H «ΣΧΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ» ΤΟΥ ΡΑΦΑΗΛ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ

Η «Σχολή των Αθηνών» – ή «Scuola di Αtene» στην ιταλική γλώσσα– του Ραφαήλ είναι ένα από τα διασημότερα έργα του ζωγράφου της Αναγέννησης, το πρωτότυπο της οποίας βρίσκεται στο Αποστολικό Παλάτι στο Βατικανό, όπου κοσμεί έναν τοίχο της «Αίθουσας της Υπογραφής» της πτέρυγας «Αίθουσες του Ραφαήλ» (Stanze di Rafaello). Ο τίτλος της νωπογραφίας που είχε δώσει εξ αρχής ο Ραφαήλ ήταν «Causarum Cognitio», που σημαίνει «Αιτίες Γνώριζε», καθώς ο Ραφαήλ ήθελε σε αυτό το έργο του να εξυψώσει τη σημασία της ελληνικής φιλοσοφίας.

Το έργο δημιουργήθηκε μεταξύ των ετών 1510 και 1511, αφού ο διάσημος καλλιτέχνης είχε έλθει στη Ρώμη το 1508 μετά από πρόσκληση του νέου τότε Πάπα, Ιούλιου Β΄, για να διακοσμήσει τις «Αίθουσες του Ραφαήλ» στο Αποστολικό Παλάτι του Βατικανού.

Η «Σχολή των Αθηνών» παρέμεινε ως το «αριστούργημα» του Ραφαήλ και η τέλεια ενσάρκωση του κλασικού πνεύματος της ύστερης Αναγέννησης.

Από το 1789, απαρχή της Γαλλικής Επανάστασης, η ταπισερί με το αντίγραφο του έργου του Ραφαήλ «Σχολή των Αθηνών», που δημιουργήθηκε τον 17 αιώνα από το φημισμένο εργοστάσιο Manufacture de Gobelins με αντικείμενο δημιουργίες ταπισερί, κοσμούσε το κτίριο της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης. Αλλά από τον πολύ χρόνο το έργο χρειάστηκε εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης.

Το 2020 η ταπισερί με το θέμα «Σχολή των Αθηνών» του Ραφαήλ ανεγέρθηκε και πάλι στη Γαλλική Βουλή – μετά από εργασίες 1.700 ημερών από εξειδικευμένους επιστήμονες. Η «Σχολή των Αθηνών» έχει μεγάλη αξία για τους Γάλλους και θεωρείται εθνικός θησαυρός. Ο πίνακας θεωρείται ως «αριστούργημα του Ραφαήλ και η τέλεια ενσάρκωση του κλασικού πνεύματος της Αναγέννησης», σύμφωνα με τον ιστορικό τέχνης Horst Woldemar Janson. Ο Ρίτσαρντ Φερράντ, πρόεδρος της Εθνικής Συνέλευσης της Γαλλίας, το 2020 είχε εκφράσει την ικανοποίησή του μετά την επιστροφή της ταπισερί στη σωστή θέση του, πίσω από τον Πρόεδρο, μετά την ανακαίνισή του, λέγοντας: «Η ταπισερί της Σχολής Αθηνών επέστρεψε για αυτή τη σύνοδο του Κοινοβουλίου! Οι βουλευτές μας είναι και πάλι κάτω από την επιφυλακή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη!»

Το ίδιο το κτίριο, ως πλαίσιο του πίνακα, έχει σχήμα ελληνικού σταυρού, υποδουλώνοντας σε ορισμένους εμπειρογνώμονες ότι ο Ραφαήλ σκόπευε να δείξει ότι υπήρχε μια σαφής αρμονία μεταξύ της ειδωλολατρικής φιλοσοφίας και της χριστιανικής θεολογίας, μεταξύ του αρχαίου ελληνικού κόσμου και της αναγεννησιακής Ευρώπης. Η καμάρα κάτω από την οποία απεικονίζονται οι μεγάλοι άντρες είναι διακοσμημένη με μαίανδρο ή μοτίβο Greek Key, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στην ελληνική κεραμική κατά τη Γεωμετρική περίοδο και στη συνέχεια έγινε κοινό θέμα στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και τη διακόσμηση. Αυτόν τον «εθνικό θησαυρό» τους οι Γάλλοι δανείζουν για ένα χρόνο στην Ελλάδα, ως φόρο τιμής με την ευκαιρία των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 2021. Η ταπισερί, η οποία είναι πιστή αναπαράσταση του πίνακα του Ραφαήλ, έχει ύψος 4 μέτρα και πλάτος 9 μέτρα.

Το έργο απεικονίζει μια ομάδα φιλοσόφων και επιστημόνων που συζητούν, από τον Αρχιμήδη έως τον Πυθαγόρα και τον Σωκράτη, ενώ στο κέντρο βρίσκεται ο Πλάτων, κρατώντας το έργο του «Τίμαιος» και ο Αριστοτέλης, κρατώντας το έργο του «Ηθικά Νικομάχεια». Ανάμεσα στους υπόλοιπους φιλοσόφους που εμφανίζονται στον πίνακα είναι η Υπατία, ο Ζήνων ο Κιτιεύς, ο Επίκουρος, ο Διογένης ο Κυνικός, ο Πλωτίνος, ο Ζωροάστρης, ο Ηράκλειτος κ.ά., όλοι τοποθετημένοι σε ένα παράλληλο σύμπαν, να συνυπάρχουν συγχρόνως, μιλώντας για φιλοσοφία και μαθηματικά.

Οι επαφές για την κίνηση των Γάλλων έγιναν από τον πρόεδρο της ελληνικής Βουλής, ο οποίος επικοινώνησε με τον Γάλλο ομόλογό του Ρ. Φεράντ. Ο τελευταίος με χαρά ανακοίνωσε τον δανεισμό στην Αθήνα της ταπισερί που απεικονίζει τη «Σχολή των Αθηνών».

Η ταπισερί θα τοποθετηθεί στο περιστύλιο της Βουλής.

Ο Ραφαέλο Σάντσιο ντα Ουρμπίνο, όπως ήταν ολόκληρο το όνομά του, ο γνωστός μας δηλαδή Ραφαήλ πέθανε σε ηλικία μόλις 37 χρόνων, και όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, από μια λοίμωξη που έμοιαζε με τον δικό μας σημερινό κορωνοϊό…

Ραφαήλ