Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ

Τα έντονα καιρικά φαινόμενα, οι μεταβολές της θερμοκρασίας και οι φυσικές καταστροφές έχουν θέσει στο επίκεντρο της δημόσιας ατζέντας το ζήτημα της διαχείρισης της κλιματικής κρίσης. Μία συνθήκη η οποία απασχολεί την παγκόσμια κοινή γνώμη, ενώ οι κυβερνήσεις στρέφονται προς τις λεγόμενες «πράσινες» επενδύσεις με σκοπό να αντιμετωπίσουν την περιβαλλοντική καταστροφή.

Τι σχέση μπορεί να έχει άραγε η άνθιση της «ιστορικής» ιαπωνικής κερασιάς με την κλιματική αλλαγή; Στην ιαπωνική ιστορία, η πρώτη αναφορά σε αυτές τις χαρακτηριστικές και επιβλητικές κερασιές που αποτέλεσαν σύμβολο της ιαπωνικής ταυτότητας, εντοπίζεται σε ένα από τα παλαιότερα κείμενα της χώρας, στο «Kojiki», το μακρινό 712. Η άνθιση της κερασιάς και αυτή η μαγεία της φύσης έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη του ιαπωνικού λαού και εξυμνήθηκε μάλιστα, περνώντας από γενιά σε γενιά, μέσα από τη λογοτεχνία και την ποίηση.

Χίλια χρόνια μελέτης βοτανολογίας έχει προσφέρει χρήσιμα συμπεράσματα για τη χλωρίδα και τους τρόπους με τους οποίους αναπαράγεται η ζωή στη φύση. Βέβαια, οι αλλαγές των δεδομένων στους χρόνους άνθισης των δένδρων και των λουλουδιών έχει δημιουργήσει ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα. Στη Χιροσίμα, τα λουλούδια άνθισαν οκτώ ημέρες νωρίτερα σε σχέση με το 2004. Τόσο στην Ιαπωνία όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, οι περίοδοι καταγραφής άνθισης των λουλουδιών αποτελούν βασικούς δείκτες της κλιματικής αλλαγής.

Πράσινες επενδύσεις «μαμούθ» ετοιμάζει ο Μπάιντεν

Την προηγούμενη εβδομάδα, κι ενώ στο Κυότο οι επιστήμονες κατέγραφαν τον πρόωρο μαρασμό των λουλουδιών, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών βρέθηκε στην Πενσιλβάνια. Εκεί, ο Τζο Μπάιντεν παρουσίασε το μακρόπνοο σχέδιό του για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Ένα ποσό «μαμούθ» ύψους 85 δισεκατομμυρίων, δολαρίων που ονομάζεται από την αμερικανική κυβέρνηση «Σχέδιο για την αμερικανική εργασία», πρόκειται να δαπανηθεί για τη δημιουργία συστημάτων μαζικής διακομιδής, ενώ θα υπάρχουν άλλα 80 δισ. δολάρια για τoν εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου της Αμτράκ, με σκοπό την επέκταση και τη βελτίωση των υπηρεσιών της.

Παράλληλα, θα «επενδυθούν» 100 δισ. δολάρια για την αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου της χώρας. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ θα διαθέσει ακόμη 174 δισεκατομμύρια για την πλήρη μετάβαση στην εποχή των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και 35 δισ. για τη διενέργεια έρευνας σε τεχνολογίες μείωσης εκπομπών και ανθεκτικότητας του κλίματος.

«Πρόκειται για μία περίοδο μετασχηματισμού που θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε ο Τζο Μπάιντεν.

Η «πράσινη ανάπτυξη» που προτείνει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ αφορά ένα «πακέτο» δύο τρισεκατομμυρίων δολαρίων που θα αλλάξει εκ βάθρων όλες τις πτυχές της αμερικανικής ζωής. Ο Λευκός Οίκος εκτιμά ότι αυτό το φιλόδοξο σχέδιο θα δημιουργήσει εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, θα μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ενώ θα υπάρξουν δομικές ανακατασκευές σε δρόμους, γέφυρες και συστήματα ύδρευσης. Βέβαια, πολλοί αναλυτές επισημαίνουν ότι πρόκειται για ένα «επαναστατικό» και αρκετά φιλόδοξο πλάνο το οποίο θα αποδειχθεί στην πορεία εάν είναι εφαρμόσιμο.

Γυρνώντας στο πρόσφατο παρελθόν

Όταν ο Μπαράκ Ομπάμα διαδέχτηκε τον Τζορτζ Μπους στην Προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών κλήθηκε να αντιμετωπίσει μία χαοτική κατάσταση στο οικονομικό πεδίο. Η κυβέρνηση Μπους είχε αφήσει «κληρονομιά» μία νέα οικονομική κρίση παρόμοια με αυτή του 1929, με τα ποσοστά ανεργίας να είναι δυσθεώρητα και τους οικονομικούς δείκτες να βρίσκονται στο ναδίρ.

Τότε, ο Ομπάμα, θέλοντας να αντιστρέψει το κλίμα στις αγορές, προώθησε ένα πακέτο οικονομικής τόνωσης, το «American Recovery and Reinvestment Act» (A.R.R.A.) - που περιελάβανε περίπου εκατό δισεκατομμύρια δολάρια για προγράμματα που προσανατολίζονταν, εκτός των άλλων, και στη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα.

Τόσο η Κίνα όσο και η Ιαπωνία καθώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκριναν παρόμοια οικονομικά πακέτα, αξίας τριακοσίων πενήντα δισ. δολαρίων. Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Ερευνητικού Ινστιτούτου, διαπιστώθηκε ότι τα αποτελέσματα των εν λόγω ενεργειών δεν ήταν τα αναμενόμενα. Όπως παρατηρείται, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας δεν «περπάτησε παράλληλα» με τη δραστική αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Οι εκπομπές σε ΗΠΑ, Κίνα και Νότια Κορέα συνέχισαν να έχουν ανοδικές τάσεις.

Τι επιφυλάσσει το μέλλον;

Σε παγκόσμια κλίμακα, η αντικατάσταση όλων των υφιστάμενων υποδομών που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα προϋποθέτει, σύμφωνα με διεθνή fora, τουλάχιστον 20 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι, μετά την παρουσίαση του σχεδίου του Μπάιντεν, η ριζοσπάστρια βουλευτής των Δημοκρατικών, Αλεξάντρα Οκάζιο Κορτέζ, άσκησε δριμεία κριτική στον Λευκό Οίκο, επισημαίνοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι το ποσό έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερο.

Η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι επενδύσεις στις ανεμογεννήτριες δεν αρκούν για να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές ρύπων, όσο συνεχίζουν να λειτουργούν ανενόχλητα τα εργοστάσια ορυκτών καυσίμων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η διοίκηση Μπάιντεν, για να χρηματοδοτήσει το σχέδιό της, σχεδιάζει τη συρρίκνωση των επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων. Το σχέδιο του Προέδρου περιλαμβάνει επίσης ένα «Πρότυπο ενεργειακής απόδοσης και καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας», το οποίο θα απαιτούσε από τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να παράγουν μέρος της ηλεκτρικής τους ενέργειας από πηγές χωρίς άνθρακα.

Ερευνητές στην Κίνα και την Αυστραλία δημοσίευσαν πρόσφατα μια μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη και τις μεταβολές των εποχών. Στα μέσα γεωγραφικά πλάτη του Βόρειου Ημισφαιρίου, διαπιστώθηκε ότι η διάρκεια του καλοκαιριού έχει αυξηθεί κατά δύο εβδομάδες σε σχέση με τη δεκαετία του 1950. Εάν οι εκπομπές ρύπων και διοξειδίου τα άνθρακα συνεχιστούν με τους σημερινούς ρυθμούς, σε ογδόντα χρόνια υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο το καλοκαίρι να διαρκεί για σχεδόν έξι μήνες. Στο καλό σενάριο όπου θα υπάρξουν ριζικές αλλαγές στην οικονομία και στον προσανατολισμό της παγκόσμιας βιομηχανίας, μέχρι το τέλος του αιώνα, αναμένεται «επέκταση» του καλοκαιριού κατά ένα μήνα σε σχέση με το παρελθόν. Οι αποφάσεις λοιπόν πρέπει να είναι ριζικές και άμεσες, και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τον πρώτο λόγο τον έχουν οι ηγεσίες και οι κυβερνήσεις. Το σίγουρο είναι πως, όταν δεν υπάρξουν ουσιαστικές απαντήσεις στην εντεινόμενη κλιματική κρίση, η ανθρωπότητα θα έρθει αντιμέτωπη με τις επιλογές της…