ΝΑ ΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ –ΚΑΙ ΝΑ ΦΟΡΑ ΜΑΣΚΑ– Ή ΝΑ ΜΗΝ ΖΕΙ… ΙΔΟΥ Η ΑΠΟΡΙΑ

Μέχρι και σήμερα που γράφεται αυτό το άρθρο, το New York Times αναφέρουν πως έχουν υπάρξει πλέον περισσότερα από 20 εκατομμύρια περιπτώσεις κοροναϊού παγκοσμίως και τουλάχιστον 736.000 θάνατοι. Καθώς ο ιός συνεχίζει να εξαπλώνεται, οι ειδικοί λένε ότι η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ εμβολίων και ασυμπτωματικών φορέων - δηλαδή, άτομα που έχουν τον ιό αλλά δεν επηρεάζονται - μπορεί να είναι το κλειδί για τον έλεγχο του. Νέα έρευνα δείχνει ότι τα άτομα που έλαβαν εμβόλια για την πρόληψη άλλων παθήσεων ενδέχεται να είναι λιγότερο πιθανό να υποφέρουν από το Covid-19. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία ισχυρίζεται ότι έχει καταχωρίσει ένα εμβόλιο, αν και η χώρα δεν έχει δημοσιεύσει επιστημονικά δεδομένα σχετικά με τις δοκιμές της. Οι τελευταίες κλινικές δοκιμές από τη φαρμακευτική εταιρεία Moderna στις ΗΠΑ δείχνουν ότι δεν υπάρχει πιθανότητα εμβολίου έως τον Νοέμβριο.

Υπάρχουν πολλοί μεταξύ των γνωστών και φίλων αλλά και άλλων, που αρνούνται να φορέσουν μάσκα ή διατείνονται πως και το εμβόλιο να βγει δεν θα το κάνουν.
Αυτό πλέον είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο.
Επώνυμοι και ανώνυμοι αντιτίθενται στην ιδέα της υποχρεωτικότητας της μάσκας ή του εμβολίου.

Με ένα μεγάλο ποσοστό κριτικών από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να τους αποκαλούν ανεύθυνους, προσπαθώντας να ντροπιάσουν τους αρνητές κυρίως της μάσκας, επειδή «απειλούν τη ζωή εκατομμυρίων αθώων ανθρώπων».
Υπάρχουν και εκείνοι που θεωρούν προτιμότερο να «πεθάνουν» από τον κορωνοϊό, αντί να φορέσουν τη μάσκα, αλλά και μέχρι πρόσφατα τραγικοί Έλληνες σε διάφορα σημεία της Ελλάδας που ζητούν «βεβαιώσεις» από τους γιατρούς τους ώστε να μη χρειάζονται να τις φορέσουν αποφεύγοντας έτσι το πρόστιμο.

Η οργή απέναντι στις μάσκες είναι κατανοητή και το κράξιμο δεν είναι σίγουρα η σωστά δομημένη συμπεριφορά αυτήν τη στιγμή.

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης για την υγεία, μερικοί άνθρωποι προσαρμόζονται γρήγορα σε μια υποχρεωτική αλλαγή και τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, άλλοι ωστόσο όχι και τόσο εύκολα. Κανείς δεν έχει δίκιο ή άδικο σε μία τέτοια περίπτωση.
Αλλά οι μακροχρόνιες συνήθειες, όπως το γεγονός πως ΔΕΝ φορούσαμε μάσκα σε δημόσιους χώρους, είναι επίσης κάπως δύσκολο να σπάσουν – παρ’ ότι μέχρι πρόσφατα η πλειοψηφία κατάφερε να το σεβαστεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Το σίγουρο όμως είναι πως, όταν υπάρχει σαφής οδηγία που αποτελεί νόμο του κράτους και εσύ αρνείσαι πεισματικά να την ακολουθήσεις, παύεις και να λέγεσαι νομοταγής.

Οι Ανθρωπότητα ανακαλύπτει πώς να ζει με έναν θανατηφόρο νέο ιό τώρα, όπως πριν δεκαετίες στα πρώτα χρόνια του AIDS. Τότε που η αποχή από το σεξ δεν ήταν η λύση του προβλήματος, αλλά η προφύλαξη, με τα προφυλακτικά να γίνουν το εισιτήριο για μεγαλύτερη σεξουαλική ελευθερία.

Ομοίως, ο άνθρωπος δεν θα μπορεί να απέχει από την ανθρώπινη αλληλεπίδραση αιωνίως, και η ευρεία κάλυψη του προσώπου με μία μάσκα μπορεί να είναι ένα εισιτήριο για περισσότερη κοινωνική και οικονομική ελευθερία. Και δεν χρησιμοποιώ την λέξη ανελευθερία, διότι είναι ελευθερία το να μπορείς να ζεις, να εργάζεσαι και να πορεύεσαι.

Τα πρώτα χρόνια του HIV, δεν υπήρχαν πολλοί να το παίζουν «μάγκες» για ελεύθερο σεξ. Ωστόσο, πάντα υπήρχαν οι γελοίοι και οι «ψευτόμαγκες». Και αν θες την ταπεινή μου γνώμη, αυτοί οι τελευταίοι πάντα θα υπάρχουν και κανείς δεν θα μπορέσει να τους αποκλείσει από μία κοινωνία. Δεν είμαστε όλοι μας νομοταγείς, δεν είμαστε όλοι μας σοβαροί, αλλά δεν είμαστε και όλοι μας ηλίθιοι.

Το σίγουρο είναι πως όταν εσύ φοράς μάσκα προστατεύεις κυρίως τον εαυτό σου και λιγότερο τους άλλους. Αλλά, όταν δεν φοράς μάσκα, το σίγουρο είναι ότι εκθέτεις τους άλλους σε έναν μικρό κίνδυνο, έστω και ελαχιστοποιημένο, αλλά δεν έχεις κανένα δικαίωμα να το κάνεις.
Αντίθετα, το αν θα κάνεις το εμβόλιο ή όχι είναι –κατά τη γνώμη μου πάντα– τελείως προσωπική σου απόφαση και κανένα κράτος, κανένας οργανισμός, κανένας πρωθυπουργός δεν μπορεί να σ’ το επιβάλει.

Οι ακρότητες και ο μη σεβασμός των συνανθρώπων μας δεν οδηγούν πουθενά, αλλά ούτε νομίζω πως η αυταρχικότητα, ο εξαναγκασμός, και οι «χουντικές αντιλήψεις» οδηγούν σε θετικότερο αποτέλεσμα.
Διότι ακρότητα θεωρώ και τον εξαναγκασμό κάποιου να κάνει κάτι το οποίο δεν πιστεύει.
Σε μία εκπομπή είχα ακούσει και τον γνωστό δημοσιογράφο, τον κύριο Ευαγγελάτο, ο οποίος κυριολεκτικά είχε βγει εκτός εαυτού, λέγοντας πως «αν βρεθεί το εμβόλιο και υπάρχει άνθρωπος ο οποίος αρνηθεί να το κάνει να διωχθεί ποινικά».

Ευτυχώς έχουμε άλλους που ορίζουν τους νόμους του κράτους και μέσα από δημοκρατικές διαδικασίες (ελπίζω), ώστε δεν θα χρειαστεί καν να μπω στη διαδικασία να σχολιάσω τον κύριο Ευαγγελάτο. Και αυτό διότι το θεωρώ τελείως χάσιμο χρόνου και προσωπικά τον έχω κατατάξει σε μία πολύ συγκεκριμένη κατηγορία δημοσιογράφων.

Αν θυμηθούμε την περίοδο του HIV, κανείς δεν προσπάθησε να καθυβρίσει και να ντροπιάσει εκείνους που επέλεγαν πως μία σεξουαλική συνεύρεση είναι αναγκαία με το προφυλακτικό, διότι είναι ασφαλέστερη λύση.
Με τον ίδιο τρόπο πιστεύω πως θα λειτουργούσε η σωστότερη ενημέρωση και με τις μάσκες. Διότι η ανταλλαγή μηνυμάτων δημόσιας υγείας γύρω από τις μάσκες κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού έχει μπερδέψει τον κόσμο, προκαλώντας σύγχυση. Η κυβέρνηση, και ειδικότερα ο λοιμωξιολόγος Σωτήρης Τσιόδρας, αρχικά συνέστησε την αποφυγή της χρήσης μάσκας, υποστηρίζοντας ότι η χρήση της θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη περισσότερο κακό παρά καλό. Όπως είπε: «Η επιτροπή ενημερώθηκε αναλυτικά για τις πρόσφατες οδηγίες του ΠΟΥ και του ευρωπαϊκού CDC. Η επιτροπή μας συμφώνησε με τα συμπεράσματα του CDC, τα οποία αναφέρουν ότι με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα και σε ειδικές συνθήκες συγχρωτισμού θα μπορούσαν να υπάρξουν οφέλη από τη χρήση της μάσκας και θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για τυχόν εφαρμογή ενός παρόμοιου μέτρου και σε συγκεκριμένους χώρους, όπως αυτοί προτείνονται από το ECDC. Κυρίως για την αποφυγή της διασποράς από συμπτωματικούς ή ασθενείς με ήπια συμπτώματα». Για να προσθέσει: «Ακόμη συζητήθηκε η πιθανή αύξηση κινδύνου από λανθασμένη χρήση μάσκας από υγιείς, καθώς η ψευδής αίσθηση ασφάλειας η οποία μπορεί να οδηγήσει σε λάθος συμπεριφορές με την τήρηση των μέτρων όπως της διατήρησης της απόστασης και της υγιεινής των χεριών που είναι τα δύο πιο σημαντικά μέτρα. Με δεδομένη την τρέχουσα πορεία της επιδημίας στη χώρα μας η επιτροπή δεν συστήνει τη γενικευμένη χρήση μάσκας. Όπως για όλα τα μέτρα προφύλαξης θα επανατοποθετηθούμε», είχε τονίσει ο κ. Τσιόδρας.

Κάτι που στην πορεία αναγκάστηκε να ανακαλέσει!

Ωστόσο, ένα διεθνές επιστημονικό σώμα, γνωρίζοντας μία ευρεία ροή στοιχείων που δείχνουν ότι οι άνθρωποι μπορούν να μεταδώσουν τον ιό όταν δεν έχουν συμπτώματα (ασυμπτωματικοί), υποστηρίζει ότι οι μάσκες είναι ένα απαραίτητο και σημαντικό εργαλείο για τον μετριασμό της μετάδοσης του Covid 19 – σε συνδυασμό πάντα με τη φυσική απόσταση, την υγιεινή των χεριών και άλλες προληπτικές στρατηγικές. Πράγματι, οι ανησυχίες για τη δημόσια υγεία μπορεί να δικαιολογήσουν εντολές χρήσης μάσκας σε ορισμένες περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών χώρων συνεύρεσης, όπου πολλοί άνθρωποι συναθροίζονται για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα.

Ωστόσο, οι εντολές έχουν σημαντικά μειονεκτήματα: Οποιαδήποτε επιβολή είναι πιθανό να επηρεάσει δυσανάλογα τις κοινότητες των ανθρώπων και αρκετοί Αμερικανοί – συμπεριλαμβανομένων ορισμένων εκλεγμένων ηγετών σε κράτη που αντιμετωπίζουν σοβαρά κρούσματα κορωνοϊού– πιστεύουν ότι η απαίτηση των ανθρώπων να φορούν μάσκες αποτελεί παραβίαση των πολιτικών ελευθεριών. Και αυτό είναι κάτι που κυρίως οι ηγέτες των λαών θα πρέπει να δουν πολύ σοβαρά.

Για παράδειγμα, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ κοροϊδεύει εκείνους που φορούν μάσκες θεωρώντας τους ότι φαίνονται αδύναμοι και βλέπει τις μάσκες προσώπου ως πολιτική δήλωση εναντίον του, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένοι Αμερικανοί αρνούνται πεισματικά να τις φορέσουν. Όπως και όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός αποφάσισε την υποχρέωση των πολιτών να φορούν μάσκες, αλλά ο ίδιος αρχικά κυκλοφορούσε σαν να μην τρέχει τίποτε, έδινε ο ίδιος λαβή σε μερίδα του λαού να χλευάζει και να περιφρονεί το μέτρο της μάσκας.

Όπως σημειώθηκε από μια αμερικανική ερευνητική ομάδα, οι άνδρες είναι πιθανό να αποφύγουν να φορούν μάσκες, πιστεύοντας ότι είναι «ντροπιαστικό» ή «ένα σημάδι αδυναμίας». Παρ’ ότι έρευνες δείχνουν πως οι άνδρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις γυναίκες να πεθάνουν από τη μόλυνση από τον κορωνοϊό. Ένα παρόμοιο μοτίβο έχει εμφανιστεί κατά τη διάρκεια προηγούμενων πανδημιών και σε άλλους τομείς της υγείας.
Οι άνδρες –ειδικά εκείνοι που υποστηρίζουν τους παραδοσιακούς και πιο συντηρητικούς κανόνες του ανδρικού φύλου– ήταν λιγότερο πιθανό από τις γυναίκες να συμμετάσχουν σε προστατευτικές συμπεριφορές υγείας.

Όπως για παράδειγμα τα μηνύματα με το HIV, υπέρ της πρόσληψης, αρχικά ήταν μηνύματα που οι περισσότεροι άνδρες άργησαν να κατανοήσουν και να αποδεχθούν, ειδικότερα όταν θεωρούσαν πως το AIDS αφορά ομοφυλόφιλους μόνον. Έτσι και στην αρχή τα μηνύματα για τον Covid 19 ήταν ότι χτυπάει περισσότερο τις ευπαθείς ομάδες και όχι τους νέους και υγιείς.
Μέχρι τη στιγμή που η ιστορία απέδειξε πως αυτός ο ιός δεν κάνει τέτοιου είδους διακρίσεις, όπως και το HIV.

Ας είμαστε όμως ρεαλιστές. Οι Έλληνες είναι υποτιμημένοι και υποβαθμισμένοι μετά από μήνες απώλειας και κοινωνικής απομόνωσης. Μετά από μήνες οικονομικής ανέχειας με μία κυβέρνηση που δεν δείχνει να προσφέρει οικονομικά στον φορολογούμενο πολίτη.
Οι μάσκες εμποδίζουν τους ανθρώπους να βλέπουν καθαρά τις εκφράσεις του προσώπου και να ακούνε τις φωνές των άλλων συνομιλητών τους. Και τα δύο αυτά στοιχεία της κοινωνικής σύνδεσης είναι ζωτικής σημασίας. Οι μάσκες δεν στερούν το οξυγόνο από τους ανθρώπους, αλλά δυσκολεύουν την ελεύθερη αναπνοή. Θαμπώνουν τα γυαλιά τους, προκαλούν φαγούρα και ιδρώτα σε αυτόν που τις φοράει.
Πολλές μάσκες δείχνουν ψυχρές ή αλλόκοτες. Είναι όμως κάτι που δεν πρέπει να ξεχνάμε όταν βγαίνουμε έξω από την πόρτα του σπιτιού μας. Και αυτό είναι η ασφάλεια του εαυτού μας, της οικογένειάς μας, εκείνων που αγαπάμε περισσότερο, αλλά και ο σεβασμός απέναντι στους συνανθρώπους μας.
Μα, πάνω από όλα, οι μάσκες είναι μια διαρκής υπενθύμιση αυτού που οι Έλληνες θέλουν απεγνωσμένα να ξεχάσουν. Ότι, παρά τις θυσίες τους, η πανδημία είναι ακόμα εδώ, δεν έχει πάει πουθενά και, όπως δείχνουν τα πράγματα διεθνώς, ήλθε και θα παραμείνει για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τώρα όσον αφορά το εμβόλιο, όταν με το καλό βρεθεί, θα έχουμε την επιλογή να αποφασίσουμε μόνοι μας το πώς θα πράξουμε. Δεν έχουμε ανάγκη ούτε από Ευαγγελάτους, ούτε από άλλα παπαγαλάκια, ούτε από συνωμοσιολόγους περί Γκέιτς και Σόρος και άλλα πολλά τραγικά.

Οι Έλληνες είμαστε λαός υπάκουος, που σέβεται τον συνάνθρωπο, και νοιάζεται για την οικογένειά του. Αυτό που κέρδισαν οι Έλληνες στην αρχική φάση του κορωνοϊού ήταν κεκτημένο των ίδιων και κανενός πρωθυπουργού. Ο κύριος Μητσοτάκης δεν ήταν η «αιτία» της αρχικής επιτυχίας των Ελλήνων να βγουν με λιγότερα θύματα από τον φονικό ιό, αλλά είναι σίγουρα η αιτία των τωρινών κρουσμάτων εφόσον «πανηγυρίζοντας» την ελληνική επιτυχία άνοιξε διάπλατα τα σύνορα για την εισροή των τουριστών με χαμηλού επιπέδου επικοινωνιακά shows και πανηγυρισμούς όπως το γνωστό βίντεο από το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης. Νομίζω πως το συγκεκριμένο ηλιοβασίλεμα έφερε μαζί του και το σκοτάδι και τη θλίψη και τον φόβο στους Έλληνες σήμερα ως προς το μέλλον της χώρας με τα εκατοντάδες νέα κρούσματα.
Ας ελπίσουμε πως για άλλη μία φορά οι Έλληνες θα αποδείξουν πως ξέρουν ποιος είναι ο σωστός τρόπος προφύλαξης και σύντομα θα ανακάμψουν και θα ξαναγίνουν το παράδειγμα για άλλους λαούς. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε τι αναφέρει ένα από τα Δελφικά Παραγγέλματα: «Κινδύνευε φρονίμως»! Λίγη προσοχή, ένας κόκκος σοφίας και ο κίνδυνος θα ξεπεραστεί. Στο χέρι μας είναι…

Να ζει κανείς με… μάσκα, λοιπόν, ή να μην ζει;