ΚΙΝΑ - ΙΝΔΙΑ: Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΓΙΓΑΝΤΩΝ ΣΤΑ ΙΜΑΛΑΪΑ

Με την απαραίτητη (καθεστωτική) καθυστέρηση μερικών μηνών, η Κίνα παραδέχτηκε ότι είχε απώλειες στις συγκρούσεις κινεζικού και ινδικού στρατού τον περασμένο Ιούνιο στα Ιμαλάια. Μια σύντομη σύρραξη που έγινε σχεδόν στα μουλωχτά, εν μέσω πανδημίας και χωρίς να γίνει θέαμα στην τηλεόραση. Η διεθνής κοινή γνώμη πληροφορήθηκε τα γεγονότα όταν οι Ινδοί ανακοίνωσαν είκοσι νεκρούς στρατιώτες. Τώρα ο κινεζικός στρατός ανακοίνωσε και αυτός τέσσερις απώλειες, αλλά ταυτόχρονα στην ανακοίνωσή του κάνει λόγο για «σημαντική νίκη» και ότι ο εχθρός υποχώρησε άτακτα «εγκαταλείποντας πολλούς στρατιώτες νεκρούς και τραυματίες».

Ήταν η πρώτη πολεμική σύρραξη των δύο χωρών, μετά τον πόλεμο του 1962. Έναν πόλεμο που στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 2.500 ανθρώπους (χώρια οι τραυματίες, οι αιχμάλωτοι και οι αγνοούμενοι) και στιγμάτισε για πολλά χρόνια τις σχέσεις των δύο πολυπληθέστερων κρατών του πλανήτη.

Οι νεκροί του περασμένου Ιουνίου είναι άγνωστο πώς σκοτώθηκαν, καθώς οι συνοριακοί φρουροί και από τις δύο πλευρές δεν οπλοφορούν, όπως προβλέπουν οι διακρατικές συμφωνίες. Εικάζεται ότι τα θύματα έχασαν τη ζωή τους από χτυπήματα με πέτρες ή από κρυοπαγήματα. Μετά το επεισόδιο αυτό, Κίνα και Ινδία ανέπτυξαν δεκάδες χιλιάδες άνδρες στα σύνορα, εφοδιασμένους με βαριά όπλα. Και η αγωνία ξαναρχίζει.

Ο πόλεμος των Ιμαλαΐων

Όμως, τι είναι αυτό που στέλνει με τόση ευκολία τις δύο χώρες στα χαρακώματα; Η απάντηση έχει πολλές πτυχές. Οι περιπέτειες ξεκινούν στη δεκαετία του 1950, όταν οι Κινέζοι αρχίζουν και αμφισβητούν τα ινδοκινεζικά σύνορα, όπως τα χάραξαν οι Βρετανοί αποικιοκράτες, με τον στρατηγό Μακμάχον, λίγο πριν από την ανεξαρτησία της Ινδίας. Ήταν η λεγόμενη οριογραμμμή Μακμάχον.

Αρχικά οι δύο χώρες είχαν καλές σχέσεις και συμμετείχαν στο Κίνημα των Αδεσμεύτων Χωρών του Τρίτου Κόσμου, δηλαδή των χωρών που δεν ήταν στη σφαίρα επιρροής ούτε των ΗΠΑ ούτε της πρώην ΕΣΣΔ. Οι σχέσεις των ηγετών Μάο και Νεχρού διαταράχτηκαν όταν ο κινεζικός στρατός κατέλαβε το Θιβέτ, που είχε κατακτηθεί από την κινεζική αυτοκρατορία κατά τον 18ο αιώνα και είχε αυτονομηθεί κατά τη φάση της παρακμής της αυτοκρατορίας. Παράλληλα, η Ινδία έδωσε πολιτικό άσυλο στον ηγέτη Δαλάι Λάμα, ενοχλώντας την Κίνα.

Στη συνέχεια οι Κινέζοι απέρριψαν την «παράνομη οριογραμμή Μακμάχον», που έχει μήκος 3.500 χιλιόμετρα (μεγαλύτερη από την απόσταση Αθήνας - Στοκχόλμης), θεωρώντας ότι τα σύνορα της Κίνας - Θιβέτ με την Ινδία ήταν αρκετά νοτιότερα. Με την τακτική αυτή, οι Κινέζοι ουσιαστικά έφτασαν να διεκδικούν μία... Ελλάδα, καθώς τα εδάφη αυτά στα υψίπεδα των Ιμαλαΐων έχουν έκταση περίπου 120.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Για να οριστικοποιήσουν την επέκταση τους προς τον Νότο, οι Κινέζοι άρχισαν να κατασκευάζουν δρόμο. Οι Ινδοί αντέδρασαν και ο πρωθυπουργός, Τζαβαχαριάλ Νεχρού, ζήτησε να σεβαστούν τη γραμμή Μακμάχον. Παράλληλα, έστειλε μικρές στρατιωτικές περιπόλους στην επίμαχη περιοχή, για να στηρίξει τη θέση του.

Μάο εναντίον Νεχρού

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι σχέσεις των κρατών επιδεινώθηκαν, καθώς ο Νεχρού ανταγωνιζόταν τον ηγέτη Μάο Τσετούνγκ για την πρωτοκαθεδρία στο Κίνημα των Αδεσμεύτων. Έτσι φτάσαμε στο καλοκαίρι του 1962. Στη συγκεκριμένη περιοχή ξεκίνησαν μικροσυγκρούσεις μεταξύ περιπόλων. Ο Μάο αποφάσισε να κλιμακώσει την ένταση, αφού πήρε το «πράσινο φως» από τον ηγέτη της ΕΣΣΔ, Χρουτσόφ, που μέχρι τότε είχε ουδέτερη στάση. Αλλά καθώς ήταν σε εξέλιξη η εγκατάσταση των σοβιετικών πυραύλων στην Κούβα, δεν θα ήθελε και την Κίνα απέναντί του.

Η πρώτη μαζική σύγκρουση έγινε στις 10 Οκτωβρίου του 1962, όταν ινδική περίπολος δέχτηκε πυρά από κινεζική δύναμη 1.000 ανδρών, στο... αδιανόητο υψόμετρο 4.500μ. Μετά από δέκα ημέρες έγινε κανονική προέλαση του κινεζικού στρατού, αλλά σε απόσταση χιλίων χιλιομέτρων από την προηγούμενη επίθεση.

Οι εκατέρωθεν επιθέσεις κράτησαν δύο εβδομάδες χωρίς να χρησιμοποιηθούν οι αεροπορίες των δύο χωρών και φυσικά δεν μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν βαρέα όπλα, λόγω της ιδιομορφίας του εδάφους. Έτσι ο κινεζικός στρατός κατάφερε να επιτύχει τους στόχους του και να επεκταθεί νοτιότερα της γραμμής Μακμάχον.

Απελπισμένος από την κινεζική υπεροχή και τη σοβιετική αδιαφορία, ο Νεχρού απευθύνθηκε για βοήθεια στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζον Κένεντι, και στον Βρετανό πρωθυπουργό, Χάρολντ Μακμίλαν. Οι Βρετανοί απάντησαν αρνητικά, αλλά και οι ΗΠΑ που προσπαθούσαν να ξεμπλέξουν με την Κούβα έδειχναν απροθυμία.

Ο παράγοντας ΗΠΑ

Τη λύση έδωσε ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Νέο Δελχί, που δεν ήταν άλλος από τον διάσημο οικονομολόγο Τζον Κένεθ Γκάλμπρεϊθ. Στα τέλη Οκτωβρίου, οι Σοβιετικοί συμφώνησαν να αποσύρουν τους πυραύλους τους από την Κούβα, και τελικά ασχολήθηκαν και με τη σύρραξη στα Ιμαλάια. Έτσι. όταν οι Κινέζοι εξαπέλυσαν νέα επίθεση ενάντια στις ινδικές θέσεις στα μέσα Νοεμβρίου, ο Γκάλμπρεϊθ έπεισε τον Κένεντι να υποστηρίξει τους Ινδούς με αεροπορικές επιθέσεις.

Κι ενώ ένα αμερικανικό αεροπλανοφόρο έπλεε προς την Ινδία, για να εξαπολύσουν τα αεροπλάνα του επίθεση στις κινεζικές δυνάμεις, η Κίνα ανακοίνωσε μονομερώς τον τερματισμό των εχθροπραξιών και την αποχώρηση των δυνάμεών της από τις περισσότερες επίμαχες περιοχές. Ήταν η 21η Νοεμβρίου. Στο παρά ένα αποφεύχθηκε η διεύρυνση του πολέμου με τη συμμετοχή των ΗΠΑ.

Ο πόλεμος αυτός δημιούργησε νέες καταστάσεις στην περιοχή. Για πολλά χρόνια πάγωσαν οι οικονομικές σχέσεις και έκλεισαν οι αρχαίοι εμπορικοί δρόμοι που ένωναν τις δύο χώρες. Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να σπάσει ο πάγος, με την επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού, Ρατζίβ Γκάντι, στην Κίνα το 1998. Παράλληλα, η Κίνα έγινε ο πιστότερος σύμμαχος του αιώνιου εχθρού της Ινδίας, του Πακιστάν. Η Κίνα κατασκευάζει έναν δρόμο μέσα στις οροσειρές που θα συνδέει τις δύο χώρες. Το τεράστιο αυτό πρότζεκτ έχει τον τίτλο «Μία ζώνη, ένας δρόμος» και δίνει άλλες προοπτικές στην οικονομική ανάπτυξη της ορεινής Ασίας.

Ο ανταγωνισμός

Όμως ο ανταγωνισμός των δύο κρατών δημιουργεί συνεχώς νέες διεκδικήσεις, στη βόρεια και βορειοανατολική Ινδία και στα κρατίδια Aksai Chin και Arunachal Pradesh. Η πιο σοβαρή διεκδίκηση είναι το θαλάσσιο πέρασμα στον πορθμό της Μαλάκα στον Ινδικό Ωκεανό, που η Ινδία θεωρεί δική της περιοχή, ενώ η Κίνα προσπαθεί να αποκτήσει νομικά ερείσματα με τα τεχνητά νησιά που έχει κατασκευάσει. Για να αντιληφθείτε τη γεωστρατηγική αξία της περιοχής αυτής, σκεφθείτε ότι περισσότερο από το μισό της συνολικής διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο και το ένα τρίτο του συνόλου της θαλάσσιας κυκλοφορίας στον Ινδικό Ωκεανό περνά μέσα από αυτό το σημείο. Περίπου τα δύο τρίτα του ενεργειακού εφοδιασμού της Νότιας Κορέας, σχεδόν το 60% των ενεργειακών προμηθειών της Ιαπωνίας, και το 80% των εισαγωγών αργού πετρελαίου της Κίνας φθάνουν με αυτήν τη θαλάσσια διαδρομή. Αλλά και το 75% των ενεργειακών προμηθειών της Ινδίας διασχίζουν τον Ινδικό Ωκεανό.

Η Ινδία, για να αντιπαρατεθεί στην οικονομική ηγεμονία της Κίνας στην Ασία, ρίχνει γέφυρες και συμμαχίες σε Ιαπωνία και Αυστραλία, ενώ είναι τακτικός συνομιλητής των ΗΠΑ. Ωστόσο, νιώθει πάντα την καυτή ανάσα της Κίνας στα βόρεια σύνορά της.