ΕΣΡ: ΜΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΠΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η συζήτηση στη Βουλή για τον ρόλο του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης κι η απαίτηση για παραίτηση του προέδρου του, Αθανάσιου Κουτρομάνου από δυο κόμματα θα μπορούσε να έχει συμβεί … σχεδόν πάντα. Αυτό, που κοινώς λέει ο λαός μας άλλοι «παπάδες έρχονται κι άλλα χαρτιά βαστούνε», δεν συμβαίνει με το ΕΣΡ. Είτε αναλαμβάνουν πρωτοκλασάτα ονόματα, είτε αλλάζουν διοικήσεις, είτε αλλάζουν κόμματα παραμένει διαχρονικά ένας θεσμός ανολοκλήρωτος με ελάχιστες δυνατότητες παρέμβασης. Μοιράζει ενίοτε πρόστιμα όχι πάντα με την ίδια θέρμη και προς όλους, καταφέρνει να γκρινιάζουν όλοι εναντίον του, έχει μονίμως μεγάλα προβλήματα ως προς τη δομή του κι ενώ θα μπορούσε να είναι θεματοφύλακας - όαση για τη δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος μοιάζει να είναι καράβι ακυβέρνητο με βάρκα την ελπίδα. Το τελευταίο διάστημα ξέφυγε κι άλλο η κατάσταση, αφού, όπως καταγγέλθηκε, δεν υπήρξε ούτε διευθυντής…

ΕΣΡ: 31 χρόνια φαγούρα…

Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης ιδρύθηκε το 1989, για να εποπτεύσει τη λειτουργία της δημόσιας τηλεόρασης και κυρίως των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, που τότε ήταν στα σπάργανα. Ανήκει στις Ανεξάρτητες Αρχές και η διοίκησή του γίνεται με ευρεία πλειοψηφία από τη Βουλή ενώ δίνει λόγο στη δικαστική εξουσία. Ως ανεξάρτητη αρχή τα μέλη της διέπονται από προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία (άρθρο 101 του Συντάγματος).

Το δικό του νομικό  πλαίσιο ορίζεται από το Σύνταγμα από το άρθρο 15 παράγραφος 2 του Συντάγματος, που προβλέπει πως η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του κράτους με σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων. Με το ίδιο άρθρο προβλέπεται η εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης για την πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας με σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας της νεότητας. Και μόνο με αυτό το άρθρο τα κανάλια καλούνται να μπουν σε ένα στενό κουστούμι βάζοντας συχνά και παρουσιαστές ή παρουσιάστριες, που πολλές φορές δεν έχουν ιδέα από το τι ορίζει ο νόμος για τα κανάλια σε σχέση με το τι κάνουν για να μαζέψουν τους τηλεθεατές.

Από την άλλη πλευρά πολλές φορές υπάρχουν αντιδράσεις, οι οποίες μπορεί να αφορούν μια συγκεκριμένη κοινοβουλευτική ομάδα. Ακόμη και κυβερνητικοί αξιωματούχοι επί ΣΥΡΙΖΑ είχαν νεύρα με την ΕΡΤ, η οποία, όπως έλεγαν σε πηγαδάκια ορισμένους τους είχε  αποκλεισμένους. Ο τέως βουλευτής Νίκος Νικολόπουλος είχε σούρει τα εξ αμάξης στον Ροδόλφο Μορώνη, για την άδεια του Άλφα. Από την εκπροσώπηση των πολιτικών κομμάτων, τη χαριτωμενιά του 3, 2, 1, τον εξευτελισμό ανθρώπων, την εκτόξευση σπερματοζωαρίων προς φοιτήτρια έως το φιλί του Παπακαλιάτη, που αναφέρεται σε κοινωνικά δικαιώματα, πολλά τσιγάρα δρόμος.

Η ανεξάρτητη Αρχή όμως πέρα απ΄ όλες τις κληροδοτημένες πληγές είναι πως δεν έχει το κατάλληλο προσωπικό, που χρειάζεται, για να λύσει ζητήματα από πραγματικά, προβλήματα μέχρι ανθρώπων, που θέλουν να πουν τον …πόνο τους για τα χάλια της κρατικής και ιδιωτικής τηλεόρασης. Από το 2009 μέχρι σήμερα το προσωπικό έχει μειωθεί κατά 30% κι οι δυνατότητες παρέμβασης είναι περιορισμένες.

Τα όσα κατήγγειλαν βουλευτές στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής δεν περιποιούν τιμή για τη δημοκρατία στο άναρχο τηλεοπτικό τοπίο:

-Μονόπλευρη ενημέρωση, ειδικά μετά τη λίστα Πέτσα

-Απόκρυψη ειδήσεων

-Λογοκρισία και διαστρέβλωση περιεχομένου

-Fake news

-Απόπειρα ελέγχου των μίντια

-Φιλτραρισμένες ειδήσεις

-Υποβαθμισμένες εκπομπές

-Ανύπαρκτη παρουσία σχεδόν ολόκληρων κοινοβουλευτικών ομάδων

Οι αντιδράσεις Κουτρομάνου

Έτσι, τα όσα είπε ο τωρινός πρόεδρος του ΕΣΡ, Αθανάσιος Κουτρομάνος στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής για τις δυνατότητες παρέμβασης μάλλον δεν προκάλεσαν και μεγάλη έκπληξη. Παραδέχτηκε εμμέσως πλην σαφώς ότι έχει προσπαθήσει να κάνει αρκετές παρεμβάσεις αλλά το όργανο που εκπροσωπεί έχει ηττηθεί κατά κράτος, ως προς τον ρόλο, που του επεφύλαξε το Σύνταγμα από τον όγκο δουλειάς, την έλλειψη προσωπικού κι εργαλείων, τις νομικές αδυναμίες κ.ά. Από τις 7 Μαΐου 2020, που διαπιστώθηκαν προβλήματα στην παρουσίαση των κομμάτων μέχρι τούδε, το πρόβλημα παραμένει και διαιωνίζεται με χειρότερους όρους.

Έτσι, δεν αποτέλεσε έκπληξη ότι η Νέα Δημοκρατία έχει πάρει και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, ελλείψει και προσωπικού και εργαλείων επιβολής.  Επομένως, ήταν αναπόφευκτο ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία να ζητήσει την παραίτησή του, αποσύροντας την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του ενώ ανάλογη ήταν η αντίδραση και του ΜέΡΑ25, που τα ΜΜΕ με μικρές εξαιρέσεις, σπάνια θυμούνται την ύπαρξή του.

Η τωρινή κατάσταση απηχεί τη διαχρονική πικρή ιστορία για έναν θεσμό, ο οποίος ορθώς φτιάχτηκε, αλλά δεν λειτουργεί. Σ΄ αυτό φταίνε και τα κόμματα και τα κανάλια αλλά και η… πραγματικότητα με την οποία κινείται σε σύμπαν παράλληλο. Γιατί πολλές φορές αυτή είναι, που ξεπερνά το ΕΣΡ, το οποίο λειτουργεί ενίοτε αρτηριοσκληρωτικά κι εκτός πραγματικότητας κι ενίοτε δεν λειτουργεί καθόλου, δίνοντας το έρεισμα σε όλους όσοι το λοιδορούν και συχνά έχουν συμφέρον να μη λειτουργεί, να μιλούν για ένα άχρηστο όργανο ή ένα όργανο το οποίο είναι σαν το παρατσούκλι της ΕΡΤ, που την αποκαλούν «κοιμισμένο γίγαντα». 

Ας μην ξεχνάμε βέβαια πως αυτή η κατάσταση έχει μόνιμο χαρακτήρα με καλύτερες ή λιγότερο καλές στιγμές. Το ΚΚΕ και το Ποτάμι είχαν στραφεί παλαιότερα ζητώντας νομική προστασία, γιατί σημαντικά γεγονότα κι εκδηλώσεις τους έμεναν εκτός ραδιοτηλεοπτικού νυμφώνος. Ο Πρόεδρος της Ένωσης Κεντρώων, Βασίλης Λεβέντης πολλάκις είχε διαμαρτυρηθεί για το γεγονός ότι δεν τον καλούσαν στα κανάλια. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ στελέχη του κόμματος είχαν σταματήσει να πηγαίνουν στο ΣΚΑΙ αντιδρώντας στη στάση του σταθμού ενώ στελέχη της Νέας Δημοκρατίας είχαν σταματήσει να πηγαίνουν στην ΕΡΤ θεωρώντας, πως δεν τους καλύπτει όπως πρέπει.

ΕΣΡ, κανάλια, βίοι παράλληλοι

Πρόκειται για μία κατάσταση διαχρονικά στα όρια του τραγελαφικού με πιο πρόσφατο παράδειγμα την υπόθεση με τον Big Brother, τον «άντρακλα», που μίλησε για βιασμό γυναικών και την άποψη του κυβερνητικού εκπροσώπου Στ. Πέτσα. Η ανεξάρτητη αρχή αν λειτουργούσε σωστά θα είχε πάρει την κασέτα και θα είχε βγάλει μία ανακοίνωση, προτού χρειαστεί να την προλάβει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος αποδεικνύοντας πόσο η ανεξάρτητη αρχή συνεχίζει να είναι ουρά του εκάστοτε κυβερνητικού πολιτικού συστήματος. Ούτε βέβαια μπορούμε να μιλάμε για ορθή λειτουργία της ΕΡΤ, αφού κι η κυβέρνηση το έκανε γαργάρα στη Βουλή, ότι τις θέσεις του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την πανδημία τις παρουσίασε  στην 5η θέση από την ΕΡΤ.

Η άλλη όψη είναι βέβαια, πως το ΕΣΡ μπορεί πιο εύκολα να μετρήσει την ποσότητα κι όχι την ποιότητα αλλά ούτε κι αυτό το κάνει πάντα με επιτυχία. Δείκτες ποιότητας είναι δύσκολο να υπάρξουν. Ο ίδιος ο πρόεδρος ανέφερε πως 10.000 έγγραφα έχει μόνο την τελευταία διετία και τα παράπονα πολιτών ουσιαστικά θέλουν ένα συνεργείο από μόνα τους, για ν΄ απαντηθούν. Η αλήθεια είναι πως και το ίδιο το ΕΣΡ ως όργανο ξεχνά πολλές φορές ότι τα ιδιωτικά ραδιοτηλεοπτικά κανάλια δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα αλλά χρειάζονται κι έχουν έσοδα για να λειτουργήσουν και δεν δίνουν τα ίδια μισθολόγια. Κι εκεί η ισορροπία είναι δύσκολη.

Ο προφορικός λόγος ενός καλεσμένου είναι πολύ εύκολο να εκθέσει το κανάλι. Έτσι, μία εκπομπή που με τα δεδομένα του ΕΣΡ είναι εξαιρετική με το κριτήριο της ποιότητας για τα ιδιωτικά κανάλια μπορεί να είναι η χειρότερη, διότι ψάχνουν τους τηλεθεατές με το κιάλι ή δεν βρίσκει χορηγούς. Από την άλλη πλευρά, η παρουσίαση στα κανάλια όλων των απόψεων είναι ζήτημα πλουραλισμού και δημοκρατίας.

Ισότητα και Χρυσαυγίτες

Την ίδια στιγμή ακόμη και το θέμα της ισότητας μπορεί να έχει άλλες παρενέργειες. Επί ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ είχε δημιουργηθεί θέμα για το αν και κατά πόσο θα έπρεπε να προβάλλονται οι θέσεις των Χρυσαυγιτών, αφού με βάση τον νόμο δικαιούνταν συγκεκριμένο τηλεοπτικό χρόνο, αναλογικά με τους άλλους. Τα ζητήματα είναι πολλά και θα χρειαζόταν περαιτέρω συζήτηση αντί για κορώνες.

Η καθεστωτική αντίληψη των κατά καιρούς κυβερνητικών κομμάτων για την ΕΡΤ είναι ένα άλλο πρόβλημα. Από την ιστορική ΥΕΝΕΔ μέχρι σήμερα η προβολή των κυβερνητικών θέσεων είναι μία μόνιμη κατάσταση. Επί ΣΥΡΙΖΑ κόκκινο πανί ήταν η Κατερίνα Ακριβοπούλου ότι διέκοπτε μόλις άκουγε κάποια θέση, που δεν ήταν προς την κατεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ αλλά τέλος πάντων προς το τέλος της θητείας ήρθε να ισορροπηθεί προς τα δεξιά η ΕΡΤ, με την παρουσία του δημοσιογράφου Παπαχλιμίτζου, από το συγκρότημα Μαρινάκη. Η απάντηση ορισμένων στελεχών της Νέας Δημοκρατίας δεν ήταν κι η ενδεδειγμένη, τύπου μα, κι εσείς είχατε τον Καλογρίτσα.

Πρωταγωνίστρια η Σακοράφα 

Το θέμα της υποεκπροσώπησης των κομμάτων στην προκειμένη περίπτωση επί Νέας Δημοκρατίας ανέφερε πρώτη η Σοφία Σακοράφα, αντιπρόεδρος της Βουλής, εκ του ΜέΡΑ25 με επιστολή της προς το ΕΣΡ, η οποία δεν απαντήθηκε κι εγκαίρως. Όπως εξήγησε στην επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας υπήρξε υποεκπροσώπηση του κόμματός της και προεκλογικά, παρότι η ίδια ήταν ευρωβουλευτής αλλά όταν έγιναν εκλογές και το κόμμα μπήκε στη Βουλή, η ΕΡΤ το αντάμειψε με τον συγκλονιστικό τηλεοπτικό χρόνο… 0,1%!, για να τον βελτιώσει ελάχιστα στη συνέχεια…

Ειδική αναφορά έκανε στις 3/12/2020 στο θέμα κι ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, Αλέξης Τσίπρας μιλώντας για το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο Χατζηδάκη. Μίλησε για την αύξηση του τιμολογίου της ΔΕΗ, κατά 500 εκ. ευρώ, για τη φωτογραφία του πρωθυπουργού στην Πάρνηθα με το ποδήλατο χωρίς κανένα μέτρο προστασίας, για τον συνταξιούχο, που έκλαιγε γιατί του έκοψαν πρόστιμο ίσο σχεδόν με τη σύνταξή του και για τον άνθρωπο, που παρακαλούσε να μην του κόψουν το ρεύμα για να κάνει μάθημα η κόρη του, τονίζοντας ότι έχει επίγνωση ότι όσα είπε τα κανάλια δεν θα τα δείξουν.

Μία μέρα νωρίτερα, η Νατάσα Γκαρά, αρμόδια για την ενημέρωση από πλευράς του ΣΥΡΙΖΑ σημείωνε ότι το ΕΣΡ έχει επιδείξει εκκωφαντική σιωπή ως Ανεξάρτητη Αρχή και παρά τις παρεμβάσεις από τον Μάιο του 2020 δεν έχει γίνει κάτι ενώ κι η Ευρωπαία Επίτροπος έδωσε αρνητική απάντηση για τον τρόπο χειρισμού της ελληνικής κυβέρνησης από άποψη διαφάνειας με τη λίστα Πέτσα. «Εδώ μιλάμε για μία απροκάλυπτη εξαγορά «σιωπής» υπέρ της κυβερνητικής εξουσίας. Οι ίδιοι, κύριε Πρόεδρε, στην Έκθεσή σας, αναφέρετε τις δύο Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που υποχρεώνουν τη δωρεάν μετάδοση κοινωνικών μηνυμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Ήδη, έχουμε δει να υλοποιούνται δύο επί πληρωμή ενημερωτικές καμπάνιες ,γνωστές ως «πρώτη λίστα Πέτσα» και «δεύτερη λίστα Πέτσα» ύψους, περίπου, 22 εκατομμυρίων και πλέον», σημείωσε μεταξύ άλλων.

Στελέχη του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχουν να το λένε ότι επί ΝΔ σχεδόν δεν υπάρχουν. Ιδού η άποψη του γενικού γραμματέα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, Βασίλη Κεγκέρογλου, αφού επί ημερών ΠΑΣΟΚ φτιάχτηκε η Ανεξάρτητη Αρχή: «Δυστυχώς το τελευταίο διάστημα τα πράγματα έχουν χειροτερέψει, ακόμα και από το Μάιο που ξανασυναντηθήκαμε και το επισημάναμε. Ο πλουραλισμός και η πολυφωνία αποτελούν όλο και περισσότερο μακρινό παρελθόν αλλά και αόριστο μέλλον, γιατί δεν λαμβάνονται πρωτοβουλίες. Η κυβερνητική επιδίωξη και με τα χρήματα του ελληνικού λαού, να υποκατασταθεί η πολιτική πολυφωνία με την κυβερνητική μονοτονία, ο πλουραλισμός με την αυθεντία και η δημιουργική διακομματική παράθεση των διαφορετικών απόψεων με την άγονη δικομματική αντιπαράθεση του άσπρου-μαύρου, εξυπηρετεί βέβαια τις κυβερνητικές σκοπιμότητες και τις μικροκομματικές επιδιώξεις της, αλλά λειτουργεί εις βάρος της Δημοκρατίας και των συμφερόντων της Ελλάδας και των πολιτών».

Πυρά προς πάσα κατεύθυνση από πλευράς Περισσού: «Σε ό,τι αφορά το Κ.Κ.Ε., εμείς είμαστε το κόμμα που και με ΣΥΡΙΖΑ και με Νέα Δημοκρατία και «με χιόνια και με κρύα και με νύχτα και με μέρα» είμαστε σταθερά κάτω από το πανελλαδικό μας ποσοστό, όσον αφορά την εκπροσώπηση μας στα μέσα ενημέρωσης», ανέφερε ο βουλευτής του ΚΚΕ, Γιάννης Γκιόκας. «Υπάρχουν κανάλια και εκπομπές στο ραδιόφωνο, και σε τοπικό επίπεδο, που μπορεί να περάσουν μήνες, χρόνια και να μην υπάρχει εκπροσώπηση από τη μεριά του Κ.Κ.Ε.».

Επανειλημμένα ο Κυριάκος Βελόπουλος από το βήμα της Βουλής έχει καταγγείλει την τηλεοπτική του ανυπαρξία σε άλλα κανάλια ό, τι και να πει ενώ ανάλογη ήταν η στάση και του κοινοβουλευτικού του εκπροσώπου Κωνσταντίνου Χήτα. Ο βουλευτής Αντώνης Μυλωνάκης αναφέρθηκε σε αυτά τα ζητήματα τονίζοντας ότι είναι ντροπή η ΝΔ να έχει ραδιοτηλεοπτική εκπροσώπηση στο 62,4% ενώ η Ελληνική Λύση είναι στο 0,1%, αμφισβητώντας ακόμη και το  0,9%, της μέτρησης.

Την παραίτησή του προέδρου του ΕΣΡ ζήτησε και το ΜέΡΑ25 δια του εκπροσώπου του Μιχάλη Κριθαρίδη καταγγέλλοντας τον συστηματικό αποκλεισμό του κόμματός του από το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο: «Μετά την χθεσινή απαράδεκτη παρουσία του Προέδρου του ΕΣΡ ο οποίος ούτε καν προσπάθησε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, ενώ παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία η Κυβέρνηση καλύπτει το 65% περίπου του τηλεοπτικού χρόνου, ζητάμε την παραίτησή του. Είναι προφανές ότι ο κ. Κουτρομάνος δεν μπορεί να επιτελέσει αποτελεσματικά τα καθήκοντα του και το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο έχει μετατραπεί κι αυτό σε κακόγουστο πλυντήριο της άνευ προσχημάτων παντοκρατορίας της κυβερνητικής προπαγάνδας στα ΜΜΕ…».