Σε μια παράξενη, κάπως παγωμένη και με αρκετή δόση αισιοδοξίας, τελετή, ο Τζόζεφ Ρομπινέτ Μπάιντεν Τζούνιορ ορκίστηκε την Τετάρτη ως ο 46ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, σε μια περίοδο που η χώρα δεινοπαθεί από την πανδημία και το διχασμό. Ο νέος πρόεδρος έχει πλήρη επίγνωση της κατάστασης και το πρώτο που υποσχέθηκε είναι ο τερματισμός του άτυπου αυτού «αστικού πολέμου» που έχει διαλύσει την αμερικανική κοινωνία.
Αποφασισμένος
Πέρα από τα τυπικά και τελετουργικά της ημέρας ο Τζο Μπάιντεν έδειξε την αποφασιστικότητα να ξεκινήσει γρήγορα το ξήλωμα της πολιτικής Τραμπ.
Στο Οβάλ Γραφείο, επανέφερε το πορτρέτο του Φραγκλίνου Ρούσβελτ που είχε απομακρύνει ο Τραμπ, και στη συνέχεια υπέγραψε 17 εκτελεστικές εντολές, μνημόνια και διακηρύξεις με στόχο την αναστροφή πολλών αποφάσεων της προηγούμενης διοίκησης.
Ωστόσο θα χρειαστούν μήνες, για να αρθούν οι φραγμοί που επιβλήθηκαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Ο Τζο Μπάιντεν έστειλε επίσης στο Κογκρέσο σχέδιο νόμου που ανοίγει τον δρόμο ώστε να αποκτήσουν την αμερικανική υπηκοότητα εκατομμύρια μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα παράτυπα.
Τα εκτελεστικά διατάγματα συμπεριλαμβάνουν:
. Την άμεση άρση των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων που είχαν επιβληθεί σε 13 χώρες, με κατά πλειονότητα μουσουλμανικό πληθυσμό, αρκετές στην Αφρική.
. Τον τερματισμό της οικοδόμησης τείχους στα σύνορα με το Μεξικό.
. Την άρση της απαγόρευσης να συμπεριλαμβάνονται οι παράτυποι μετανάστες στις απογραφές πληθυσμού με τις οποίες ορίζονται οι εκλογικές περιφέρειες.
Επίσης υπέγραψε υπόμνημα με το οποίο δίνει οδηγία στο υπουργείο Εσωτερικής Ασφαλείας και στο υπουργείο Δικαιοσύνης να προχωρήσουν σε ενέργειες για να παραταθεί το πρόγραμμα DACA (Deferred Action for Childhood Arrivals), το οποίο προστατεύει από την απέλαση παράτυπους μετανάστες που μπήκαν στις ΗΠΑ όταν ήταν παιδιά, ενώ κατήργησε εκτελεστικό διάταγμα του προκατόχου του που απαιτούσε πολύ πιο σκληρή μεταναστευτική πολιτική πέραν των συνόρων.
Επίσης ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ επανέρχονται στη Συμφωνία για το Κλίμα και στο Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η ορκωμοσία
Με το χέρι του σε μια Αγία Γραφή πέντε πόντων που είναι στην οικογένειά του για 128 χρόνια, ο κ. Μπάιντεν απήγγειλε τον όρκο των 35 λέξεων ενώπιον του προέδρου του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ John G. Roberts Jr.
Η αντιπρόεδρος Κάμαλα Ντέβι Χάρις ορκίστηκε ενώπιον της δικαστού Sonia Sotomayor χρησιμοποιώντας μια Βίβλο που κάποτε ανήκε στον αρχιδικαστή Thurgood Marshall. Η κα Χάρις έγινε έτσι η πρώτη μαύρη Αμερικανή με την υψηλότερη θέση στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών και το πρώτο άτομο καταγωγής Νοτίου Ασίας που κατέχει το δεύτερο υψηλότερο αξίωμα του έθνους.
Η δραματική διάσταση της στιγμής υπογραμμίστηκε από το βλέμμα του κ. Μπάιντεν να ορκίζεται στη δυτική πτέρυγα του Καπιτωλίου, εκεί όπου ο όχλος των οπαδών του Τραμπ αποπειράθηκε με τη βία να εμποδίσει την τελική επικύρωση της εκλογικής νίκης.
Χωρίς να ονομάσει ποτέ τον κ. Τραμπ, ο οποίος έφυγε από τον Λευκό Οίκο νωρίς το πρωί για τη Φλόριντα, αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει δίκη στη Γερουσία , ο κ. Μπάιντεν είπε ότι το ίδιο το δημοκρατικό πείραμα των Ηνωμένων Πολιτειών δέχθηκε επίθεση από εξτρεμισμό και ψέματα, αλλά τελικά την απέκρουσε.
Η Αμερική δοκιμάστηκε εκ νέου και η Αμερική ξεπέρασε την πρόκληση, δήλωσε ο πρόεδρος σε μια εναρκτήρια ομιλία 21 λεπτών, η οποία συνδύαζε τα σοβαρά θέματα με αισιόδοξες πινελιές, του τύπου: «Η βούληση του λαού ακούστηκε και η βούληση του λαού έχει ληφθεί υπόψη» και «Μάθαμε ξανά ότι η δημοκρατία είναι πολύτιμη. Η δημοκρατία είναι εύθραυστη. Και αυτή την ώρα, φίλοι μου, η δημοκρατία έχει επικρατήσει».
Η μετάβαση της εξουσίας που ολοκληρώθηκε την Τετάρτη δεν είχε προηγούμενο στην ιστορία των δύο κομμάτων της χώρας. Ένας πρόεδρος που ήρθε στην Ουάσιγκτον για να ανατινάξει το σύστημα αντικαταστάθηκε από αυτόν που είναι ένα δια βίου πλάσμα του. Ένας πρόεδρος που φαινόταν ικανός σχεδόν οτιδήποτε ανά πάσα στιγμή απομακρύνθηκε από έναν που ταιριάζει άνετα στις συμβάσεις της σύγχρονης πολιτικής.
Το ευρύτερο μήνυμα του κ. Μπάιντεν ήταν συμφιλιωτικό αλλά και δυναμικό, καθώς κάλεσε τους Αμερικανούς να αναιρέσουν τις βαθιές και σκοτεινές διαιρέσεις τους για να συναντηθούν για να αντιμετωπίσουν την πανδημία του κορονοϊού, τα οικονομικά προβλήματα και τη μάστιγα του ρατσισμού.
«Πρέπει να τερματίσουμε αυτόν τον αστικό πόλεμο τον αγροτικό εναντίον του αστικού, τον συντηρητικό έναντι του φιλελεύθερου», είπε ο κ. Μπάιντεν. «Μπορούμε να το κάνουμε αυτό αν ανοίξουμε τις ψυχές μας αντί να σκληρύνουμε τις καρδιές μας, αν δείξουμε λίγη ανοχή και ταπεινότητα, και αν είμαστε πρόθυμοι να μπούμε για λίγο στη θέση των συνανθρώπων μας».
Ο κ. Μπάιντεν χρησιμοποίησε τη λέξη «ενότητα» ή «ένωση» 11 φορές, λέγοντας ότι ήξερε ότι «μπορεί να ακούγεται σε κάποιους σαν μια ανόητη φαντασία», επιμένοντας όμως ότι οι Αμερικανοί είχαν ξαναβγεί μέσα από έντονες διαφωνίες στο παρελθόν και μπορούν να το κάνουν ξανά.
«Μπορούμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, να σταματήσουμε να φωνάζουμε και να μειώσουμε τα πάθη», είπε. «Διότι χωρίς ενότητα, δεν υπάρχει ειρήνη, μόνο πικρία και μανία. Χωρίς πρόοδο, μόνο εξαντλητική οργή. Κανένα έθνος, μόνο μια κατάσταση χάους. Αυτή είναι η ιστορική μας στιγμή κρίσης και πρόκλησης και η ενότητα είναι η πορεία προς τα εμπρός."
Η παράξενη τελετή
Σε αντίθεση με τις περισσότερες τελετές, που έγιναν σε κλίμα χαράς και ελπίδας από το νέο πρόεδρο, η ορκωμοσία Μπάιντεν - Χάρις έγινε σε μια ψυχρή αλλά ηλιόλουστη μέρα που έδειξε έντονα τα προβλήματα της Αμερικής. Εν μέσω φόβου για περαιτέρω βία, η Ουάσινγκτον μετατράπηκε σε ένοπλο στρατόπεδο, με 25.000 στρατιώτες της Εθνικής Φρουράς να ενώνονται με χιλιάδες αστυνομικούς για να μπλοκάρουν ένα μεγάλο τμήμα του κέντρου της πόλης.
Με την πανδημία να μαίνεται ακόμα και τον αριθμό των θανάτων να ξεπερνά τα 400.000, οι Αμερικανοί κλήθηκαν να μείνουν μακριά, και έτσι φτάσαμε στο τρομακτικό θέαμα ενός νέου προέδρου που απευθύνεται σε ένα ακροατήριο από...σημαίες. Ο κ. Μπάιντεν και οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες φορούσαν μάσκες στις περισσότερες από τις δραστηριότητες.
Ακόμα πολλά εναρκτήρια έθιμα καταργήθηκαν λόγω της πανδημίας, συμπεριλαμβανομένου ενός γεύματος με ηγέτες του Κογκρέσου στο Statuary Hall, μια παρέλαση πλήρους κλίμακας κάτω από τη λεωφόρο Pennsylvania και το βραδινό γκαλά όπου ο νέος πρόεδρος και η σύζυγός του χορεύουν συνήθως.
Αντί αυτού, ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος, επιθεώρησε τις στρατιωτικές μονάδες στο Καπιτώλιο και αργότερα προχώρησε στον Λευκό Οίκο συνοδευόμενος από στρατιωτικές μπάντες καθώς και τους τυμπανιστές από το Πανεπιστήμιο του Ντελαγουέρ και το Πανεπιστήμιο Χάουαρντ, απ όπου προέρχονται οι Μπάιντεν και Χάρις αντίστοιχα.
Ο κύριος Μπάιντεν και η σύζυγός του, Τζιλ Μπάιντεν, ο γιος του Χάντερ Μπάιντεν και η κόρη του Άσλεϊ Μπάιντεν, καθώς και τα εγγόνια του και άλλοι συγγενείς περπάτησαν τα τελευταία τετράγωνα στον Λευκό Οίκο. Ήταν μια χειρονομία που στόχευε περισσότερο σε κάμερες παρά στο πλήθος, καθώς επειδή υπήρχαν περισσότερα στρατεύματα αστυνομίας και Εθνικής Φρουράς παρά θεατές.
H Αmanda
Ωστόσο, μια παράδοση που συνεχίστηκε, άφησε εξαιρετικές εντυπώσεις. Η Amanda Gorman, 22 ετών, μια αυτοαποκαλούμενη «κοκαλιάρικη μαύρη κοπέλα, που προήλθε από σκλάβους και μεγάλωσε από μια ανύπαντρη μητέρα», έγινε η νεότερη εναρκτήρια ποιήτρια στην αμερικανική ιστορία και έβγαλε ουρλιαχτό με τους στίχους της:
«Κατά κάποιο τρόπο, έχουμε ξεπεράσει και παρακολουθήσει/ Ένα έθνος που δεν είναι σπασμένο, αλλά απλά ημιτελές».
Ο Ντόναλντ Τραμπ έγραψε στα παλιά του τα παπούτσια τις παραδόσεις και εγκατέλειψε την Ουάσιγκτον λίγες ώρες πριν την ορκωμοσία,. Λίγο πριν επιβιβαστεί ι στο Air Force One, ο κ. Τραμπ δεν μπορούσε ακόμη να αναφερθεί στο όνομα του κ. Μπάιντεν, αλλά είπε: «Εύχομαι στη νέα διοίκηση καλή τύχη και μεγάλη επιτυχία».
Ο κ. Μπάιντεν δεν εξέφρασε τη λύπη του για την απουσία του κ. Τραμπ, αλλά προσπάθησε να προβάλει το καλό κλίμα με τους Ρεπουμπλικάνους και τους Δημοκρατικούς ηγέτες στο Καπιτώλιο σε μια χιουμοριστική συγκέντρωση μετά την τελετή. Προσπάθησε ακόμη και να τους πείσει να τον αποκαλούν Τζο. «Όχι, Τζο», τον διόρθωσε ο δημοκρατικός βουλευτής του Μέριλαντ Steny Hoyer, είσαι o κ. Πρόεδρος».
Στη συνέχεια, συναντήθηκε με τρεις πρώην πρόεδρους και από τα δύο κόμματα, Μπαράκ Ομπάμα, Τζορτζ Μπους και Μπιλ Κλίντον. Ο κ. Μπάιντεν κατέθεσε στεφάνι στον Τάφο του Άγνωστου Στραιώτη στο Εθνικό Νεκροταφείο του Άρλινγκτον. (Ο Τζίμι Κάρτερ, στα 96, δεν μπόρεσε να παρευρεθεί, αλλά μίλησε τηλεφωνικά με τον κ. Μπάιντεν την Τρίτη το βράδυ).
Η προσοχή τώρα στρέφεται στο Κογκρέσο όπου η δίκη του κ. Τραμπ θα απασχολήσει τη Γερουσία για ημέρες ή εβδομάδες.
Με την ορκωμοσία της κας Χάρις και την ορκωμοσία δύο νέων γερουσιαστών αργότερα την ίδια μέρα, η Γερουσία, η οποία διαιρέθηκε ομοιόμορφα με 50 Δημοκρατικούς και 50 Ρεπουμπλικάνους, γύρισε στους Δημοκρατικούς χάρη στην ψήφο της προέδρου της Βουλής. Ο δημοκρατικός γερουσιαστή της Νέας Υόρκης Chuck Schumer, έγινε ο ηγέτης της πλειοψηφίας και θα οργανώσει τη δίκη του Τραμπ και παράλληλα θα επιδιώξει συναίνεση από τα δύο κόμματα.
Ωστόσο ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι εκδήλωσαν διαφωνία ή τουλάχιστον σκεπτικισμό. «Ελπίζω ότι οι λέξεις μπορούν να μετουσιωθούν σε πράξη και θα έχουμε μια ευκαιρία με το πακέτο Covid και άλλα πράγματα για να δούμε πόση διμερή σχέση μπορούμε πραγματικά να έχουμε», δήλωσε ο γερουσιαστής του Οχάιο Rob Portman. «Ας ελπίσουμε ότι το πνεύμα της στιγμής μεταφράζεται σε πραγματική δράση».
Η στήριξη στον Μπάιντεν
«Οι πρόσφατες εβδομάδες και μήνες μας δίδαξαν ένα οδυνηρό μάθημα», είπε ο κ. Μπάιντεν. «Υπάρχει αλήθεια και υπάρχουν ψέματα, ψέματα που λέγονται για εξουσία και για κέρδος, και ο καθένας μας έχει καθήκον και ευθύνη ως πολίτες, ως Αμερικανοί και ειδικά ως ηγέτες, ηγέτες που έχουν δεσμευτεί να τιμήσουν το Σύνταγμά μας και να προστατεύσουν το έθνος μας, να υπερασπιστεί την αλήθεια και να νικήσει τα ψέματα."
Ο κ. Μπάιντεν έφτασε στο αποκορύφωμα της εξουσίας έχοντας μεγάλη δημόσια υποστήριξη. Το 57% των Αμερικανών τον βλέπουν θετικά, σύμφωνα με την εταιρία δημοσκοπήσεων Gallup, υψηλότερη βαθμολογία από ό, τι είδε ποτέ ο κ. Τραμπ στη θητεία του. Όμως, ο αντίκτυπος της ψευδούς κατηγορίας Τραμπ για εκλογική απάτη, φαίνεται στο ότι το 32% είπε στους δημοσκόπους του CNN ότι ο κ. Μπάιντεν δεν κέρδισε νόμιμα τις εκλογές.
Ο κ. Μπάιντεν και η κα Χάρις φέρνουν νέα ποικιλομορφία στο κορυφαίο κλιμάκιο της κυβέρνησης. Ο κ. Μπάιντεν είναι ο δεύτερος μόλις καθολικός πρόεδρος μετά τον Τζον Φ. Κένεντι. Η κα Χάρις, 56 ετών, πρώην γερουσιαστής και γενικός εισαγγελέας από την Καλιφόρνια, έσπασε πολλά εμπόδια μεταξύ των φύλων και των φυλών στη νίκη της αντιπροεδρίας.
«Εδώ είμαστε, όπου πριν από 108 χρόνια, σε μια άλλη εναρκτήρια, χιλιάδες διαδηλωτές προσπάθησαν να εμποδίσουν τις γενναίες γυναίκες που πορεία για το δικαίωμα ψήφου», είπε ο κ. Μπάιντεν. «Και σήμερα σηματοδοτήσαμε την ορκωμοσία της πρώτης γυναίκας στην αμερικανική ιστορία που εξελέγη σε εθνικό αξίωμα: Αντιπρόεδρος (Kamala)Κάμαλα Χάρις. Μην μου πεις τα πράγματα δεν μπορούν να αλλάξουν."
Για να τιμήσει όσους υπερασπίστηκαν το Καπιτώλιο, η κυρία Χάρις συνοδεύτηκε στην ορκωμοσία από τον Εugene Goodman, έναν μαύρο αστυνομικό του Καπιτώλιο που στάθηκε με γενναιότητα απέναντι στους εισβολείς.
Στην τελετή συμμετείχαν οι Lady Gaga, Jennifer Lopez και Garth Brooks, ενώ μια σειρά από διάσημους καλλιτέχνες συμμετείχαν σε μια εικονική "παρέλαση" σε ζωντανή ροή από όλες τις πολιτείες και περιοχές.