Η αντίσταση στην αλλαγή

Εάν θέσεις στους ανθρώπους το ερώτημα «θέλεις να αλλάξεις την ζωή σου;», οι περισσότεροι θα απαντήσουν «ναι». Εάν ρωτήσεις «θέλεις να αλλάξεις τον εαυτό σου;», θα πάρεις πολύ λίγες θετικές απαντήσεις. Και εάν το ερώτημα γίνει πιο συγκεκριμένο «τι σκοπεύεις να κάνεις για αυτό;», ακόμα λιγότερες. Όλοι μας έχουμε την τάση να γκρινιάζουμε και να παραπονιόμαστε για τα κακώς κείμενα. Πόσοι από εμάς, όμως, είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε κάτι για να αλλάξουμε την πραγματικότητά μας;

Ας δούμε μερικούς λόγους, που μας κάνουν, να αντιστεκόμαστε στην αλλαγή.
Η αδράνεια: Πρόκειται για τον νόμο της φυσικής, που λέει ότι κάθε αντικείμενο έχει την τάση να παραμένει στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται και, για να την αλλάξει, απαιτείται ενέργεια. Όταν δηλαδή το αυτοκίνητο είναι σταματημένο, χρειάζεται ενέργεια για να ξεκινήσει και, όταν κινείται, χρειάζεται ενέργεια για να σταματήσει. Το ίδιο συμβαίνει και με τις συνήθειές μας.
Η αντίδραση: Θέλω να αλλάξω, αλλά δεν το κάνω, γιατί δεν θέλω να σου δώσω την ικανοποίηση ότι έχεις δίκιο. Όσο πιο πολύ επιμένεις, τόσο περισσότερο αντιστέκομαι και τις περισσότερες φορές κάνω το αντίθετο. Το συναντάμε καθημερινά στις σχέσεις μας με τους γονείς, τα παιδιά και τους συντρόφους μας.
Η σύγκρουση των αναγκών: Έχω και άλλες επιθυμίες, που με τραβάνε στην αντίθετη κατεύθυνση. Για να αλλάξω αυτό που δεν μου αρέσει (π.χ. την κακή φυσική μου κατάσταση), πρέπει να ξεβολευτώ και να θυσιάσω κάτι άλλο, όπως οι βλαβερές συνήθειες (ανθυγιεινή διατροφή, τσιγάρο, ποτό) ή ο ύπνος μου, εάν πρέπει να ξυπνάω νωρίτερα, για να έχω χρόνο να γυμνάζομαι, να κάνω χαλάρωση ή διαλογισμό.
Το άγνωστο: Φοβάμαι αυτό που δεν γνωρίζω, και έτσι προτιμώ να συμβιβαστώ με κάτι που δεν με ικανοποιεί, παρά να τολμήσω την αλλαγή. Επιλέγω το γνωστό δυσάρεστο από κάτι που δεν ξέρω πώς θα είναι.

Τα ψευδή οφέλη

Υπάρχει, θα μου πείτε, άνθρωπος που δεν θέλει να είναι καλά; Που δεν θέλει να έχει μια ευτυχισμένη ζωή; Όσο και αν ακούγεται παράδοξο ή προκλητικό, θα σας απαντήσω: ναι. Είναι όσοι έχουν επιλέξει να παίζουν τον ρόλο του θύματος. Μπορεί να είμαστε εμείς οι ίδιοι ή κάποιοι από το περιβάλλον μας. Ο λόγος βρίσκεται στα ψευδή οφέλη από μια τέτοια κατάσταση και στα εμπόδια, που υπάρχουν σε συνειδητό ή υποσυνείδητο επίπεδο. Ποια είναι αυτά; Θα δούμε παρακάτω μερικά:

1. Έλκω την προσοχή: Χρησιμοποιώ το πρόβλημά μου, για να με προσέχουν και να με φροντίζουν. Θα μου κάνουν τα χατίρια και δεν θα έχουν απαιτήσεις από εμένα, αφού είμαι αδύναμος.
2. Μεταθέτω την ευθύνη: Δεν αναλαμβάνω την ευθύνη για την ζωή μου. Δεν ξεβολεύομαι. Δεν κουράζομαι. Θεωρώ υπεύθυνους τους άλλους και τους ελέγχω μέσα από την ενοχή. Μπορεί να θέλω μέσα από το πρόβλημά μου να τους τιμωρήσω.
3. Παίρνω αξία: Εάν δεν είμαι καλά, είμαι αδικημένος. Αφού είμαι αδικημένος, είμαι καλός άνθρωπος, ενώ οι άλλοι, που με αδίκησαν, κακοί. Αφού είμαι καλός, αξίζω. Αφού αξίζω, θα με αγαπούν.
4. Έχω ενοχές: Πιστεύω ότι μου αξίζει να μην είμαι καλά, γιατί έχω κάνει λάθη. Αυτοτιμωρούμαι.
5. Φοβάμαι την ευτυχία: Πρόκειται για μία πεποίθηση, που έχει γίνει σκεπτομορφή. Σκεφτείτε πόσο συχνά χρησιμοποιούμε την έκφραση «χτύπα ξύλο», γιατί φοβόμαστε ότι θα έρθει μια συμφορά για να μας τιμωρήσει που είμαστε καλά.
6. Έχω εθιστεί στο πρόβλημα: Δεν ξέρω πώς θα είμαι χωρίς αυτό. Προτιμώ να κρατήσω τον πόνο, γιατί, εάν τον αφήσω, θα κάνω χώρο για κάτι χειρότερο.
7. Φοβάμαι να μπορώ: Δεν θέλω να αναγνωρίσω την αξία μου και τις δυνατότητές μου. Με φοβίζει το μεγαλείο αυτού που πραγματικά είμαι.

Τι θέλω να κάνω;

Το εάν και πόσο είναι διατεθειμένος κάποιος να αλλάξει την πραγματικότητά του, είναι καθαρά προσωπική του επιλογή. Ο καθένας από εμάς έχει τους δικούς του ρυθμούς, τα δικά του μαθήματα, τις δικές του προκλήσεις, και μόνο εκείνος ξέρει ποιο είναι το καλύτερο για τον εαυτό του. Ένα πρώτο βήμα είναι να αποφασίσουμε, εάν μας συμφέρει η αλλαγή ή εάν θέλουμε να διατηρήσουμε τα ψευδή οφέλη, που είπαμε παραπάνω.
Δικαίωμα στην ευτυχία έχουμε όλοι ανεξαιρέτως. Αυτό όμως που δεν πρέπει να ξεχνάμε, είναι ότι δεν υπάρχει το μαγικό ραβδί, που αλλάζει καταστάσεις, χωρίς την δική μας πρόθεση και δράση. Για να αλλάξω τη ζωή μου, για να αλλάξω ό,τι δεν μου αρέσει, πρέπει να αλλάξω εγώ.