιλιομέτρων.

«Υπάρχει μία διευρυνόμενη απόσταση ανάμεσα στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, που δεν οφείλεται σε πολιτικές ή φιλοσοφικές διαφορές, αλλά στα θερμικά ρεύματα του μανδύα (φαινόμενο της συναγωγής)», δήλωσε ο ερευνητής δρ Νικ Χάρμον.

«Η νέα έρευνα είναι εντυπωσιακή και έρχεται να αμφισβητήσει τις καθιερωμένες θεωρίες ότι οι μεσο-ωκεάνιες ράχες παίζουν παθητικό ρόλο στην τεκτονική των πλακών. Αντίθετα, φαίνεται πως στις πλάκες σε μέρη όπως η Μεσο-Ατλαντική Ράχη υπάρχουν δυνάμεις που παίζουν σημαντικό ρόλο στην απομάκρυνση των πρόσφατα δημιουργημένων πλακών», ανέφερε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Μάικ Κένταλ.

Οι ερευνητές λένε ότι τα δεδομένα παρέχουν την «πρώτη απεικόνιση μεγάλης κλίμακας και υψηλής ανάλυσης του μανδύα» κάτω από τη Μεσο-Ατλαντική Ράχη. Και δήλωσαν ότι τα ευρήματά τους παρέχουν μεγαλύτερη κατανόηση των τεκτονικών πλακών, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν φυσικές καταστροφές, όπως σεισμούς, τσουνάμι και ηφαιστειακές εκρήξεις.

«Τα απίστευτα αποτελέσματα ρίχνουν νέο φως στην κατανόησή μας για το πώς συνδέεται το εσωτερικό της Γης με την τεκτονική πλάκας, με παρατηρήσεις που δεν έχουν ξαναδεί», δήλωσε ο συγγραφέας Matthew Agius.

Εκτός από το να βοηθά τους επιστήμονες να αναπτύξουν καλύτερα συστήματα προειδοποίησης για φυσικές καταστροφές, ο επικεφαλής επιστήμονας, Kate Rychert, δήλωσε στην ανακοίνωση ότι η τεκτονική των πλακών έχει επίσης αντίκτυπο στο επίπεδο της θάλασσας και στη συνέχεια επηρεάζει τις εκτιμήσεις της κλιματικής αλλαγής.

«Αυτό ήταν εντελώς απροσδόκητο. Έχει ευρείες επιπτώσεις στην κατανόησή μας για την εξέλιξη και τη βιωσιμότητα της Γης. Δείχνει επίσης πόσο σημαντικό είναι να συλλέξουμε νέα δεδομένα από τους ωκεανούς. Υπάρχουν πολλά περισσότερα να εξερευνήσουμε», δήλωσε ο Rychert.