Μάνος Λοΐζος τρυφερός και ατσάλινος

Τον Μάνο μας τον δίδαξαν στο σχολείο. Στο δημοτικό τραγουδούσαμε «Τζαμάικα» και «ο Δρόμος είχε τη Δική του Ιστορία». Στις γιορτές του γυμνασίου και του λυκείου όλοι συγκινιόμασταν κρυφά με το «Σ’ ακολουθώ».

Ο Μάνος Λοΐζος έχει γράψει πολλά τραγούδια τα οποία ορισμένοι δεν ξέρουν πως είναι δικά του. Πώς να συνδέσει ένα άμαθο αυτί το Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας με τον Κουταλιανό και το… Καλημέρα, Ήλιε; Ο ίδιος είχε δηλώσει χιουμοριστικά: «Όταν έχω κέφια, είμαι σε θέση να μελοποιήσω ακόμα και τον τηλεφωνικό κατάλογο.»

Ο Μίκης Θεοδωράκης είπε γι’ αυτόν: «Ο Λοΐζος δεν κατασκεύαζε. Και αν το ήθελε, δεν θα μπορούσε. Γεννούσε. Κι αυτό γιατί έτσι το ένιωθε...» Και όταν ενημερώθηκε για τον θάνατο του Μάνου, είπε ο Μίκης και μας σημάδεψε όλους στην καρδιά: «Για μένα προσωπικά ήταν πιο πολύ από αδελφός, φίλος, συνάδελφος. Ήταν η περηφάνια μου. Γιατί μπόρεσε με ένα ανεπαίσθητο χαμόγελο κι ένα τραγούδι, να πάει μια πήχη πιο πέρα τον ορίζοντα.»

Το έργο του Μάνου Λοΐζου έχει πολιτική, αλλά και ερωτική διάσταση, μοιάζει άλλοτε βαμβάκι κι άλλοτε ατσάλι. Μέχρι σήμερα, μένει ζωντανό, όπως και ο δημιουργός του.

Εδώ η μεγάλη ερμηνεύτρια Χάρις Αλεξίου σε ένα μοναδικό αφιέρωμα στον Μάνο, από το Ηρώδειο.

Τα τραγούδια που έγραψε ο Μάνος ακούγονται δυνατά ακόμα και, ορισμένα από αυτά, μοιάζει να γράφτηκαν… χτες.

Η ζωή του

Ο Μάνος Λοΐζος γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1937 στο χωριό Άγιοι Βαβατσινιάς της επαρχίας Λάρνακας. Ήταν το μοναχοπαίδι του Ανδρέα Λοΐζου και της Δέσποινας Μανάκη. Η οικογένειά του μετακόμισε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου προς αναζήτηση καλύτερης τύχης, όταν ο Μάνος ήταν επτά ετών.

Ασχολήθηκε με τη μουσική από τα μαθητικά του χρόνια. Γράφτηκε σε τοπικό Ωδείο και άρχισε να μαθαίνει βιολί, αλλά κατέληξε στην κιθάρα. Μετά την αποφοίτησή του από το Αβερώφειο Γυμνάσιο της Αλεξάνδρειας το 1955 ήρθε στην Αθήνα και γράφτηκε αρχικά στη Φαρμακευτική Σχολή και στη συνέχεια στην ΑΣΟΕΕ. Στις αρχές του 1960 ήλθε η μεγάλη στροφή στη ζωή του, όταν αποφάσισε να εγκαταλείψει τις σπουδές του και να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη μουσική.

Εργάστηκε για να ζήσει σε μια ποικιλία δουλειών: από σερβιτόρος σε ταβέρνα μέχρι γραφίστας και διακοσμητής. Το 1962 έρχεται σε επαφή με τον Μίμη Πλέσσα, ο οποίος μεσολαβεί στη «Φίλιπς» για την ηχογράφηση του πρώτου του τραγουδιού. Είναι το «Τραγούδι του δρόμου», ελληνική απόδοση του Νίκου Γκάτσου σ' ένα ποίημα του Λόρκα με ερμηνευτή τον Γιώργο Μούτσιο.

Τον Απρίλη του 1962 γίνεται ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος στο Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής (ΣΦΕΜ), με στόχο τη στήριξη του έργου του Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και την προβολή νέων δημιουργών. Στους κόλπους του συλλόγου θα βρεθούν σύντομα ο Χρήστος Λεοντής, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Νότης Μαυρουδής, ο Φώντας Λάδης, ο Μάνος Ελευθερίου και πολλοί άλλοι. Ο Μάνος Λοΐζος αναλαμβάνει τη διεύθυνση της χορωδίας του συλλόγου και με αυτή συμμετέχει το καλοκαίρι στις παραστάσεις της μουσικής επιθεώρησης του Θεοδωράκη «Όμορφη Πόλη» που ανεβαίνει με μεγάλη επιτυχία στο Θέατρο Παρκ.

Τον Μάρτιο του 1965 παντρεύεται τη Μάρω Λήμνου, τη μετέπειτα συγγραφέα παιδικών βιβλίων, γνωστή ως Μάρω Λοΐζου. Ένα χρόνο αργότερα, τον Αύγουστο του 1966, γεννιέται η κόρη τους Μυρσίνη. Τα επόμενα χρόνια θα είναι αρκετά δημιουργικά για τον συνθέτη, ο οποίος γράφει τραγούδια και μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο.

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας μπήκε πολλές φορές στο στόχαστρο των αρχών για τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις. Μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973, συνελήφθη και πέρασε 10 μέρες στα κρατητήρια στης Ασφάλειας. Μέσα στο ξέφρενο κλίμα της μεταπολίτευσης συμμετέχει στις μεγάλες λαϊκές συναυλίες της εποχής και στο τέλος του 1974 κυκλοφορεί το δίσκο «Τα Τραγούδια του Δρόμου», με όλα εκείνα τα τραγούδια του που είτε είχαν απαγορευτεί τα προηγούμενα χρόνια, είτε δεν τους είχε επιτραπεί η ηχογράφηση από τη λογοκρισία της επταετίας. Την τριετία 1974 – 1977, ο Λοΐζος υπήρξε ένας από τους βασικούς εκφραστές του πολιτικού τραγουδιού. Το 1978 αναλαμβάνει την προεδρία της Ένωσης Μουσικοσυνθετών Ελλάδας και πρωτοστατεί στη δημιουργία φορέα είσπραξης των πνευματικών δικαιωμάτων. Τον ίδιο χρόνο παντρεύεται σε δεύτερο γάμο την ηθοποιό Δώρα Σιτζάνη.

Στη μουσική του διαδρομή έγραψε μερικά από τα καλύτερα ελληνικά τραγούδια, συνεργαζόμενος με τους στιχουργούς Γιάννη Νεγρεπόντη, Φώντα Λάδη, Μανώλη Ρασούλη, Δημήτρη Χριστοδούλου και Λευτέρη Παπαδόπουλο, με τον οποίο γνωρίστηκε το 1965 και έγιναν έκτοτε καλοί φίλοι. Τα τραγούδια του, γεμάτα ευαισθησίες και νόημα, ερμήνευσαν μεγάλα ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, όπως ο Γιάννης Καλατζής, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Χάρις Αλεξίου, ο Γιάννης Πουλόπουλος, ο Γιάννης Πάριος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Στέλιος Καζαντζίδης και η Δήμητρα Γαλάνη.

Ο Μάνος Λοΐζος έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 42 ετών στις 17 Σεπτεμβρίου 1982. Άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο της Μόσχας, χτυπημένος από την επάρατη νόσο (όγκος στον εγκέφαλο). Πήγε εκεί για νοσηλεία, ως μέλος του ΚΚΕ.Η ΕΣΣΔ τον υποδέχτηκε, αλλά δε μπόρεσε να τον θεραπεύσει.
To 2007 χαρακτηρίστηκε από το μουσικό χώρο ως έτος Μάνου Λοΐζου, σε ένδειξη τιμής για τα 70 χρόνια από τη γέννησή του και τα 25 χρόνια από το θάνατο του.

Έλα, κράτησέ με

Ο δημιουργός Ισαάκ Σούσης, την περίοδο που ετοίμαζε το βιβλίο «Μάνος Λοΐζος – Για μια μέρα ζωής», συναντά τη Μάρω Λοΐζου, πρώην σύζυγο του Μάνου. Σε εκείνη τη συνάντηση, η Μάρω του αποκάλυψε πώς γράφτηκε το τραγούδι «Σ’ ακολουθώ», που έμελλε να είναι η τελευταία μουσική κατάθεση του συνθέτη στο ελληνικό τραγούδι. Ο Σούσης γράφει στο βιβλίο:

Για τη Λίζυ δεν ήξερα τίποτα. Μου την ανέφερε η Μάρω. Τι παράδοξο, η Μάρω που δεν είχε πια την όρεξη, την αντοχή, τη διάθεση να μιλάει για τον Μάνο, να αναφέρεται στη Λίζυ. -Πρέπει οπωσδήποτε να πας να τη δεις. Ο Μάνος έγραψε γι’ αυτήν το «Σ’ ακολουθώ». Μάλιστα στην αρχή τους είχε τρελάνει όλους στο στούντιο. Ήθελε το τραγούδι να λέει: «Λίζυ κράτησε με και περπάτησε με, μες στο γαλανό σου το βυθό…». Καταλαβαίνεις… Έπεσε επάνω του ο Αχιλλέας (Θεοφίλου), ο παραγωγός του και όλοι να του αλλάξουν γνώμη. Φαντάζεσαι το τραγούδι να είχε κυκλοφορήσει «Λίζυ, κράτησέ με...» (γελάει). Ο Λοΐζος ήταν ικανός να το κυκλοφορήσει έτσι. (Την πιάνει νευρικό γέλιο). Αχ δεν μπορώ άλλο!...

Ο Μάνος μέσα από τη ματιά του Φώντα Λάδη

Σε μια ραδιοφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στη γράφουσα ο Φώντας Λάδης (εκπομπή Τζερναλίστα, Amagi Radio, 2018) μιλήσαμε αρκετά για τον Λοΐζο και την Αριστερά. Για εδώ, όμως, επιλέγω να παραθέσω αυτές του τις κουβέντες για τον καλό του φίλο και συνοδοιπόρο, από τη συνέντευξη που ο Λάδης παραχώρησε στην Κίκα Ρόκα. Για τον Λοΐζο, λοιπόν, λέει…

«Ένας πολύ καλός φίλος, πολύ καλός άνθρωπος, πλακατζής, με τις αδυναμίες του, μικρές και μεγάλες. Προσπαθούσε κι αυτός να ισορροπήσει. Τώρα με την κρίση ξαναγυρίσαμε στη φτώχεια και την ένδεια, αλλά και τότε υπήρχε έντονα το πρόβλημα. Οι άνθρωποι δεν είχαν δεύτερο παπούτσι να αλλάξουνε ή και να φάνε ακόμα το βράδυ. Ήταν η ζωή πιο απλή, έτσι όπως έχει συμβολοποιηθεί μέσα από τις ελληνικές ταινίες, όμως κάποια προβλήματα υπαρξιακά υπήρχαν με τον ίδιο τρόπο που υπάρχουν και σήμερα. Γιατί ήδη η Αθήνα ήταν μια μεγάλη πόλη. Ορμητικά μπαίνανε από το εξωτερικό καινούριες ιδέες, μόδα, τεχνολογία τη δεκαετία του ’60, πριν από τη Χούντα. Αυτά, λοιπόν, επηρέαζαν τον ψυχισμό των καλλιτεχνών, που ήταν έτσι πιο ευαίσθητοι. Τους απασχολούσαν κι άλλα πράγματα. Ο Λοΐζος, επειδή ήταν πολύ ευαίσθητος και λίγο ταλαιπωρημένος, του έλειπαν οι δικοί του, η καταγωγή του ήταν από την Κύπρο, οι γονείς του ήταν στην Αλεξάνδρεια, προσπαθούσε με δυσκολία να σπουδάσει, να βγάζει τα προς το ζην, αλλά με πάθος. Προσπαθούσε να ξεφύγει από τα μπερδεμένα πράγματα που είχε η ζωή από τότε, δηλαδή τις ανάγκες, τα συναισθηματικά, τι ρότα βάζεις στη ζωή σου, τι ακολουθείς… Γιατί ήτανε σίγουρα πολύ καλλιτεχνική φύση. Όλοι έχουμε τα προβλήματά μας, αλλά ένας υπάλληλος τα συμβιβάζει κάπως πιο εύκολα. Ένας καλλιτέχνης είναι περισσότερο μέσα στις «σειρήνες». Κι ο Μάνος είχε πολλές τέτοιες. Και συνδικαλιστής και πρόεδρος της ΕΜΣΕ ήταν κι έδωσε μεγάλες μάχες εναντίον της ΑΕΠΙ και τούτο κι εκείνο. Προσπαθούσε όλα να τα λύσει και μ’ όλα να είναι εντάξει. Φθάρηκε μ’ όλα αυτά. Αυτός ήταν ο Μάνος Λοΐζος. Ένας άνθρωπος με τρομερό ταλέντο, ο οποίος δούλευε πάρα πολύ, δοκίμαζε πάρα πολλές φορές τα τραγούδια, είχε τελειομανία. Και κατά τη γραφή τους και μετά, στο στούντιο. Κόστιζε πολύ στις εταιρείες. Ήθελε να ανανεώνεται. Μπορεί, όπως οι περισσότεροι Έλληνες συνθέτες να μην έτυχε να έχει την παιδεία ενός Θεοδωράκη ας πούμε, κι αυτό τον δυσκόλευε, γιατί αν θες να κάνεις κάτι πιο σύνθετο, δεν είναι πάντα εύκολο. Οι σπουδές βοηθάνε. Με μια κιθάρα κι αυτοδίδακτος δε μπορείς να κάνεις τα πάντα. Είναι θέματα πολυπλοκότητας, πιο σύνθετες μορφές τέχνης. Αυτό, λοιπόν, δεν το είχε ο Μάνος, ενώ ας πούμε ο Λεοντής το έχει και προσπαθούσε να το ξεπεράσει. Και το ξεπέρασε σε μεγάλο βαθμό. Και κοιτούσε, επειδή είχε το ταλέντο να γράφει πολύ ωραίες μελωδίες, να το αναπληρώσει εκεί. Δεν έπεφτε στην παγίδα να γράψει τα ίδια και τα ίδια. Ήθελε συνέχεια να πρωτοτυπεί. Κάθε του δίσκος να είναι κάτι διαφορετικό από τον προηγούμενο. Πολύ σημαντικό. Εγώ δεν το ‘χω αυτό. Του πήγαινα, ας πούμε, μια καινούρια σειρά πολιτικά τραγούδια. Και μου ‘λεγε «κάτσε ρε παιδί μου, τι παραπάνω θα γράψουμε απ’ την τσιμινιέρα και το δέντρο; Πάμε κάπου αλλού τώρα!». Ψαχνότανε, τι γράφει ο Ρασούλης, τι γράφει ο Παπακωνσταντίνου… Γιατί του είχε πάει στίχους και ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου, ως νεαρός ποιητής. Βασανιζότανε να μην επαναληφθεί και το πέτυχε σε μεγάλο βαθμό. Γι’ αυτό δεν έχει και μεγάλη δισκογραφία. Κι αν δεις, σε κάθε δίσκο του, αν όχι όλα, τα εφτά είναι επιτυχίες. Είχε την εντελώς αντίθετη άποψη απ’ αυτήν που είχαν οι εταιρειάρχες, ότι «θα πιάσει ο δίσκος με δυο καλά τραγούδια και κράτα τα άλλα για τον άλλο δίσκο». Έπασχε, του’ λειπε ένα τραγούδι, δεν το ‘βρισκε στο Ρασούλη, έτρεχε στον Πυθαγόρα… Άμα δεις στα «Τραγούδια της Χαρούλας» υπάρχουν και τρία τραγούδια σε στίχους Πυθαγόρα, γιατί δε μπορούσε να ολοκληρώσει με το Ρασούλη. Ή στο «Καλημέρα, ήλιε» θα δεις ότι υπάρχουν και δυο σε δικούς του στίχους, γεγονός που τον έφερε σε ρήξη με το Δημήτρη Χριστοδούλου. Δεν το ήξερε και τσαντίστηκε. Βγήκε ο δίσκος και ξαφνικά βλέπει πως δεν ήταν όλα δικά του. Παρέδιδε το δίσκο μόνο όταν ήταν σίγουρος πως όλα ήταν τέλεια. Αυτό ήταν ένα πολύ σπουδαίο χαρακτηριστικό του. Μάθημα και για μας.»

Το (αληθινό) ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας

Την ημέρα που βραβεύτηκε η ταινία «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το 1971, στην Αθήνα κηδευόταν ο Γιώργος Σεφέρης. Το καθεστώς της δικτατορίας είχε εδραιωθεί για τα καλά και οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις περνούσαν από αυστηρή λογοκρισία. Στη Θεσσαλονίκη, ακόμα και μέσα στην αίθουσα, κατά την διάρκεια των βραβεύσεων η αστυνομική παρουσία ήταν αισθητή. Υπάρχει μια άγνωστη ιστορία από την ημέρα της βράβευσης της ταινίας στο φεστιβάλ, με πρωταγωνιστή τον Μάνο Λοϊζο, που έχει διηγηθεί ο συγγραφέας Νίκος Γκροσδάνης: «Και φτάνουμε λοιπόν, τα βράδυ της «Ευδοκίας». Χαμός. Όταν τέλειωσε η προβολή όλοι οι ιθύνοντες, πήγαν απέναντι στο Ντορέ για να κάνουν  τις συζητήσεις τους και στα σκαλάκια της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών, μαζεύτηκαν πάνω από 20-30 παιδιά, φοιτητές, που ήταν στον β’ εξώστη για να μιλήσουν για την ‘Ευδοκία’ και για τα άλλα που συνέβησαν. Ένα από τα παιδιά σηκώθηκε και λέει: ‘Στην Αθήνα σήμερα, έγινε χαμός. Ήταν η κηδεία του Γιώργου Σεφέρη, κατέβηκε όλη η Αθήνα και για πρώτη φορά, ακούστηκε δημοσίως η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη’, και συγκεκριμένα το τραγούδι η ‘Άρνηση’ που τραγουδούσαν όλοι οι Αθηναίοι συνοδεύοντας το φέρετρο του Σεφέρη. Και ένα άλλο παιδί από αυτά τα 30 που ήταν στα σκαλάκι λέει: ‘Παιδιά, για να τιμήσουμε σήμερα αυτόν τον Έλληνα που έφυγε, ας τραγουδήσουμε κι εμείς ένα κομμάτι του Μίκη’. Απέναντι ήταν 7-8 αστυνομικοί, η μουσική του Θεοδωράκη ήταν παράνομη τότε, αλλά τα νιάτα δεν λογαριάζουν τέτοια πράγματα. Και αρχίζει ένα κορίτσι αρχικά να τραγουδά ‘στο περιγιάλι το κρυφό’, ώσπου δημιουργείται μια περίεργη χορωδία αυτών των παιδιών. Να τραγουδάμε για πρώτη φορά απαγορευμένη μουσική του Μίκη, μουσική του Θεοδωράκη έξω από ένα δημόσιο κτήριο. Βλέπουν λοιπόν απέναντι, ενώ κρατάει το τραγούδι, τον Μάνο Λοΐζο, τον Δαμιανό και πολλούς άλλους να έρχονται προς τα εμάς, συγκινημένοι. Ταυτόχρονα, έρχονται τα καρακόλια μαζί και λέει ένας: ‘Τι κάνετε εδώ;’ Γυρίζει ο Λοΐζος και λέει: ‘Αποχαιρετούμε έναν που έφυγε σήμερα’. ‘Πέθανε; Συγγενής σας ήταν;’, συνεχίζει το καρακόλι και ο Λοΐζος απαντά: ‘Ήταν Έλληνας, να σας πω και το όνομα του; Γιώργος Σεφέρης, τον γνωρίζετε;’ Ο Μάνος Λοΐζος δεν δίστασε να τραγουδήσει Μίκη Θεοδωράκη μπροστά στους αστυνομικούς, θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη του Γιώργου Σεφέρη. Ο αστυνομικός, κοιτάει τον διπλανό και δεν λένε τίποτα. Γυρίζει προς τα παιδιά ο Λοΐζος και λέει: ‘Παιδιά, εδώ και μια εβδομάδα το BBC μεταδίδει τα τραγούδια του Μίκη από τον Σεφέρη και ένα από αυτά είναι πάρα πολύ γνωστό : Λίγο ακόμα θα δούμε τις αμυγδαλιές να ανθίζουν… Το ξέρετε;’ Πολλά παιδιά είπαν, το ξέρουμε. ‘Λοιπόν πάμε’… Και σηκώνει τα χέρια του ο Λοΐζος, σαν να διευθύνει τη χορωδία και αρχίζουν όλοι να τραγουδούν. Όταν τέλειωσε το τραγούδι, οι αστυνομικοί δεν μας διέκοψαν, στο τέλος μόνο μας είπαν: ‘Άντε τώρα στα σπιτάκια σας, τέλειωσε η συναυλία’. Ήταν μια αξέχαστη εποχή.»

Η Δισκογραφία του

• «Ο Σταθμός» (1968): Επτά τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και πέντε ορχηστρικά. («Minos») Επιτυχίες: «Δελφίνι, Δελφινάκι», «Το παληό ρολό», «Η δουλειά κάνει τους άντρες», «Ο Σταθμός». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής, Λίτσα Διαμάντη, Δημήτρης Ευσταθίου και Γιώργος Νταλάρας.
• «Θαλασσογραφίες» (1970): 11 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. («Minos») Επιτυχίες: «Έχω ένα καφενέ», «Τζαμάικα», «10 παλληκάρια». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής, Γιώργος Νταλάρας, Μαρίζα Κωχ, Γιάννης Πάριος και ο συνθέτης.
• «Ευδοκία» (1971): Το σάουντρακ της ομώνυμης ταινίας του Αλέξη Δαμιανού. («Minos») Επιτυχία: «Το Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας».
• «Να 'χαμε τι να 'χαμε...» (1972): 10 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. («Minos») Επιτυχίες: «Παποράκι», «Ήλιε μου σε παρακαλώ», «Κουταλιανός», «Ελισσώ». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής και Γιώργος Νταλάρας.
• «Τραγούδια του δρόμου» (1974): 12 τραγούδια σε στίχους Γιάννη Νεγρεπόντη, Δημήτρη Χριστοδούλου, Νίκου Γκάτσου και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Μέρμηγκας», «Τσε», «Τ' Ακορντεόν», «Τρίτος Παγκόσμιος». Τραγουδούν: Αλέκα Αλιμπέρτη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Χορωδία Γιώργου Κακίτση και ο συνθέτης.
• «Καλημέρα ήλιε» (1974): 12 τραγούδια σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Καλημέρα Ήλιε», «Μια καλημέρα», «Με φάρο το φεγγάρι», «Θα έρθει μόνο μια στιγμή», «Δώδεκα παιδιά» και «Όταν σε είδα να ξυπνάς». Τραγουδούν: Κώστας Σμοκοβίτης, Χάρις Αλεξίου, Αλέκος Αλιμπέρτης και ο συνθέτης.
• «Τα νέγρικα» (1975): Κύκλος 10 τραγουδιών σε ποίηση Γιάννη Νεγρεπόντη. («Minos») Επιτυχία: «Ο γερο νέγρο Τζιμ». Τραγουδούν: Μαρία Φαραντούρη και Μανώλης Ρασούλης.
• «Τα τραγούδια μας» (1976): 12 τραγούδια σε στίχους Φώντα Λάδη με ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα. («Minos») Επιτυχίες: «Λιώνουν τα νιάτα μας», «Πάγωσε η τζιμινιέρα», «Το Δέντρο». Ο δίσκος έγινε πλατινένιος, αλλά τα περισσότερα τραγούδια κόπηκαν από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ, λόγω των πολιτικοκοινωνικών τους μηνυμάτων.
• «Τα τραγούδια της Χαρούλας» (1979): 12 τραγούδια σε στίχους Μανώλη Ρασούλη και Πυθαγόρα. («Minos») Επιτυχίες: «Γύφτισσα τον εβύζαξε», «Τέλι, Τέλι, Τέλι», «Όλα σε θυμίζουν». Τραγουδούν: Χάρις Αλεξίου και Δημήτρης Κοντογιάννης. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος.
• «Για μια μέρα ζωής» (1980): 12 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, Μανώλη Ρασούλη, Δώρας Σιτζάνη, Φώντα Λάδη, Τάσου Λειβαδίτη και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Σ' ακολουθώ», «Κι αν είμαι ροκ», «Η ημέρα εκείνη δεν θα αργήσει». Τραγουδούν: Δήμητρα Γαλάνη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Δώρα Σιτζάνη και ο συνθέτης.
• «Γράμματα στην αγαπημένη» (1983): Μελοποιημένη ποίηση του τούρκου Ναζίμ Χικμέτ σε απόδοση Γιάννη Ρίτσου. («Minos»)
• «Εκτός Σειράς. Σαράντα σκόρπιες ηχογραφήσεις» (2002): Συλλογή με επιτυχίες του που δεν είχαν συμπεριληφθεί σε δίσκους. («Minos»)
• «Τα τραγούδια του Σεβάχ» (2003): Συλλογή με τις μεγάλες επιτυχίες του («Minos»)

Πηγές: mixanitouxronou.gr, sansimera.gr, tvxs.gr, ogdoo.gr