Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ…

Διανύουμε, την μοναξιά της εποχής. Μία επιδημία ίσως και μεγαλύτερη από την Πανδημία που διατρέχουμε. Διότι, η πανδημία αυτή, καλώς ή κακώς είναι περαστική. Κάποια στιγμή θα ξεπεραστεί με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο. Αργά ή γρήγορα, Θα βγει κάποιο εμβόλιο, θα βρεθεί κάποια θεραπεία. Τουλάχιστον προσπαθώ να σκέφτομαι θετικά.

Όμως η μοναξιά δεν είναι κάτι περαστικό. Είναι ίσως μία νόσος, που επεκτείνεται καθημερινά και θεριεύει. Τα θύματα της δεν έχουν ηλικία, χρώμα, ή φυλή. Η μοναξιά δεν αντιστοιχεί σε έναν συγκεκριμένο ορισμό. Δεν έχει συγκεκριμένη ταυτότητα και δεν έχει μόνο μία πλευρά ή μία εκδοχή. Είναι πολυδιάστατη. Είναι μία μάστιγα που κρατάει χρόνια και κάθε χρόνο γίνεται και πιο δυνατή και πιο αξεπέραστη. Ζούμε πλέον την εποχή της μοναξιάς.

Περπατώντας στους δρόμους των μεγαλουπόλεων και προσπερνώντας τον διαβάτη της αντίθετης κατεύθυνσης από τον δρόμο μας, αποτρέπουμε να τον κοιτάξουμε στα μάτια. Σκύβουμε ελαφρά το κεφάλι κοιτώντας τα πόδια μας, ή γυρίζουμε προς το πλάι, ή τάχα μου δήθεν, πιάνουμε τα τηλέφωνά προσποιούμενοι ότι μιλάμε στο τηλέφωνο, ή ότι διαβάζουμε κάποιο σημαντικό μήνυμα. Και όλα αυτά για να μην χρειαστεί να έρθουμε αντιμέτωποι με την αμηχανία μας να αναγνωρίσουμε τον άλλον, ή να του χαμογελάσουμε. Ακόμα και μια ματιά, μας κάνει να αισθανόμαστε άβολα, αμήχανα και ίσως υποσυνείδητα ένοχοι που τους αγνοήσαμε. Παρατηρήστε το. Αν τυχόν έχετε μια κλεφτή ματιά, μια τυχαία επαφή με τα μάτια με έναν άγνωστο, αλλάζεται αμέσως ύφος και κοιτάζετε μακριά. Και το τραγικό είναι ότι το ίδιο το κάνουν επίσης και οι άλλοι. Και οι δυο νιώσανε τρομερά άβολα από αυτή τη σύντομη, ακούσια, πεταχτή ματιά, με τον φόβο της αναγνώρισης του άλλου ατόμου.

Στις περισσότερες δυτικές χώρες σήμερα, οι περιστασιακές αλληλεπιδράσεις μεταξύ ξένων είναι κάτι που «πρέπει» να αποφεύγεται με κάθε κόστος. Φοβόμαστε ποιος θα κάτσει δίπλα μας, ποιος θα μας κοιτάξει, γιατί θα μας κοιτάξει, ποιος θα μας μιλήσει, γιατί θα μας μιλήσει. Τι έχει να κερδίσει από εμάς, ποιος είναι ο απώτερος σκοπός κάποιου για να μας πει «καλημέρα». Ακόμα κι αν πρέπει να ρίξουμε τον βλέμμα προς μία γενική κατεύθυνση κάποιου, κοιτάζουμε ευθεία το πέρασμά του, φροντίζοντας να μην το κοιτάξουμε στα μάτια, αλλά κλεφτά με την πλάγια ματιά τον εξετάζουμε σαν να είναι αέρας, σαν να περνάει ένα αόρατο νοητό scanner.
H μοναξιά, πλέον φθάνει σε κρίσιμα ανώτατα επίπεδα σε χώρες σε όλο του κόσμου και συνεχίζει να αυξάνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα.

Στην Ευρώπη, το 25% του πληθυσμού θεωρείται «κοινωνικά απομονωμένο», και κοινωνικοποιούνται με το απόλυτα στενό περιβάλλον τους, μόνο μία φορά το μήνα, ενώ σε ορισμένες χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης, σχεδόν το 40% των ανθρώπων χαρακτηρίζονται ως κοινωνικά απομονωμένοι και δηλώνουν ότι αισθάνονται συχνά μόνοι.
Από έρευνα που διάβασα πρόσφατα, έχει προκύψει, πως οι αγγλόφωνες χώρες όπως ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Αμερική και το Ηνωμένο Βασίλειο, είναι μακράν οι πιο μοναχικές.
Αν ανατρέξεις στο διαδίκτυο και σε πανεπιστημιακές μελέτες, θα καταλάβουμε πως οι αριθμοί και τα ποσοστά τρέχουν και αυξάνονται με ταχύτητα φωτός.

Θα περίμενε κανείς πως με την εξέλιξη της τεχνολογίας, θα ερχόμασταν πιο κοντά με τους άλλους ανθρώπους. Θα μπορούσαμε να μικρύνουμε τα κοινωνικά πλαίσια, να εξαλείψουμε τις αποστάσεις. Να γίνουμε ένα ολάκερη η ανθρωπότητα.

Κλείσανε εργοστάσια, το αυτοκίνητο αντικατέστησε τις συγκοινωνίες, τα αεροπλάνα αντικατέστησαν τα πλοία, το Facetime το τηλέφωνο, το YouTube την ραδιοτηλεόραση, το Netflix τα σινεμά, τα fast foods τα εστιατόρια και πάει λέγοντας. Όλες όμως αυτές οι αλλαγές από μόνες τους δεν εξηγούν την κοινωνική μας κατάρρευση. Θα έλεγε κανείς πως αυτές οι δομικές αλλαγές ακολουθούνται από μία ιδεολογία η οποία χειροκροτεί την κοινωνική μας απομόνωση, καλλιεργεί την μοναξιά μας. Επιβάλει την απόσταση. Σμιλεύει τον κάθε έναν από εμάς να γίνεται όλο και πιο μοναχικός, όλο και πιο μόνος.

Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, φαίνεται πως δημιουργήθηκαν για να βοηθήσουν τους χρήστες, να συνδεθούν πιο αποτελεσματικά με τους φίλους, τους συγγενείς, τον κοινωνικό μας περίγυρο, δημιουργήθηκαν για να μας παρέχουν πηγές σύνδεσης, ομάδες υποστήριξης και για να ενισχύσουν τις σχέσεις των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, αλλά η ειρωνεία είναι πως μοιάζουν να έχουν το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα σε πολλούς.
Μεταξύ των Αμερικανών ηλικίας 19-32 ετών, αυτοί που χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πιο συχνά, είναι περισσότερο από το διπλάσιο μοναχικοί από εκείνους που το χρησιμοποιούν τα social Media λιγότερο.

Κάθε χρόνος που περνάει, γινόμαστε πιο ανταγωνιστικοί μεταξύ μας, πιο ατομιστές, υπηρέτες μίας «θρησκείας» που στηρίζεται σε μια μυθολογία με ήρωες το «εγώ», το «μόνος», το «είμαι», το «κανένας άλλος».

Το κέρδος, η κατανάλωση, είναι ο απώτερος σκοπός της ζωής μας. Ξεριζώσαμε από τα βάθη την ψυχής μας την αγάπη, τον σεβασμό προς τον συνάνθρωπο, την αλληλεγγύη, την συμπόνια και το φιλότιμο.

Τα καταφέραμε. Μείναμε ΜΟΝΟΙ. Μείναμε «εγώ και ο εαυτός μου».
Χειροκροτούμε πλέον μόνοι μας τον ατομικό μας ηρωισμό, τον ηρωικό μας ατομικισμό. Ποιος νοιάζεται πλέον για τις παράπλευρες απώλειες?

Το φαινόμενο ΜΟΝΑΞΙΑ, έχει πολύπλευρες διαστάσεις. Δεν είναι μονοδιάστατο.

Τα παιδιά μας πλέον μπορούν να κάτσουν ατέλειωτες ώρες μόνα τους μπροστά σε ένα YouTube, ή σε ένα videogame, και δεν θέλουν πλέον, να γίνουν τσαγκάρηδες ή οδηγοί λεωφορείων. Δεν θέλουν να γίνουν δάσκαλοι και δικηγόροι. Δεν θέλουν να γίνουν πυρηνικοί φυσικοί και γιατροί. Δεν έχουν οράματα και στόχους. Τα παιδιά μας πλέον θέλουν να γίνουν «πλούσιοι». Η δόξα και ο πλούτος είναι ο μοναδικός τους προσανατολισμός. Θέλουν να είναι μόνοι, να είναι κυρίαρχοι, να επιδεικνύουν τον πλουτισμό και τις ανέσεις μέσα από το Instagram. Να χαζεύουν ώρες ατέλειωτες μέσα στο TikTok, να δηλώνουν την έκφρασή τους, και τα συναισθήματα τους και το status τους μέσα από ένα “Facebook story”. Η μοναξιά μπορεί να τα καθηλώσει για ώρες μπροστά στο κινητό τους, την οθόνη του υπολογιστή τους, στα tablets τους. Η μοναξιά έγινε τρόπος ζωής. Έγινε η ρουτίνα μας. Η καθημερινότητα μας.

Η Αμερική, συναγωνίζεται την Ασία στα πρωτεία της μοναξιάς. Η Ευρώπη την Αμερική. Ο Καναδάς την Αυστραλία και πάει λέγοντας. Οι έρευνες μεγάλες και αναλυτικές με γνώμονα το φύλο και την ηλικία, την εκπαίδευση, την περιφέρεια, την φυλή, τις πολιτικές πεποιθήσεις. Μα όλες οι έρευνες καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα.

Η μοναξιά είναι η μεγαλύτερη νόσος της ανθρωπότητας σήμερα. Και δεν υπάρχει φάρμακο, δεν υπάρχει θεραπεία, δεν θεωρείτε καν νόσος ή τάση, ή επιδημία, ή κατάσταση. Η μοναξιά της εποχής είναι απλά το “the new normal”!

Η σοβαρότητα της μοναξιάς όμως έχει και μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο. Το New Economics Foundation ισχυρίζεται ότι, λόγω της επίδρασης που έχει η χρόνια μοναξιά στην υγεία των εργαζομένων, στην παραγωγικότητα, στον κύκλο εργασιών και στην ικανοποίηση των πελατών, είναι ένα ζήτημα δημόσιας υγείας που κοστίζει στους εργοδότες μόνο 2,5 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως στη Μεγάλη Βρετανία. Ακόμα κι αν αυτός ο αριθμός είναι κάπως διογκωμένος, η χρόνια, σοβαρή μοναξιά έχει αναμφίβολα τουλάχιστον κάποια αρνητική επίδραση στην οικονομία σε κάθε χώρα, οπότε ο συνολικός νομισματικός αντίκτυπος στον κόσμο είναι πιθανό να είναι αστρονομικός.

Επίσης αξιοσημείωτη είναι και η αμφίδρομη σχέση μεταξύ υγείας και μοναξιάς. Εκείνοι που έχουν την χειρότερη υγεία είναι πιο πιθανό να είναι μοναχικοί και όσοι είναι μοναχικοί είναι πιο πιθανό να έχουν την χειρότερη υγεία. Σε άλλη έρευνα μαθαίνω πως Αμερικανοί των οποίων η υγεία θεωρείται πολύ κακή αναφέρουν ότι αισθάνονται μοναχικά συχνά ή πάντα με ποσοστό 24% υψηλότερο από εκείνους των οποίων η υγεία θεωρείται πολύ καλή. Ο αντίκτυπος της μοναξιάς στα αποτελέσματα της υγείας είναι ένα θέμα αυξανόμενου ενδιαφέροντος για τους ερευνητές και μία από τις πιο εμπεριστατωμένες και συχνά αναφερόμενες μελέτες ήταν μια μετα-ανάλυση 128 μελετών που διεξήχθησαν στην Ευρώπη, την Ασία, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία από το American Psychological Association . Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία είναι η μεγαλύτερη επιστημονική και επαγγελματική οργάνωση ψυχολόγων στις Ηνωμένες Πολιτείες, με πάνω από 121.000 μέλη, συμπεριλαμβανομένων επιστημόνων, εκπαιδευτικών, κλινικών, και συμβούλων. Η επισκόπηση διαπίστωσε ότι η μοναξιά συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, υψηλή αρτηριακή πίεση, εγκεφαλικό επεισόδιο, άνοια και αύξησε τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά περισσότερο από 50%. Αυτό είναι συγκρίσιμο με τον αυξημένο κίνδυνο θανάτου που προκαλείται από το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα ή με νοσηρή παχυσαρκία. Αλλά όλες οι κυβερνήσεις παγκοσμίως κατασπαταλούν μεγάλα κονδύλια για τους κινδύνους του καπνίσματος ή για τον διαβήτη και την παχυσαρκία από ό, τι για την ανάγκη της καταπολέμησης της μοναξιάς.

Η Αμερικανική Ένωση Συνταξιούχων εκτιμά ότι η κοινωνική απομόνωση κοστίζει στο Medicare 6,7 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο, και δεδομένου ότι το Medicare που είναι το εθνικό πρόγραμμα ασφάλισης υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες, καλύπτει μόνο τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, αυτή η εκτίμηση δεν καλύπτει καν το πλήρες εύρος των επιπτώσεων της μοναξιάς στο κόστος της υγειονομικής περίθαλψης για όλους τους Αμερικανούς. Πόσο μάλλον σε ολόκληρο τον κόσμο, που αναμφίβολα κοστίζει δισεκατομμύρια προς δημόσιες και ιδιωτικές ασφαλιστές, η υγειονομική περίθαλψη στον κάθε φορολογούμενο διεθνώς.

H μοναξιά, μπορεί να αποτελεί μία αναπόφευκτη εμπειρία ζωής, όπου όλοι μας ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας την βιώνουμε ή την βιώσαμε κάποια στιγμή στη ζωή μας. Δεν αντιστοιχεί σε συγκεκριμένους ορισμούς. Από τους κλασσικούς ερευνητές έχει κατά καιρούς θεωρηθεί ως μία δυσάρεστη εμπειρία που έχουμε λίγο πολύ βιώσει όλοι μας κάποια περίοδο της ζωής μας, όταν το δίκτυο των κοινωνικών μας σχέσεων είναι ποιοτικά ή ποσοτικά ελλιπές. Στην παγκόσμια βιβλιογραφία αναφέρετε σαν μία φάση την οποία βιώνει ένας άνθρωπος με την απουσία των ουσιαστικών σχέσεων. Κάποιοι κατά καιρούς την θεώρουν προϊόν αλληλεπίδρασης ανάμεσα στο περιβάλλον και την προσωπικότητα, με έκδηλη την ανάγκη για μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη οικειότητα με τον συνάνθρωπο, ή οποία έμεινε ανεκπλήρωτη.

Εφόσον η μοναξιά θεωρείται μία έντονη μορφή κοινωνικού πόνου, ο εγκέφαλός μας την αντιλαμβάνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως το σωματικό πόνο. Και όταν βιώνουμε τον πόνο είναι ακόμη πιο δύσκολο, πιο ακατόρθωτο να δούμε τα θετικά της ζωής.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αναφερθεί στη μοναξιά, παρουσιάζοντας την και επώδυνη και ευεργετική. Ο Πλάτωνας θεωρούσε πως η μοναξιά μπορεί να επηρεάσει τόσο τη συμπεριφορά όσο και τη συνείδησή του ανθρώπου. Ο Αριστοτέλης από την άλλη υποστήριξε ότι για να μπορέσει να ζήσει κάποιος μόνος του θα πρέπει να είναι ή Θεός ή θηρίο.

Οι επιστήμονες θεωρούν την μοναξιά μια βαθιά ριζωμένη ψυχολογικά κατάσταση, που δύσκολα αντιμετωπίζεται.

Ας προσπαθήσουμε να σκεφτούμε μερικές λύσεις που μπορεί να βοηθήσουν όλους αυτούς που νιώθουνε μόνοι.

Αρχικά πρέπει να αντιληφθούμε ότι μας σαμποτάρει. Ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε μπορεί ακούσια να υπονομεύει τον εαυτό μας. Η θετική σκέψη είναι το πρώτο βήμα στο δρόμο της αυτό-θεραπείας. Κάθε αρνητική σκέψη θα πρέπει να την αποβάλουμε, και να την αντικαταστήσουμε με την θετική σκέψη.
Αντί να σκέφτεσαι για παράδειγμα ότι η εμφάνισή σου είναι εμπόδιο στην ευτυχία σου, προσπάθησε να επικεντρωθείς στην δύναμη της προσωπικότητας σου η οποία μπορεί να σε κάνει το ίδιο επιθυμητό. Μετέτρεψε κάθε αρνητική σου σκέψη σε θετική. Μόλις σκεφθείς κάτι αρνητικό, σταμάτα αμέσως και κάνε δέκα σκέψεις θετικές.

Πολλές φορές μπορεί να αισθανθείς ότι η μοναξιά σε κρατάει αιχμάλωτο, αλυσοδεμένο, σε παρασύρει, και σε ρουφάει σαν μία δίνη από την οποία δεν μπορείς να σωθείς. Ένας βάλτος που σε βαλτώνει μία κινούμενη άμμος, που σε τραβάει πεισματικά χωρίς να έχεις περιθώρια σωτηρίας. Την έχω νιώσει και ξέρω πως μπορεί τα συναισθήματα να διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αλλά όταν πραγματικά την βιώνεις εκείνη ακριβώς την στιγμή είναι ότι χειρότερο σου έχει συμβεί. Νιώθεις πως δεν υπάρχει κανείς. Είσαι προφανώς ανάμεσα σε χιλιάδες κόσμου, αλλά εσύ παραμένει μόνος και αβοήθητος. Δεν βρίσκεις κανέναν να σε καταλαβαίνει, να σε στηρίξει, να σου δώσει το χέρι να ξανασηκωθείς πιο δυνατός. Σαν να βρίσκεσαι σε μία πόλη που κανείς δεν μιλάει την γλώσσα σου, κανένας δεν σε βλέπει, απλά σε προσπερνούν σαν να είσαι αόρατος. Κανείς δεν σε ακούει έστω και αν φωνάζεις με όλη σου την ψυχή. Εάν ρωτούσαμε κάθε άτομο στον πλανήτη τι θέλει περισσότερο από τη ζωή του, φαντάζομαι ότι μια μεγάλη πλειοψηφία θα έλεγε ότι θέλουν να είναι ευτυχισμένοι περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Πιστεύω ωστόσο πως οι περισσότεροι Δεν θα θέλανε να είναι μόνοι. Γιατί η μοναξιά δεν παλεύεται με τίποτε. Είναι βαρύ το συναίσθημα της μοναξιάς.
Είναι τρομαχτικό να νιώθεις μόνος με τις σκέψεις σου.

Και τότε είναι που εύχεσαι να ήσουν διαφορετικός, να μπορούσες να κάνεις πιο πολλά, να είχες την δύναμη να τα κάνει όλα καλύτερα, πιο ουσιαστικά. Να είσαι λιγότερο απογοητευμένος, λιγότερο ένοχος ή φοβισμένος. Λιγότερο μόνος.

Μην αφήνεις την παρόρμηση της απομόνωσης να σε παρασύρει. Η απομόνωση είναι ένας κακός σύμβουλος που επιβεβαιώνει την φωνή της σκέψης σου πως δεν αξίζεις αγάπη, σεβασμό, υποστήριξη. Πρέπει πολλές φορές να πιέσεις τον εαυτό σου να κάνει αυτό που σε τρομάζει. Βγες έξω, περπάτα, κοίτα γύρω σου με την καρδιά και την ψυχή σου. Δες όλα τα καλά που σου δίνονται χωρίς να μεμψιμοιρείς. Καταπίεσε τους φόβους σου, αντί οι φόβοι σου να καταπιέσουν εσένα. Είσαι πιο δυνατός από ότι μπορεί να φαντάζεσαι. Και ΔΕΝ είσαι πιο μόνος από τους άλλους, παρά μόνο όταν εσύ το επιτρέψεις. Πάρε μέρος σε κοινωνικές εκδηλώσεις, απομακρύνσου από τις τοξικές σχέσεις και τους τοξικούς ανθρώπους. Αν κάποιος σε μειώνει, παραμέρισε τον. Φύγε από την ζωή του για πάντα. Νιώσε καλά για τον εαυτό σου. Κι ακόμα και αν επιτρέψεις στον εαυτό σου να είναι ευάλωτος, εξωτερικεύοντας τις εμπειρίες, τα συναισθήματα, τις αναμνήσεις, τα όνειρα, τις επιθυμίες σου, θα αρχίσεις να νιώθεις ότι οι άλλοι μπορούν να σε γνωρίσουν ουσιαστικά και να σε καταλαβαίνουν.
Πάρε την απόφαση σήμερα γιατί στην πραγματικότητα δεν είσαι ο μόνος, μόνος.!!!