Η ΗΡΩΙΚΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΜΠΑΪΝΤΕΝ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

«Παραμείνετε στο Μεξικό», ούρλιαζε στα μικρόφωνα ο Ντόναλντ Τραμπ κάθε φορά που επισκεπτόταν τον αμερικανικό νότο, ακόμα και μετά τις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου, που σήμαναν το τέλος της θητείας του. Οι κραυγές του και οι απειλές του θορύβησαν πολλούς και πρώτον απ’ όλους τον νέο πρόεδρο Τζο Μπάιντεν. Έτσι, με τα πρώτα διατάγματα που υπέγραψε, ξηλώνει την πολιτική ασύλου και μετανάστευσης του προκατόχου του. Παράλληλα, ανακοίνωσε και τη διακοπή του τείχους στα σύνορα με το Μεξικό. H προσπάθεια αυτή δεν θα είναι εύκολη και θα συναντήσει πολλά εμπόδια, αλλά ο Μπάιντεν είναι αποφασισμένος να φέρει μια λογική και δίκαιη πολιτική στο καυτό θέμα.

Ένα πρώτο βήμα είναι να διευκολύνει στην απόκτηση της αμερικανικής υπηκοότητας από εννέα εκατομμύρια μετανάστες που πληρούν τα κριτήρια και είναι ενταγμένοι στο οικονομικό - εργασιακό σύστημα των ΗΠΑ. Αυτό θα γίνει μόλις αλλάξει ο κανονισμός που τέθηκε σε ισχύ τον Αύγουστο του 2019 από τη ρεπουμπλικανική κυβέρνηση, βάσει του οποίου δεν μπορούσαν να λάβουν πράσινη κάρτα ή την αμερικανική υπηκοότητα όσοι μετανάστες λαμβάνουν κοινωνικά επιδόματα.

Παράλληλα, θα ζητήσει να επανεξεταστούν όλα τα εμπόδια που είχε εγείρει στη νόμιμη μετανάστευση και την ενσωμάτωση των μεταναστών η κυβέρνηση του προκατόχου του, κάτι που αναμένεται να καταλήξει «σε ριζικές αλλαγές πολιτικής», όπως ανακοίνωσαν ανώτερα κυβερνητικά στελέχη.

Η στρατηγική τού Μπάιντεν «βασίζεται στο αξίωμα ότι η χώρα μας είναι πιο ασφαλής, ισχυρή και με περισσότερη ευημερία όταν διαθέτει μια υγιή, λογική και ανθρώπινη μεταναστευτική πολιτική», εξήγησαν στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου εν αναμονή της υπογραφής τριών προεδρικών διαταγμάτων σήμερα το απόγευμα.

Εντός των ημερών αναμένεται η δημιουργία μιας ομάδας εργασίας, η οποία θα αναλάβει την επανασύνδεση των οικογενειών των μεταναστών που χωρίστηκαν λόγω της πολιτικής «μηδενικής ανοχής» στα σύνορα που είχε υιοθετήσει η κυβέρνηση Τραμπ το 2018. Μετά τις έντονες αντιδράσεις, η κυβέρνηση του πρώην προέδρου ανέστειλε την πολιτική αυτή, όμως εκατοντάδες παιδιά δεν έχουν ενωθεί ακόμη με τους γονείς τους.

Η ομάδα εργασίας αυτή θα αναλάβει να τα εντοπίσει και να προτείνει λύσεις για την επανένωση των οικογενειών «βάσει των επιθυμιών και της κατάστασής τους», διευκρίνισαν οι αξιωματούχοι.

Ένα δεύτερο διάταγμα αφορά τις χώρες καταγωγής των μεταναστών. Εκτός από την επιστροφή της οικονομικής βοήθειας προς τις χώρες, έχει επίσης στόχο τη δημιουργία νόμιμων μεταναστευτικών οδών, όπως αυτές που είχαν δημιουργηθεί επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα, προκειμένου να μπορέσουν να φτάσουν στις ΗΠΑ εκατοντάδες ανήλικοι οι γονείς των οποίων βρίσκονται ήδη στο αμερικανικό έδαφος, χωρίς να αναγκάζονται να διασχίσουν τις επικίνδυνες, παράνομες μεταναστευτικές οδούς.

Στο τιμόνι ένας… Κουβανός

Την πλειονότητα των μεταρρυθμίσεων αυτών θα αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικής Ασφαλείας, στο οποίο ο Μπάιντεν έχει προτείνει τον κουβανικής καταγωγής νομικό, Αλεχάντρο Μαγιόρκας, τον διορισμό του οποίου αναμένεται να εγκρίνει η Γερουσία.

Αν εγκριθεί ο διορισμός του, αυτός ο γιος Κουβανών προσφύγων, ο οποίος έφτασε ως βρέφος στις ΗΠΑ, θα είναι ο πρώτος ισπανόφωνος που θα αναλάβει επικεφαλής του υπουργείου αυτού που φροντίζει για θέματα μετανάστευσης, την αστυνομία συνόρων αλλά και την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων.

Πρόσφυγες και εμβόλιο

Η αμερικανική κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι οι παράτυποι μετανάστες θα έχουν την ίδια πρόσβαση με τους υπόλοιπους πολίτες σε εμβόλια κατά της Covid-19 και ανακοίνωσε ότι τα κέντρα εμβολιασμού θα είναι ζώνες όπου δεν θα διεξάγονται επιχειρήσεις επιβολής της νομοθεσίας περί μετανάστευσης.

«Είναι υποχρέωση σε επίπεδο ηθικής και δημόσιας υγείας να διασφαλιστεί ότι όλοι οι άνθρωποι που διαμένουν στις ΗΠΑ έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο… από τη στιγμή που θεωρούνται δικαιούχοι βάσει των κατευθυντήριων γραμμών τοπικής διανομής», ανέφερε το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας σε ανακοίνωσή του.

Σύμφωνα με το υπουργείο, τα κέντρα και οι κλινικές εμβολιασμού θα περιληφθούν στις «ευαίσθητου χαρακτήρα» τοποθεσίες (σχολεία, χώροι θρησκευτικής λατρείας, νοσοκομεία), όπου απαγορεύεται στις αστυνομικές δυνάμεις η πραγματοποίηση επιχειρήσεων επιβολής του μεταναστευτικού νόμου.

Ο Μπάιντεν σχεδιάζει επίσης να αποκαταστήσει την προστασία των αιτούντων άσυλο στις ΗΠΑ, να ενισχύσει τη διεκπεραίωση των περιπτώσεων των προσφύγων και να συστήσει μια ομάδα δράσης για την επανένωση οικογενειών που χωρίστηκαν εξαιτίας των πολιτικών του Τραμπ για τον έλεγχο των συνόρων.

Μεγάλα εμπόδια

Ο Tom Jawetz, ειδικός μετανάστευσης στη φιλελεύθερη δεξαμενή σκέψης American Progress, δήλωσε ότι ο Μπάιντεν θα έχει έναν δύσκολο δρόμο μπροστά του για να ανατρέψει την κληρονομιά της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία τα τελευταία τέσσερα χρόνια θέσπισε ένα ολοκληρωμένο και διασυνδεδεμένο σύστημα εμποδίων.

«Η αναίρεση αυτών των μέτρων, μερικά από τα οποία τα αμερικανικά δικαστήρια έκριναν παράνομα, θα μπορούσαν να διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια», δήλωσε ο Jawetz. «Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που έκαναν για να εμποδίσουν τους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση στις προστασίες που τους παρέχονται σύμφωνα με το αμερικανικό και το διεθνές δίκαιο, που δεν θα ξέρει από πού ν’ αρχίσει», πρόσθεσε.

Την περασμένη εβδομάδα, η γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκη, είπε στους δημοσιογράφους ότι ο Μπάιντεν θα υπογράψει εκτελεστικές εντολές για «εκσυγχρονισμό» του συστήματος μετανάστευσης των ΗΠΑ.

Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Μπάιντεν υπέγραψε εκτελεστικές ενέργειες για την παύση της κατασκευής του τείχους κατά μήκος των συνόρων ΗΠΑ-Μεξικού, ανάκληση των λεγόμενων «μουσουλμανικών απαγορεύσεων» ταξιδιωτικών περιορισμών και διατήρηση της Αναβαλλόμενης Δράσης για Παιδικές Αφίξεις (DACA), ένα πρόγραμμα για μετανάστες που έφτασαν στις ΗΠΑ ως παιδιά.

Ωστόσο, αναμένεται να προχωρήσει ακόμη περισσότερο, αφού υποσχέθηκε μια πορεία προς την ιθαγένεια για 11 εκατομμύρια μετανάστες χωρίς χαρτιά που ζουν στις ΗΠΑ, μια κίνηση που έχει δημιουργήσει αισιοδοξία στους υποστηρικτές της μετανάστευσης.

Σύμφωνα με την πολιτική, η οποία σταμάτησε, οι ενήλικες που διασχίζουν τα σύνορα προς τις ΗΠΑ χωρίς άδεια διώκονται ποινικά και περισσότερα από 5.400 παιδιά χωρίστηκαν από τους γονείς τους κατά τη διάρκεια της διοίκησης του Τραμπ. Πολλά από αυτά μεταφέρθηκαν σε κέντρα κράτησης προτού επανεγκατασταθούν με οικογένειες υποδοχής, προκαλώντας έντονη κατακραυγή.

Πάνω από 600 παιδιά πιστεύεται ότι εξακολουθούν να είναι χωριστά από τους γονείς τους, σύμφωνα με έγγραφα των δικαστηρίων.

Οι πλήρεις λεπτομέρειες των επερχόμενων δράσεων μετανάστευσης του Μπάιντεν δεν έχουν ακόμη κυκλοφορήσει. Ωστόσο, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Reuters, ο νέος πρόεδρος αναμένεται να ανατρέψει τα πρωτόκολλα προστασίας των μεταναστών (MPP) της κυβέρνησης Τραμπ, ένα πρόγραμμα που ανάγκασε τουλάχιστον 70.000 αιτούντες άσυλο από το 2019 να επιστρέψουν στο Μεξικό και περιμένουν τις ημερομηνίες αρμόδιου του δικαστηρίου μετανάστευσης των ΗΠΑ.

Οι υποστηρικτές των μεταναστών επέκριναν την πολιτική Τραμπ, γνωστή ως «Παραμονή στο Μεξικό», λέγοντας ότι εξέθεσαν χιλιάδες μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, σε απειλές εκμετάλλευσης, απαγωγής και σεξουαλικής επίθεσης σε παραμεθόριες πόλεις που ελέγχονται από τα καρτέλ των ναρκωτικών.

Σύμφωνα με το Reuters, ο Μπάιντεν αναμένεται επίσης να καταργήσει τις συμφωνίες που η κυβέρνηση Τραμπ έκανε με τη Γουατεμάλα, το Ελ Σαλβαδόρ και την Ονδούρα –τρία έθνη που έχουν πληγεί από χρόνια φτώχεια, έγκλημα και βία– για να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της μετανάστευσης στις ΗΠΑ.

Σε αντάλλαγμα για οικονομικά κίνητρα, οι τρεις χώρες της Κεντρικής Αμερικής υπέγραψαν συμφωνίες με την Ουάσινγκτον, γνωστές ως ACA, οι οποίες επέτρεπαν στις αρχές των ΗΠΑ να στείλουν πίσω μετανάστες των οποίων οι αιτήσεις ασύλου απορρίφθηκαν – και οι οποίοι διέσχισαν αυτές τις τρεις χώρες στον δρόμο τους προς τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με την οργάνωση Human Rights Watch, 939 αιτούντες άσυλο από την Ονδούρα και το Ελ Σαλβαδόρ, η πλειονότητα των οποίων ήταν γυναίκες και παιδιά, μεταφέρθηκαν στη… Γουατεμάλα από τον Νοέμβριο του 2019 έως τον Μάρτιο του 2020 – όταν οι συμφωνίες σταμάτησαν να ισχύουν ως απάντηση στην πανδημία Covid-19.

«Η κυβέρνηση Τραμπ έσπασε τον αμερικανικό νόμο για το άσυλο, μείωσε την ικανότητα των ανθρώπων να ζητούν άσυλο και όταν το ζητούσαν, τους έκανε να περιμένουν σε μια ξένη χώρα», δήλωσε ο Alex Nowrasteh, διευθυντής μελετών μετανάστευσης στη δεξαμενή σκέψης Cato Institute της Ουάσιγκτον.  

Όμως, παρόλο που ο Μπάιντεν έχει υποσχεθεί να καταργήσει πολλές από τις σκληρές πολιτικές μετανάστευσης του Τραμπ, ο Nowrasteh τόνισε ότι ορισμένες μπορεί να αποδειχθούν πιο δύσκολο να ανατραπούν. 

Μεταναστευτικά τροχόσπιτα

Ξεκινώντας το 2018, χιλιάδες άνθρωποι από την Κεντρική Αμερική που ήθελαν να φύγουν από τη φτώχεια, τη βία των συμμοριών και την έλλειψη ευκαιριών εργασίας, προσχώρησαν σε τροχόσπιτα μεταναστών και ξεκίνησαν, κυρίως με τα πόδια, προς τις ΗΠΑ για αναζήτηση ασύλου.

Ένα χρόνο αργότερα, το 2019, ο Τραμπ απείλησε να επιβάλει δασμούς στο Μεξικό εάν δεν εμπόδιζε τους μετανάστες να πάνε βόρεια. Σε απάντηση, ο Πρόεδρος του Μεξικού, Andres Manuel Lopez Obrador, έστειλε χιλιάδες στρατεύματα της Εθνικής Φρουράς για να αστυνομεύσουν στα νότια σύνορά του και να εμποδίσουν τη διέλευση των μεταναστών.

«Δεν θα τα καταφέρει»

Η Jessica Vaughan, διευθύντρια στο Κέντρο Μελετών Μετανάστευσης, μια ερευνητική ομάδα που υποστηρίζει τη μείωση της μετανάστευσης στις ΗΠΑ, δήλωσε ότι ο Μπάιντεν είναι απίθανο να αντιστρέψει πολιτικές που απαιτούν από τις χώρες της Κεντρικής Αμερικής να σταματήσουν τους μετανάστες να κατευθύνονται προς τις ΗΠΑ.

«Ξέρουν ότι κάτι θα ήταν καταστροφικό, αν άρει τις πολιτικές του Τραμπ», δήλωσε η Vaughan. «Η δήλωση και η ρητορική του Μπάιντεν μέχρι στιγμής έχουν ήδη ξεκινήσει ένα νέο κύμα μεταναστών που θα προσπαθήσουν να φτάσουν στα νότια σύνορά μας, επειδή πιστεύουν ότι θα τους επιτραπεί να εισέλθουν και να παραμείνουν στη χώρα», πρόσθεσε.

Λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Μπάιντεν, περίπου 7.000 μετανάστες από την Ονδούρα άρχισαν να περπατούν προς τις ΗΠΑ. Αξιωματούχοι επιβολής του νόμου με ταραχές μπλόκαραν και διασκόρπισαν το πλήθος στη Γουατεμάλα, στέλνοντας τους περισσότερους πίσω στην Ονδούρα, όπου οι θανατηφόροι τυφώνες και η οικονομική κρίση λόγω κορωνοϊού ώθησαν χιλιάδες από αυτούς στο χείλος της φτώχειας.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Μπάιντεν μίλησε για την αντιμετώπιση των «βασικών αιτίων» της μετανάστευσης, που μπορεί να περιλαμβάνουν χρηματοδότηση οικονομικών προγραμμάτων στη Λατινική Αμερική. Το υπόμνημα ανέφερε επίσης ότι ο Μπάιντεν σχεδιάζει να ενισχύσει την προστασία ασύλου. Ομάδες δικαιωμάτων λένε ότι αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία τοποθεσιών επεξεργασίας στην Κεντρική Αμερική, ώστε άτομα που χρειάζονται επείγουσα προστασία από πολιτικές διώξεις, απειλές συμμοριών ή ενδοοικογενειακή βία, να μη χρειάζεται να κάνουν επικίνδυνα ταξίδια στα σύνορα των ΗΠΑ.

Ο Μπάιντεν αναμένεται επίσης να διαβουλευτεί με το Κογκρέσο σχετικά με τη δέσμευσή του να αυξήσει το ανώτατο όριο της ετήσιας επανεγκατάστασης προσφύγων σε 125.000, από 15.000 πρόσφυγες – το χαμηλότερο ρεκόρ επί εποχής Τραμπ.

Αν και οι επικριτές του Μπάιντεν λένε ότι οι ενέργειές του ήταν δραστικές και ξαφνικές, υπάρχουν ενδείξεις ότι η συνολική του προσέγγιση στη μετανάστευση είναι σύμφωνη με την κοινή γνώμη. Σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε πέρυσι, το 77 % των Αμερικανών χαρακτήρισε τη μετανάστευση «καλό πράγμα» για τη χώρα, ένα ποσοστό αυξημένο κατά 20% σε σχέση με το αντίστοιχο πριν από δέκα χρόνια.

Αντιδρούν δικαστές

Ορισμένες από τις προτάσεις του Μπάιντεν έχουν ήδη ξεσηκώσει αντιδράσεις. Την περασμένη εβδομάδα, ομοσπονδιακός δικαστής στο Τέξας δεν υπάκουσε στην εντολή Μπάιντεν να παγώσει τις απελάσεις για 100 ημέρες, υποστηρίζοντας ότι υπήρχε ανάγκη για «συγκεκριμένη» και «λογική αιτιολόγηση» για ένα τέτοιο μέτρο.

Σε μια παρόμοια κίνηση την περασμένη εβδομάδα, ένα ομοσπονδιακό εφετείο στην Ουάσινγκτον εφάρμοσε την τακτική Τραμπ – που επέτρεπε την ταχεία απέλαση ασυνόδευτων παιδιών χωρίς τη δέουσα διαδικασία.

«Η μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο, είναι μια πραγματικότητα», δήλωσε ο Jawetz. «Μια λογική αμερικανική πολιτική που λειτουργεί με εποικοδομητικό τρόπο μπορεί να αρχίσει να αντιμετωπίζει ορισμένα από αυτά τα ζητήματα», είπε, προσθέτοντας ότι ενώ είναι πιθανό ο Μπάιντεν να αντιμετωπίσει μια σειρά από εμπόδια, «ωστόσο ξεκινάει υπέροχα».