Η ΜΕΡΑ ΤΩΝ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΩΝ ΜΑΣ ΜΕ ΤΑ ΛΕΥΚΑ ΜΠΑΣΤΟΥΝΙΑ

Η Παγκόσμια Ημέρα Όρασης (Κατά της Τύφλωσης) γιορτάζεται κάθε χρόνο τη δεύτερη ή τρίτη Πέμπτη του Οκτωβρίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Επιτροπής για την Πρόληψη της Τύφλωσης, σε συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

Στόχος των δύο οργανώσεων, να στρέψουν το παγκόσμιο ενδιαφέρον στο πρόβλημα της τύφλωσης και τις επιπτώσεις του στον πάσχοντα και το περιβάλλον του. Οι δύο οργανώσεις «τρέχουν» το φιλόδοξο πρόγραμμα «2020: Δικαίωμα στην Όραση», με σκοπό τον δραστικό περιορισμό των τυφλών ως το 2020.

Για να αντιληφθούμε πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα αυτό, παραθέτουμε τα επίσημα στατιστικά στοιχεία των οργανώσεων:

• Κάθε 5 δευτερόλεπτα ένας συνάνθρωπός μας τυφλώνεται και κάθε ένα λεπτό ένα παιδί.
• Σε 40-45 εκατομμύρια ανέρχονται οι τυφλοί σε όλο τον κόσμο.
• 135 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μειωμένη όραση.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των τυφλών ζει στις φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες, όπου δεν υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε οφθαλμίατρο (στο Κονγκό αντιστοιχούν 2 οφθαλμίατροι ανά 8 εκατομμύρια κατοίκους), ενώ δεν κυκλοφορούν φθηνοί φακοί, κολλύρια και σκελετοί γυαλιών.

Στη χώρα μας το πρόβλημα της τύφλωσης δεν είναι έντονο. Η αναλογία τυφλών δεν ξεπερνά τους 23 ανά 100.000 κατοίκους, ενώ από το κράτος επιδοτούνται 25.603 άτομα (2004). Η σοβαρότερη αιτία τύφλωσης στην Ελλάδα είναι ο διαβήτης.

Στην Ελλάδα το Κέντρο Εκπαίδευσης & Αποκατάστασης Τυφλών γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Λευκού Μπαστουνιού στις 15 Οκτωβρίου, υπενθυμίζοντας τη σημασία του Λευκού Μπαστουνιού ως μέσο για ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία όρασης.

Η ιστορία του λευκού μπαστουνιού ξεκινά μετά τη λήξη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου στην Αμερική, όπου αναπτύχθηκε ένα κίνημα αποκατάστασης και επανένταξης των ατόμων που τυφλώθηκαν από ατυχήματα κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Το κίνημα αυτό ξεκίνησε από τον οφθαλμίατρο Richard Hoover, ο οποίος πρωτοχρησιμοποίησε ένα μακρύ καλάμι για τη βοήθεια της κίνησης των τυφλών βετεράνων του πολέμου.

Το λευκό μπαστούνι, εκτός από σύμβολο της τυφλότητας (χαρακτηρίζει και αναγνωρίζει κανείς ένα άτομο με πρόβλημα όρασης όταν το κρατά) είναι και ο σημαντικότερος αρωγός – τεχνικό βοήθημα, στην προσπάθεια ενός ατόμου με Πρόβλημα όρασης να κινηθεί με Άνεση-Ανεξαρτησία & Ασφάλεια!

Το λευκό μπαστούνι είναι πράγματι οδηγός για τους τυφλούς και σύμβολο διεκδίκησης στην ανεξαρτησία και την αυτονομία. Σηματοδοτεί την δυναμική παρουσία των τυφλών σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής και δηλώνει μια ταυτότητα περηφάνιας και αξιοπρέπειας.

Χρησιμεύει ακόμη στην πράξη ως ασπίδα προστασίας από βιαστικούς πεζούς και από μαινόμενα τροχοφόρα, αφού αναγκάζει οδηγούς και πεζούς να προσέξουν τον τυφλό συμπολίτη.

Σήμερα που η υφήλιος έρχεται αντιμέτωπη με την πανδημία του COVID-19, το Κέντρο Εκπαίδευσης & Αποκατάστασης Τυφλών υπενθυμίζει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, να διασφαλίσουν ότι ο σχεδιασμός ή ο επανασχεδιασμός των κατάλληλων υποδομών συμμορφώνεται με τα πρωτόκολλα COVID-19.

Τα συμβαλλόμενα κράτη δεν πρέπει να ξεχάσουν τις υποχρεώσεις τους που κατοχυρώνονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) που απαιτεί από τις χώρες να εντοπίσουν, να εξαλείψουν εμπόδια και να διασφαλίσουν ότι τα άτομα με αναπηρία μπορούν να έχουν πρόσβαση στο περιβάλλον, τις μεταφορές, τις δημόσιες εγκαταστάσεις και ότι πρέπει να είναι σε θέση να ζουν ανεξάρτητα προκειμένου να συμπεριληφθούν στην κοινότητα.

Χωρίς αμφιβολία, εν μέσω φυσικής απόστασης λόγω της πανδημίας, όλοι προσπαθούν να προσαρμοστούν με κάποιες σημαντικές μεταβολές στην καθημερινή ζωή, αλλά τα άτομα με αναπηρία όρασης που προσπαθούν να πλοηγηθούν σε έναν νέο κόσμο, αντιμετωπίζουν πρόσθετες προκλήσεις αφού αυτές οι συνθήκες μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την κινητικότητα και την ανεξαρτησία τους, καθιστώντας τη ζωή πολύ πιο δύσκολη και ενδεχομένως να εκθέτουν τον εαυτό τους σε αυξημένο κίνδυνο αφού βασίζονται σε δραστηριότητες που δεν είναι ευνοϊκές για την κοινωνική απόσταση.

Η φυσική επαφή είναι ζωτικής σημασίας για τα άτομα με αναπηρία όρασης προκειμένου να αλληλεπιδρούν με τον κόσμο όπου απαιτείται η καθημερινή, άμεση επαφή με άλλα άτομα και επιφάνειες. Από εμπειρίες ατόμων με αναπηρία όρασης, επιχειρούμε να αναδείξουμε προβλήματα που προέκυψαν μέσα σε αυτές τις ειδικές συνθήκες:

• Οι νέοι κανονισμοί, όπως οι οδηγίες αναμονής και οι δείκτες απόστασης δεν λαμβάνουν υπόψη τις δυνατότητες προσβασιμότητας καθώς δεν είναι απτικοί ή σε μορφή Braille.
• Η διατήρηση απόστασης μπορεί να είναι δύσκολη, επειδή τα άτομα δεν μπορούν να δουν πόσο κοντά βρίσκονται σε κάποιον. Αντ’ αυτού, βασίζονται στον ήχο για να υπολογίσουν το χώρο και να προσαρμοστούν.
• Η ανάγνωση του Braille, η αίσθηση της θέσης τους στο χώρο και η μετακίνηση με τα μέσα μαζικής μεταφοράς απαιτούν απτές εμπειρίες, αλλά σε συνθήκες πανδημίας, η επαφή με επιφάνειες οφείλει να περιοριστεί σημαντικά.
• Υπάρχουν εμπόδια στην εφαρμογή μέτρων υγιεινής, όπως η αδυναμία εντοπισμού απολυμαντικών χεριών στα καταστήματα.
• Η καθοδήγηση κρατώντας τον αγκώνα κάποιου (οι αγκώνες χρησιμοποιούνται τώρα για φτέρνισμα και βήχα), καθίσταται επικίνδυνη.
• Οι περιορισμοί σε επιχειρήσεις και δημόσιους χώρους, δυσκολεύουν την πλοήγηση. Τα άτομα με αναπηρία όρασης δημιουργούν χωρικές αναπαραστάσεις περιβάλλοντος στο μυαλό τους. Εάν ένα περιβάλλον έχει αλλάξει, αυτό μπορεί να διαταράξει τους διανοητικούς χάρτες.
• Απλές καθημερινές συνήθειες, όπως τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ εμπεριέχουν δυσκολίες καθώς το άτομο πρέπει να αγγίζει αντικείμενα και επιφάνειες πολύ περισσότερο από το μέσο όρο και επιπρόσθετα δεν μπορεί να δει εάν οι άλλοι τηρούν τους κανόνες αποστασιοποίησης ή αν φορούν τη μάσκα τους.
• Η αποφυγή στενής επαφής με τους ανθρώπους καθίσταται δύσκολη και η αποτυχία κοινωνικής απόστασης τους εκθέτει σε κριτική. Επίσης, αυξάνει δυνητικά τον κίνδυνο εμφάνισης COVID-19.

Το Κέντρο Εκπαίδευσης & Αποκατάστασης Τυφλών ως ο επίσημος Φορέας των ατόμων με αναπηρία όρασης και με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Λευκού Μπαστουνιού, θα ήθελε να τονίσει ότι η προσβασιμότητα πρέπει να είναι πάντα μια απαραίτητη δέσμευση και προτεραιότητα της Πολιτείας και ακόμα περισσότερο στις ειδικές αυτές συνθήκες που βιώνουμε.