Κάθε φορά που ιστορικά συμβαίνει μια Έκτακτη Ανάγκη –είτε αυτή είναι πόλεμος, είτε οικονομικό κραχ, είτε πανδημία–, οι πεσιμιστές την ονομάζουν Καταστροφή και οι αισιόδοξοι –ναι, υπάρχουν και αυτοί!– την ονομάζουν Ευκαιρία.
Στην Ελλάδα μας των δεν ξέρω κι εγώ πόσων μνημονίων –τον έχασα πια τον λογαριασμό– υπάρχει πάντα μια Πινακοθήκη (όχι ηλιθίων, όπως του Τσιφόρου, αλλά) Φωτεινών Παντογνωστών. Ξέρεις, αυτοί που έχουν άποψη επί παντός επιστητού: θέματα επιστημονικά, πολιτικά, ιατρικά – τα πάντα όλα!
Και ήλθε και ο covid φορώντας κορώνα, απειλητικός και μυστηριώδης, δεν ξέρεις από πού να τον πιάσεις και πώς να τον αντιμετωπίσεις… Στην αρχή κλειδωθήκαμε σπίτια μας, κλείσανε σχολεία, θέατρα, κινηματογράφοι, μαγαζιά – μπήκαμε σε καραντίνα. «Δεν έχει νόημα η μάσκα», «στα σχολεία τα παιδιά μπορεί να έχουν τον ιό αλλά να είναι ασυμπτωματικά και να κολλήσουν τη γιαγιά που κάνει και χρέη μπέιμπι σίτερ», και άλλα ωραία που ανατράπηκαν τόσο μα τόσο εύκολα. «Υποχρεωτική η μάσκα», «ανοιχτά σχολεία, γιατί δεν αντέχει το κράτος να πληρώνει τη μαμά να κάθεται σπίτι και να μην πηγαίνει στη δουλειά»...
Και το κράτος έκλεισε τα Θέατρα... «Χώροι συνωστισμού» – έτσι τους ονόμασε. Και παραστάσεις, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, παραγωγοί, τεχνικοί, ταμίες, ταξιθέτες, ζωγράφοι σκηνικών, καθαρίστριες – ένας κόσμος εργαζόμενων έμεινε χωρίς δουλειά. «Θα πάρετε βοήθεια», μας είπαν. «Θα σας φροντίσουμε», μας είπαν.
Όχι, δεν μας το είπαν αυθόρμητα, αλλά μετά από πίεση ολόκληρου του καλλιτεχνικού κόσμου και αφού οι καλλιτέχνες και τα σωματεία τους κατέβηκαν στον δρόμο. Και το τοπίο ξεγυμνώθηκε. Άλλοι το είπαν «αχαρτογράφητο», άλλοι το είπαν «ανύπαρκτο». Ο Πολιτισμός στην Ελλάδα που γέννησε τον Πολιτισμό είναι τοπίο αχαρτογράφητο. Ναι, ανθεί η μαύρη εργασία ΚΑΙ εδώ, φυσικά – αφού ποιος θα σηκώσει κεφάλι και θα διεκδικήσει σ’ αυτό το τόσο ανταγωνιστικό πεδίο που πρέπει να λες κι «ευχαριστώ» που υπάρχεις... Ποιος θα πει την αλήθεια για τους εργαζόμενους στην Τέχνη; Ποιος θα διεκδικήσει την αξιοπρέπεια σήμερα για όλα όσα αφορούν τον Πολιτισμό και τους εργαζομένους του, που δεν έχουν ούτε τα στοιχειώδη για αξιοπρεπή διαβίωση; Ποιος θα μιλήσει για τις μαυρισμένες Μυκήνες, για την πρόσβαση που πρέπει να έχουν ΟΛΟΙ στην Εθνική μας κληρονομιά;
Δεν έχω ξαναδεί φιλελεύθερη κυβέρνηση να προωθεί τόσο συστηματικά τον κρατικό παρεμβατισμό, και όχι την ελεύθερη αγορά… Είμαστε στο φθινόπωρο και καμία μα καμία ανακοίνωση δεν έχει γίνει για το πώς θα πορευτεί ο Πολιτισμός και οι εργαζόμενοί του. Θα ανοίξουν τα χειμερινά θέατρα; Θα ζήσει ο Πολιτισμός με επιδόματα ανεργίας; Από όλους τους εργαζόμενους στην Τέχνη υπάρχει μια ανασφάλεια που αργά ή γρήγορα θα κάνει την κατάσταση να εκραγεί.
Ας αφήσουμε τα ρομαντικά και τα ηθικοπλαστικά και ας δούμε την αλήθεια κατάματα: Ηθοποιός σημαίνει Φως – Νερό – Τηλέφωνο και Δόσεις!
Ο Πολιτισμός είναι η Ελλάδα, και Ελλάδα χωρίς Πολιτισμό δεν υπάρχει…