Είναι το μέρος που η «καρδιά» του πολιτισμού χτυπάει δυνατά. Το μέρος που ανυπομονούμε να επισκεφθούμε μόλις ο εφιάλτης της πανδημίας δύσει και η πολιτιστική δράση ανατείλει. Κόντρα στα προβλήματα και το αβέβαιο σκηνικό που στήνει ο κορωνοϊός, η Εθνική Λυρική Σκηνή, όπως κάθε χρόνο, παρουσιάζει και φέτος ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα, σηκώνοντας την αυλαία –ακόμα και διαδικτυακά– σε θεάματα ιστορικού ενδιαφέροντος με χαρακτήρα ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό. Άλλωστε, κάθε παραγωγή της ΕΛΣ είναι μία πομπώδης εμπειρία, στη δίνη της οποίας παραδινόμαστε χωρίς αντίσταση.
Αντρέα Σενιέ Ουμπέρτο Τζορντάνο
Εξάλλου, πρόκειται για μία χρονιά με έντονο πολιτιστικό ενδιαφέρον, με την Ελληνική Επανάσταση να συμπληρώνει τα 200 χρόνια και τους ήδη σχεδιασμένους εορτασμούς να προβλέπονται λαμπροί και ηχηροί. Έχοντας αυτό ως δεδομένο, η δημιουργική ομάδα υπό την επίβλεψη και την οργάνωση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή, δημιούργησε ένα πρόγραμμα, στο οποίο διακεκριμένοι Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες συμπράττουν με τα σύνολα της ΕΛΣ σε νέες παραγωγές όπερας, μπαλέτου, μουσικού θεάτρου, συναυλίες, επιχειρώντας με στόχο να θέσουν ερωτήματα και να ανοίξουν συζητήσεις αναφορικά με την Ελληνική Επανάσταση ως ένα διεθνούς εμβέλειας ιστορικό γεγονός, το οποίο συνδέεται με τις κορυφαίες επαναστάσεις που οδήγησαν στη δημιουργία των μεγάλων ανεξάρτητων εθνών-κρατών του σύγχρονου κόσμου, όπως για παράδειγμα η Γαλλική και η Αμερικανική Επανάσταση.
Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός
«Όταν, πριν από τρία χρόνια, σχεδιάζαμε το επετειακό πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, κανείς μας δεν μπορούσε να φανταστεί ή να προβλέψει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες το πρόγραμμα αυτό επρόκειτο να πραγματοποιηθεί το 2021. Άλλωστε, όπως ο Μίλαν Κούντερα τονίζει, “στη ζωή προχωράμε μέσα σε ομίχλη και τα ιστορικά φαινόμενα φαντάζουν ως ξεκάθαρος ορίζοντας μόνο εκ των υστέρων”. Μετά από σχεδόν ένα χρόνο είναι πλέον σαφές ότι αυτή τη στιγμή βιώνουμε ένα ιστορικό γεγονός, τις συνέπειες του οποίου αδυνατούμε να προβλέψουμε και ακόμα περισσότερο αδυνατούμε να προλάβουμε», ανέφερε κατά τη διαδικτυακή παρουσίαση του επετειακού προγράμματος ο καλλιτεχνικός διευθυντής τής ΕΛΣ, Γιώργος Κουμεντάκης. Και πρόσθεσε:
Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ - Ντμίτρι Σοστακόβιτς
«Για όλους εμάς εδώ στην ΕΛΣ δεν υπήρξε ούτε μια στιγμή οπισθοχώρησης υπό το βάρος της πανδημίας. Από την αρχή της πανδημίας τον περασμένο Μάρτιο έως και το τέλος του 2020, η ΕΛΣ κινήθηκε παράλληλα σε δύο βασικούς άξονες: την παρουσίαση παραστάσεων με περιορισμένο κοινό σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους, όταν οι συνθήκες το επέτρεψαν, και τη δημιουργία και παρουσίαση ψηφιακού περιεχομένου. Με την ίδια αποφασιστικότητα –αλλά χωρίς βεβαιότητες και χωρίς να υποτιμούμε την κατάσταση–, ανακοινώνουμε σήμερα το πρόγραμμα του 2021 και έχουμε ελπίδα και πίστη ότι θα καταφέρουμε να το πραγματοποιήσουμε με την παρουσία κοινού στις αίθουσές μας ή μέσω της GNO TV».
Τρίτο κουδούνι και ξεκινάμε… στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, στο Ηρώδειο, στη Μητρόπολη Αθηνών
Μετά το μήνυμα του Καλλιτεχνικού Διευθυντή, η εκδήλωση προχώρησε στην παρουσίαση ενός πραγματικά πολυποίκιλου προγράμματος, το οποίο καλύπτει όλο το φάσμα του πολιτισμού και της τέχνης, στόχος της δημιουργικής ομάδας από την αρχή.
Σπουδαία έργα του ρεπερτορίου της όπερας, όπως ο «Αντρέα Σενιέ» του Τζορντάνο, οι «Γάμοι του Φίγκαρο» του Μότσαρτ, η «Λαίδη Μάκβεθ» του Μτσενσκ, η «Τόσκα» του Πουτσίνι, όπερες της Επτανησιακής Σχολής όπως η «Δέσπω» και η «Κυρά Φροσύνη» του Καρρέρ, η μπαρόκ όπερα του Βιβάλντι «Ο θρίαμβος της Ιουδίθ», οι «Ελληνικοί χοροί» του Σκαλκώτα και ο «Ζορμπάς» του Θεοδωράκη από το Μπαλέτο της ΕΛΣ, αλλά και η «Συμφωνία της Λεβεντιάς» του Καλομοίρη, έργα κινηματογραφικής μουσικής για την Αμερικανική Επανάσταση και η όπερα για όλη την οικογένεια «Τα μαγικά μαξιλάρια» συνθέτουν το πολυδιάστατο επετειακό πρόγραμμα που θα παρουσιαστεί στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος, στο Ηρώδειο, αλλά και σε απρόσμενους χώρους όπως, μεταξύ άλλων, το προαύλιο της Μητρόπολης Αθηνών.
Οι γάμοι του Φίγκαρο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ
Στο πλαίσιο της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης, η ΕΛΣ κάνει μια μεγάλη ρετροσπεκτίβα σε κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, διαφορετικών σχολών και ιδιωμάτων. Μέσα στο 2021 θα παρουσιαστούν σπουδαία έργα των Μανώλη Καλομοίρη, Παύλου Καρρέρ, Νίκου Σκαλκώτα, αλλά και νεότερων, όπως, μεταξύ άλλων, των Καλλιόπης Τσουπάκη, Γιώργου Δούση, Νίκου Ξυδάκη, Μάρθας Μαυροειδή, Γιώργου Τσοντάκη, Αλέξανδρου Μούζα, Δήμητρας Τρυπάνη κ.ά.
Ξεκινώντας από το 2021 και για τα επόμενα τρία χρόνια η Εθνική Λυρική Σκηνή θα τιμήσει τον κορυφαίο Έλληνα συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, με την παρουσίαση μεγάλου μέρους του σπουδαίου έργου του. Στο πλαίσιο του τριετούς κύκλου «Μίκης Θεοδωράκης», το 2021 θα παρουσιαστούν στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος τα έργα «Άξιον Εστί», «Ζορμπάς», η «Δεύτερη συμφωνία», «Το τραγούδι της Γης», η συναυλία «Τραγούδια του Αγώνα», ενώ στην Εναλλακτική Σκηνή οι κύκλοι τραγουδιών «Ασίκικο Πουλάκη» και «Τραγούδια για παιδάκια και παιδιά». Ο κύκλος θα συμπληρωθεί το 2021 με την παρουσίαση έργων Θεοδωράκη στα επόμενα διαδικτυακά φεστιβάλ, αλλά και από την ΕΡΤ, η οποία θα προβάλει τη συναυλία των έργων «Διόνυσος» και «Επιτάφιος» που βιντεοσκοπήθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο στην Εναλλακτική.
Παράλληλα, με το επετειακό πρόγραμμα, νέες, φιλόδοξες παραγωγές που ανεστάλησαν λόγω της πανδημίας έρχονται να συναντήσουν το κοινό τους μέσα στο 2021, αλλά και ρεσιτάλ κορυφαίων ερμηνευτών, αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών και σημαντικές συμπαραγωγές συμπληρώνουν το νέο πρόγραμμα της ΕΛΣ, στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος και στο Ηρώδειο. Οι παραγωγές αυτές υλοποιούνται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Η δεύτερη ανάθεση του πρότζεκτ The Artist on the Composer της ΕΛΣ και του ΝΕΟΝ φέρνει τη νέα δημιουργία του Γιώργου Λάνθιμου, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς παρουσιάζει τους «Επτά θανάτους της Μαρίας Κάλλας», το Μπαλέτο της ΕΛΣ φέρνει τον κλασικό «Δον Κιχώτη» σε νέα παραγωγή, ενώ ο νέος φιλόδοξος «Ριγολέττος» του Βέρντι έρχεται στο Ηρώδειο. Ο κορυφαίος τενόρος της εποχής μας Γιόνας Κάουφμαν θα παρουσιάσει γκαλά όπερας στο Ηρώδειο, ενώ η διάσημη σοπράνο Σόνια Γιόντσεβα έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από την ΕΛΣ για ένα μοναδικό ρεσιτάλ στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος.
Οι αρχιμουσικοί Βασίλης Χριστόπουλος, Στάθης Σούλης, Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, Φιλίπ Ωγκέν, το σπουδαίο μπαρόκ σύνολο IlPomod’Oro, οι σκηνοθέτες Φανί Αρντάν, Κατερίνα Ευαγγελάτου, Αλέξανδρος Ευκλείδης, Γιώργος Λάνθιμος, Γιώργος Νανούρης, Θάνος Παπακωνσταντίνου, Νατάσα Τριανταφύλλη, οι χορογράφοι Πατρίσια Απέργη, Λίντα Καπετανέα, Τιάγκο Μπορντίν, Κωνσταντίνος Ρήγος, οι σκηνογράφοι και ενδυματολόγοι Μιλένα Κανονέρο, Μαίρη Κατράντζου, Εύα Μανιδάκη, Άγγελος Μέντης, Ρικκάρντο Τίσι, οι μονωδοί Μαρία Αγκρέστα, Μαρσέλο Άλβαρες, Ραμόν Βάργκας, Εύα-Μαρία Βέστμπρουκ, Σόνια Γιόντσεβα, Ντελφίν Γκαλού, Γιόνας Κάουφμαν, Κριστίνε Οπολάις, Τζωρζ Πετεάν, Μάθιου Πολενζάνι, Εκατερίνα Σιούρινα, η εικαστικός και περφόρμερ Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ο συγγραφέας Ευγένιος Τριβιζάς, οι ηθοποιοί Νταμιάν Μποννάρ, Ουίλλεμ Νταφόε, Έμμα Στόουν, ο συνθέτης Γιώργος Δούσης είναι μόνο μερικοί από τους κορυφαίους καλλιτέχνες που θα συμπράξουν με τους διακεκριμένους καλλιτέχνες και τα σύνολα της ΕΛΣ για τη δημιουργία του προγράμματος του 2021.
Τόσκα - Τζάκομο Πουτσίνι
Αυλαία και πάμε και στην Εναλλακτική Σκηνή
Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής τιμά τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης με ένα εκτενές και ευφάνταστο επετειακό πρόγραμμα που καλύπτει το σύνολο του αφιερωματικού έτους και υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ). Πλήθος αξιόλογων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών της μουσικής, του θεάτρου, του κινηματογράφου, των πολυμέσων, του χορού και των εικαστικών υλοποιούν πρωτόφαντες καλλιτεχνικές συνθέσεις και τολμηρές εννοιολογήσεις με κεντρικό –αλλά όχι αποκλειστικό– άξονα τη φόρμα του σύγχρονου μουσικού θεάτρου, τόσο εντός του χώρου της Εναλλακτικής Σκηνής όσο και σε απροσδόκητους εξωθεατρικούς χώρους.
Αναθέσεις της Εναλλακτικής Σκηνής που φιλοδοξούν να αφήσουν το σημάδι τους στη γόνιμη καλλιτεχνική ζύμωση γύρω από το σύγχρονο και διαχρονικό νόημα της επετείου του 1821 περιλαμβάνουν τις μουσικοθεατρικές παραγωγές: «Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον», «Γυναίκες προετοιμάζονται για την Επανάσταση», «Κι εγώ κάτι θα σκέφτομαι» των Μιχαήλ Μαρμαρινού και Ακύλλα Καραζήση, «Το τραγούδι της κυρα-Δομνίτσας» των Μάρθας Μαυροειδή, Μάρως Βασιλειάδου και Μαρίας Μαγκανάρη, «Μάρθα: Μια ιστορία από το Μεσολόγγι» των Νίκου Ξυδάκη και Διονύση Καψάλη, και «Καποδίστριας: Μονόδραμα μιας μυστικής ζωής» της Καλλιόπης Τσουπάκη, την κινηματογραφική ταινία-εγκατάσταση «Η πόλη και η πόλη» των Χρήστου Πασσαλή και Σύλλα Τζουμέρκα, την πολυμεσική παρουσίαση «Set in Time in Space» του Γιώργου Πούλιου, και τη συναυλία «Το φλάουτο του Ρήγα: Από την απολυταρχία στην Επανάσταση» των Δημήτρη Κούντουρα και Πάνου Ηλιόπουλου.
Δον Κιχώτης Τιάγκο Μπορντίν, Μαριύς Πετιπά / Λούντβιχ Μίνκους, Τζων Λόνγκσταφ
Ο κύριος όγκος των επετειακών αναθέσεων της Εναλλακτικής Σκηνής εντάσσεται σε τρεις μεγάλους θεματικούς κύκλους. Ο πρώτος κύκλος, «Ωδές στον Βύρωνα», σε επιμέλεια του συνθέτη Αλέξανδρου Μούζα, αποδίδει φόρο τιμής στον εμβληματικό ρομαντικό ποιητή και φιλέλληνα Λόρδο Μπάιρον. Ο κύκλος περιλαμβάνει τις νέες μουσικοθεατρικές παραγωγές «Σκιές στον Άδη» του Αλέξανδρου Μούζα, «Ask Ada» του Γιάννη Κυριακίδη και «Ο αέρας της Ελλάδας» του Γιώργου Τσοντάκη, τη συναυλία «The Cornelian Secret» με νέα έργα των Γιάννη Αγγελάκη, Ασπασίας Νασοπούλου και Ορέστη Παπαϊωάννου, τις «Εβραϊκές μελωδίες» των Μπάιρον και Άιζακ Νέιθαν και τη μουσική παράσταση θεάτρου σκιών του Άθω Δανέλλη «Ο Βύρων στην Ελλάδα».
Ο δεύτερος κύκλος
Η Επανάσταση με τα μάτια των άλλων, σκιαγραφεί τις αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας στην Επανάσταση του 1821 και περιλαμβάνει το ορατόριο «Jus soli» του Τούρκου συνθέτη Καμράν Ιντζέ και τις μουσικοθεατρικές παραγωγές «Μία τόσον ωραία και τόσον νόμιμος υπόθεσις: Αϊτή / Ελλάδα / 1821» και «Περιηγητικά» του Κωνσταντίνου Χατζή, ενώ στον νέο, τριετή κύκλο Μίκη Θεοδωράκη εντάσσεται ο κύκλος τραγουδιών «Ασίκικο Πουλάκη».
Ξεχωριστή θέση στο επετειακό πρόγραμμα της Εναλλακτικής Σκηνής έχουν τα δύο μεγάλα επιμελητικά πρότζεκτ «Synthesis», σε επιμέλεια της χορογράφου Τζένης Αργυρίου και του εικαστικού Βασίλη Γεροδήμου, και «A Greek Songbook», σε επιμέλεια του συνθέτη Κορνήλιου Σελαμσή, που υλοποιούνται με τη συνεργασία δεκάδων δημιουργών, ερευνητών και ερμηνευτών, μεταξύ των οποίων οι Μηνάς Αντύπας, Κωνσταντίνος Βήτα, Χριστιάνα Γαλανοπούλου, Σαβίνα Γιαννάτου, Φοίβος Δεληβοριάς, Σοφία Ζαφειρίου, Φάνης Ζαχόπουλος, Nalyssa Green, Αλκίνοος Ιωαννίδης, Coti K., Δημήτρης Καμαρωτός, Παύλος Κατσιβέλης, Άρμιν Κέρμπερ, Απόστολος Κίτσος, Πέτρος Κλαμπάνης, Χαρά Κότσαλη, Λόλεκ, Μπάμπης Μακρίδης, Ερμής Μαλκότσης, Σοφία Μαυραγάνη, Μιγέλ Άνχελ Μελγάρες, Έφη Μπίρμπα, Τζέιμς Ουάιλι, Δημήτρης Παπαγεωργίου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Μιχάλης Παρασκάκης, Παύλος Παυλίδης, Φίλιππος Σακαγιάν, Εύη Σαουλίδου, Άρης Σερβετάλης, Σταυρούλα Σιάμου, Μιχάλης Σιγανίδης, Φώτης Σιώτας, Νάνσυ Σταματοπούλου, Κιτ Τζόνσον, Νικόλας Τζώρτζης, Πέτρος Τουλούδης, Μάρω Φασουλή, Νικολέτα Χατζοπούλου, Αργυρώ Χιώτη κ.ά.
Μαρίνα Αμπράμοβιτς Οι επτά θάνατοι της Μαρίας Κάλλας
Παράλληλα με το επετειακό πρόγραμμα, μια σειρά από νέες, τολμηρές παραγωγές της Εναλλακτικής Σκηνής που ανεστάλησαν λόγω της πανδημίας, αναβιώσεις παλαιότερων παραγωγών και διεθνείς συμπαραγωγές καταφθάνουν στην Εναλλακτική Σκηνή φιλοδοξώντας να συναντήσουν το κοινό τους εντός του 2021: η νέα όπερα του Χαράλαμπου Γωγιού «Ο θάνατος του Άντονυ», βασισμένη στην τηλεοπτική σειρά «Κάντυ Κάντυ», και τον φιλόσοφο Σλάβοϊ Ζίζεκ, η όπερα-μπαλέτο «Μπιμπιλολό» των Μαρκ Μοννέ και Αρνό Φαμπρ σε συμπαραγωγή με Printemps des Arts de Monte-Carlo (Μονακό), «GRAME – Centre national de création musicale» (Γαλλία) και «Cerise Music», η νέα παραγωγή για παιδιά και νέους του δημοφιλούς «Σιωπή, ο βασιλιάς ακούει» του Νίκου Κυπουργού, καθώς και η ανανεωμένη επιστροφή του τρίπτυχου σύγχρονου χορού «Human Behaviour» ολοκληρώνουν το ετήσιο πρόγραμμα.
Ο Κολοκοτρώνης ατενίζει το μέλλον. Γυναίκες προετοιμάζονται για την Επανάσταση. Κι εγώ κάτι θα σκέφτομαι. Μιχαήλ Μαρμαρινός, Ακύλλας Καραζήσης
Οι συνθέτες Αντώνης Ανισέγκος, Γιώργος Κουμεντάκης, Δημήτρης Τερζάκης και Δήμητρα Τρυπάνη, οι αρχιμουσικοί Νίκος Βασιλείου, Μίλτος Λογιάδης, Γκρέγκορυ Σαρέτ και Βλαδίμηρος Συμεωνίδης, το Μπαλέτο της ΕΛΣ, η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία της ΕΡΤ, το Ergon Ensemble, η Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας σε μουσική διεύθυνση Ανδρέα Κατσιγιάννη, το γυναικείο φωνητικό σύνολο chórεs σε μουσική διεύθυνση Μαρίνας Σάττι, το φωνητικό σύνολο Πλειάδες, το POLIS Ensemble, οι σκηνοθέτες Θοδωρής Αμπαζής, Θέμελης Γλυνάτσης, Δημήτρης Καραντζάς και Θωμάς Μοσχόπουλος, οι χορογράφοι Ιωάννα Γκαραγκούνη, Ερμίρα Γκόρο, Γιάννης Μανταφούνης, Κωνσταντίνος Ρήγος και Αλέξης Φουσέκης, οι σκηνογράφοι-ενδυματολόγοι Μαγδαληνή Αυγερινού, Χρήστος Δεληδήμος, Παύλος Θανόπουλος, Αλεξία Θεοδωράκη, Ευαγγελία Θεριανού, Κάτριν Κρούμπαϊν, Κέννυ ΜακΛέλλαν, Γιώργος Μεσημέρης, Μαίρη Τσαγκάρη, Ιωάννα Τσάμη και Άρτεμις Φλέσσα, οι τραγουδιστές Χάρης Ανδριανός, Θοδωρής Βουτσικάκης, Ειρήνη Δερέμπεη, Βάσια Ζαχαροπούλου, Γιώργος Ιατρού, Βασίλης Καβάγιας, Χρήστος Κεχρής, Βαγγέλης Μανιάτης, Δημήτρης Ναλμπάντης, Μιχαέλα Ρήνερ, Μάριος Σαραντίδης, Τίμος Σιρλαντζής, Σωτήρης Τριάντης και Τάσης Χριστογιαννόπουλος και οι ηθοποιοί Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου, Λάμπρος Γραμματικός, Ευαγγελία Καρακατσάνη, Σύρμω Κεκέ, Λυδία Κονιόρδου, Χρήστος Λούλης, Έκτορας Λυγίζος, Βασίλης Μηλιώνης, Ηλέκτρα Νικολούζου, Χρήστος Ντούλος, Αγλαΐα Παππά, Μαριάμ Ρουχάτζε, Μαρία Σκουλά, Δημήτρης Τσίκλης και Αλέξανδρος Ψυχράμης είναι μερικοί μόνο από τους σημαντικούς καλλιτέχνες που θα συνεργαστούν για την υλοποίηση του προγράμματος της Εναλλακτικής Σκηνής για το 2021.
Ακολουθεί συνοπτικό trailer και…. Καλή μας (πολιτιστική) αντάμωση!
Σκιές στον Άδη - Χρήστος Λούλης