«ΚΑΤΑΡΡΕΕΙ» Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΛΙΡΑ

Σταμάτησε σήμερα το πρωί τις συναλλαγές το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, καθώς κατέρρευσε ο κύριος δείκτης του μετά και την «δραματική» πτώση της τουρκικής λίρας. Μάλιστα, η τουρκική λύρα υποτιμήθηκε περαιτέρω μετά την απόλυση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας από την κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Περισσότερο από 35 λεπτά οι συναλλαγές είχαν «παγώσει» από τις 8.55 μέχρι τις 9.30 με τον κύριο δείκτη να καταγράφει πτώση κατά 6,65%. Η διακοπή των συναλλαγών έγινε στο πλαίσιο μηχανισμού που προβλέπει τη διακοπή αυτή σε περιπτώσεις ισχυρών διακυμάνσεων των τιμών των μετοχών.

Η συναλλαγματική ισοτιμία της τουρκικής λίρας έναντι του αμερικανικού δολαρίου υποχωρούσε κατά 17%, φθάνοντας κοντά στο ιστορικό της χαμηλό. Υπενθυμίζεται ότι ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας Νάτζι Αμπάλ που καθαιρέθηκε από την τουρκική κυβέρνηση του συντηρητικού κόμματος έχει διατελέσει και υπουργός Οικονομικών με κύρος στην «πιάτσα» της αγοράς.

Η ισοτιμία του τουρκικού νομίσματος διαμορφωνόταν σε 8,47:1 έναντι του δολαρίου των Ηνωμένων Πολιτειών κατά την έναρξη των συναλλαγών, έναντι 7,22:1 την περασμένη Παρασκευή.

Η καθαίρεση Αμπάλ

Ο κ. Αμπάλ, ο οποίος κατείχε τη θέση του διοικητή για πέντε μήνες, καθαιρέθηκε δυνάμει προεδρικού διατάγματος το οποίο δημοσιοποιήθηκε αργά το βράδυ της Παρασκευής, στο οποίο, παρ’ όλα αυτά δεν υπήρξε επεξήγηση των λόγων αποπομπής. Επισημαίνεται ότι η εξέλιξη σημειώθηκε δύο ημέρες μετά την αύξηση κατά 2% του βασικού κατευθυντήριου επιτοκίου του κεντρικού πιστωτικού ιδρύματος της Τουρκίας, στο 19%. Η κεντρική τράπεζα εξήγησε ότι η κίνηση είχε σκοπό να φρενάρει τον πληθωρισμό, που αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 15,6% τον Φεβρουάριο. Το εν λόγω μέτρο έτυχε, αρχικά, θετικής υποδοχής στις αγορές.

Ο Ερντογάν, στέκεται σθεναρά απέναντι στα πάγια στα υψηλά επιτόκια, καθώς θεωρεί, αψηφώντας τις κλασικές οικονομικές θεωρίες, ότι επιδεινώνουν τον πληθωρισμό.

Την θέση του Αμπάλ πήρε ο οικονομολόγος Σαχάπ Καβτζίογλου, πρώην βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKΡ). Το γεγονός αυτό δημιούργησε αναστάτωση στις αγορές καθώς ειδικοί εκτιμούν ότι τίθεται υπό αμφισβήτηση η ίδια η ανεξαρτησία του τουρκικού κεντρικού πιστωτικού ιδρύματος.

Κατά τη χθεσινή ημέρα, ο Σαχάπ Καβτζίογλου επισήμανε ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει σε απρόσμενες, σημαντικές αλλαγές ενώ φάνηκε διατεθειμένος να εφαρμόσει τα απαραίτητα μέτρα για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.

«Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας θα συνεχίσει να αξιοποιεί όλα τα εργαλεία νομισματικής πολιτικής με αποτελεσματικότητα, για να επιτύχει τον στόχο της: τη διαρκή μείωση του πληθωρισμού», επισήμανε ο κ. Καβτζίογλου σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε. Η θέση του αυτή, ωστόσο, δεν φάνηκε να πείθει τις αγορές. Η άνοδος του πληθωρισμού και η πτώση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της λίρας τα τελευταία χρόνια έχουν πλήξει τη δημοτικότητα του προέδρου Ερντογάν. Ο κ. Αμπάλ είναι ο τρίτος διοικητής της κεντρικής τράπεζας που καθαιρέθηκε από τα μέσα του 2019.

«Πυρά» αγορών κατά Ερντογάν

Η Eurasia Group επισημαίνει ότι η σύγκρουση Αγμπάλ-Ερντογάν έφτασε νωρίτερα από το αναμενόμενο. Όπως υποστηρίζει, "η αντικατάσταση του κεντρικού τραπεζίτη συνιστά επιστροφή στις ανορθόδοξες πολιτικές και θα τροφοδοτήσει την αβεβαιότητα, θα καταστρέψει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και εντέλει θα πυροδοτήσει capital controls".

Ο Τσαρλς Ρόμπερτσον, επικεφαλής οικονομολόγος της Renaissance Capital του Λονδίνου είχε ασκήσει ήδη από την αρχή του μήνα δριμεία κριτική στις οικονομικές επιλογές του Τούρκου Προέδρου. Όπως ανέφερε, ο Ερντογάν πείθεται ότι πρέπει να παρέμβει, όμως κάθε φορά το κόστος της παρέμβασής του γίνεται όλο και μεγαλύτερο, ενώ το όφελος είναι πολύ μικρότερο. Επισημαίνεται ότι η Τουρκία είναι η μόνη αναδυόμενη οικονομία στον κόσμο με επιτόκιο άνω του 5%.

Οι εκλογές του 2023 φαίνεται να αναγκάζουν του «Σουλτάνο» να «επενδύει» στο μοντέλο της τόνωσης της ανάπτυξης με βάση την πίστωση, όμως έτσι στερεί από τη χώρα του τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί την χαμηλή ισοτιμία και την ισχυρή παραγωγική της βάση, προκειμένου να μεταβεί σε ένα μοντέλο προσανατολισμένο στις εξαγωγές, που θα εξυγιάνει το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Μάλιστα, διεθνείς αναλυτές κάνουν λόγο για επερχόμενο κραχ το οποίο αναμένεται να δημιουργήσει νέα αστάθεια στην παγκόσμια οικονομία.

Για τον ίδιο τον Ερντογάν, βέβαια, το κρίσιμο στοίχημα είναι να απωθηθεί η "μέρα της κρίσεως" για μετά το 1923. Όμως οι αντιδράσεις των αγορών το τελευταίο 24ωρο δεν τον εγγυώνται καθόλου αυτό.