ΝΕΟΣ ΓΥΡΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΠΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι η Αθήνα δεν επιθυμεί σε καμία περίπτωση την προσθήκη ενός προεδρικού «καπέλου» στις συνομιλίες για πολλούς λόγους, κυρίως όμως διότι θα έπρεπε να βρεθεί κάποιος στο επίπεδο του εξ απορρήτων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Επιπλέον, εκτός της υπόθεσης Καλίν, η τουρκική πλευρά φαίνεται να ασκεί πιέσεις και για άμεση συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών, του Νίκου Δένδια και του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

Ρηματική διακοίνωση λίγο πριν τις διερευνητικές

Σε βαρύ κλίμα, ωστόσο, πραγματοποιούνται οι λεγόμενες διερευνητικές, λόγω της ρηματικής διακοίνωσης που απέστειλε η τουρκική πλευρά σε Ελλάδα, Ισραήλ και Ευρωπαϊκή Ένωση. Στη ρηματική διακοίνωση επισημαίνεται ότι πρέπει να ενημερωθεί και να ζητηθεί η έγκρισή της «για έργα που αφορούν περιοχές όπου εκτείνεται η υφαλοκρηπίδα της» και προειδοποιεί για «εύλογα μέτρα».

Αφορμή για το εν λόγω γεγονός στάθηκε η προώθηση του έργου ΕuroAsia Interconnector, που αφορά τη διασύνδεση των ηλεκτρικών συστημάτων της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου, για το οποίο στις 8 Μαρτίου στη Λευκωσία πραγματοποιήθηκε τριμερής τελετή υπογραφής μνημονίου συνεργασίας.

Η Άγκυρα ισχυρίζεται πως το υποθαλάσσιο καλώδιο, σε περιοχή ανάμεσα στην Κύπρο και στην Κρήτη, «περνάει μέσα από την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο». Το συγκεκριμένο περιστατικό φαίνεται πως άνοιξε τον «ασκό του Αιόλου» και οδήγησε την Τουρκία στη ρηματική διακοίνωση προς τις Πρεσβείες των τριών εμπλεκόμενων χωρών.

Το υπουργείο εξωτερικών της Τουρκίας, κατ’ εντολή του Ταγίπ Ερντογάν επαναφέρει στο προσκήνιο τη θεωρία της υφαλοκρηπίδας της όπως έχει πρωτοκολληθεί στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Την ίδια ώρα, αναλυτές επισημαίνουν ότι η συγκεκριμένη κίνηση αποτελεί και ένα προειδοποιητικό βήμα για τον σχεδιαζόμενο αγωγό φυσικού αερίου EastMed. Η τουρκική πλευρά ισχυρίζεται ότι για την πόντιση καλωδίων θα πρέπει να ζητηθεί η άδεια της.

Φαίνεται πως η Τουρκία επιδιώκει να «φρενάρει» και το συγκεκριμένο έργο, όπως και στον EastMed, αλλά και να ενισχύσει τη θεωρία της για την τουρκική υφαλοκρηπίδα, που δεν αναγνωρίζει καμία επήρεια των ελληνικών νησιών στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ επιτέθηκε εκ νέου στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας πως η Άγκυρα κάνει όλες τις απαραίτητες κινήσεις για σχέσεις καλής γειτονίας.

«H Ελλάδα ακόμη και τώρα έχει μια ρητορική που δεν αρμόζει στη σχέση καλής γειτονίας. Με απειλητικές ενέργειες και πράξεις εμποδίζουν τη δημιουργία σχέσης καλής γειτονίας. Tις ελληνοτουρκικές σχέσεις προσπαθούν να τις μετατρέψουν σε σχέσεις Τουρκίας – Ε.Ε. ή σε σχέσεις Τουρκίας – HΠΑ. Έτσι θεωρούν πως θα αποκομίσουν κάποιο κέρδος. Δεν θα μπορέσουν», ανέφερε.

Παράλληλα, ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας φάνηκε ενοχλημένος για τις κοινές ασκήσεις που ξεκίνησε η Ελλάδα με την αεροπορία της Σαουδικής Αραβίας και σε απειλητικό ύφος δήλωσε πως «τα εξοπλιστικά ζητήματα τα αναφέρουν ως παράγοντα απειλής, όπως και τις ασκήσεις. Πρέπει να καταλάβουν και πρέπει να δουν πως με αυτά δεν μπορούν να φθάσουν πουθενά, πως αυτά δεν έχουν καμία αξία μπροστά στην Τουρκία και στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις».

Οι διερευνητικές επαφές και η Σύνοδος Κορυφής

Αναλυτικές υποστηρίζουν ότι δεν αναμένεται να προκύψει κάποιο ιδιαίτερο κέρδος για την ελληνική πλευρά από τις νέες διερευνητικές επαφές.

Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρισμοί, σύμφωνα με τους οποίους, η Τουρκία πρόκειται να «λάβει» το τυπικό «πιστοποιητικό καλής συμπεριφοράς» το οποίο φημολογείται ότι θα «καταθέσει» στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα λάβει χώρα στις 25 και στις 26 Μαρτίου. Τότε, ο ύπατος εκπρόσωπός της Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ πρόκειται να υποβάλει την έκθεσή του σχετικά με την πορεία των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας.

Η Ελλάδα «έχει διαμηνύσει πως προσέρχεται στις διερευνητικές επαφές με αυτοπεποίθηση», «καλή τη πίστει», «μηδενική αφέλεια», «πνεύμα συνεργασίας και εποικοδομητική διάθεση». Η Ελληνική πλευρά, κατ’ επανάληψη, έχει καταστήσει σαφές πως οι επαφές ήταν και παραμένουν διερευνητικές και σημειώνει πως είναι ένας άτυπος μη δεσμευτικός δίαυλος συζήτησης ανάμεσα στις δύο χώρες.

Η Αθήνα έχει υπογραμμίσει πως η συμπεριφορά της Τουρκίας, εν γένει, έναντι της Ελλάδας και άλλων κρατών-μελών αφορά το σύνολο της Ε.Ε. και των ευρωτουρκικών σχέσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζει την ανάγκη η ευρωπαϊκή έκθεση που θα υποβληθεί από τους θεσμούς για την Τουρκία να είναι ισορροπημένη, περιλαμβάνοντας τόσο προτάσεις για θετική ατζέντα όσο και για προοπτική λήψης περιοριστικών μέτρων, στην περίπτωση που η γείτονα μπει ξανά στον πειρασμό των παραβατικών συμπεριφορών.

Στο μεταξύ, η Τουρκία δεν φαίνεται να έχει αλλάξει την στάση της έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Ακόμη και λίγες ώρες πριν την έναρξη του 62 ου γύρου των διερευνητικών της Αθήνας, η Άγκυρα κινείται εμπρηστικά, δηλώνοντας ότι τίποτα δεν θα γίνεται στην ανατολική Μεσόγειο, χωρίς την άδεια της.

Η στάση της Αθήνας

Να αναδείξει τις «συμμαχίες» της επιχειρεί η Ελλάδα μέσα από τις στρατιωτικές συνεργασίες και ασκήσεις που γίνονται στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, υπάρχουν πλευρές που ισχυρίζονται ότι οι εν λόγω κινήσεις δεν φτάνουν για την αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας, χαρακτηρίζοντας αφελείς εκείνους που πιστεύουν ότι οι «σύμμαχοί μας» θα είναι εδώ εάν η κατάσταση οδηγηθεί σε επικίνδυνη κλιμάκωση.

Η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών και τα ζητήματα που σχετίζονται με την Εθνική Κυριαρχία δεν τίθενται υπό διαπραγμάτευση έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Παράλληλα, έχει επισημάνει πως η απόφαση για την επέκταση των χωρικών υδάτων της αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας, ενώ διατηρείται στο ακέραιο το δικαίωμα επέκτασής τους στα 12 ναυτικά μίλια οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Κάτι το οποίο είναι σύμφωνο και με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.

Κατηγορίες της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας

Λίγο πριν την έναρξη των διερευνητικών, η τουρκική πλευρά έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει την Ελλάδα για υπόθαλψη τρομοκρατικών οργανώσεων, της οργάνωσης FETO του αυτοεξόριστου στις Ηνωμένες Πολιτείες Φ. Γκιουλέν αλλά και του κουρδικού PKK. Το νέο ζήτημα τέθηκε από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών με επίσημη ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται ότι «η Ελλάδα έχει γίνει ένας ασφαλής προορισμός για τα μέλη της FETO, τα οποία μπορούν να κινηθούν ελεύθερα σε αυτή τη χώρα και να συνεχίσουν τη δράση τους». Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του τουρκικού ΥΠΕΞ Χ. Ακσόι, «με τη FETO, και το PKK και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις συνεχίζουν τη δράση τους στην Ελλάδα» και ζητάει την ικανοποίηση του τουρκικού αιτήματος για την «έκδοση μελών της FETO». Η αναφορά παραπέμπει στους οκτώ στρατιωτικούς από την Τουρκία που πέρασαν στην Ελλάδα με ελικόπτερο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016. Η Αθήνα έχει διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι οι διερευνητικές επαφές δεν είναι διαπραγματεύσεις, όμως παρά ταύτα η Αγκυρα δείχνει να επιμένει με κάθε τρόπο για την πολιτική αναβάθμιση της διαδικασίας, έτσι ώστε να παρακαμφθεί το πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων για τις ευρω-τουρκικές σχέσεις.

Το χαρτί του προσφυγικού επιδιώκεται να ξανά μπει στο τραπέζι της συζήτησης από την τουρκική πλευρά με στόχο την επικαιροποίηση της Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας, η οποία είχε λάβει χώρα στις 18 Μαρτίου 2016. Αξίζει να σημειωθεί ότι με άρθρο του στο Bloomberg, ο Τούρκος Πρόεδρος ισχυρίζεται ότι οι τρεις μεγάλης κλίμακας τουρκικής στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία δημιούργησαν μία ασπίδα προστασίας στην Ευρώπη έναντι της παράνομης μετανάστευσης και της τρομοκρατίας, εξασφαλίζοντας τα νοτιοανατολικά σύνορα του ΝΑΤΟ.

Την ίδια ώρα, το Βερολίνο τάσσεται αναφανδόν υπέρ της τήρησης και συνέχισης της Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας για το προσφυγικό ζήτημα.