ΕΡΓΑ, ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΑ ΜΙΣΑ ΤΗΣ ΘΗΤΕΙΑΣ ΤΗΣ

Σε λίγες εβδομάδες συμπληρώνονται δύο χρόνια από την ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στη θέση του πρωθυπουργού της χώρας. Καθώς λοιπόν η κυβέρνηση προσεγγίζει τη συμπλήρωση του μισού τής συνταγματικά προβλεπόμενης θητείας της, έχει ενδιαφέρον να προχωρήσει κανείς σε μια επισκόπηση γεγονότων αλλά και μια αποτίμηση των προσώπων που χαρακτήρισαν αυτούς τους μήνες.

Όπως επιβεβαιώνει μια απλή ματιά στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας, στην Ελλάδα οι κυβερνήσεις εφαρμόζουν σπανίως, ή ενδεχομένως και ποτέ, το προεκλογικό πρόγραμμα με το οποίο εξελέγησαν. Η σημερινή κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Η κύρια προεκλογική υπόσχεσή της ήταν η τάχιστη ανακούφιση της μεσαίας τάξης και η προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων που θα αναμόρφωναν την ελληνική οικονομία. Ακόμη και οι πιο πιστοί οπαδοί της αναγνωρίζουν ότι μέχρι στιγμής αυτό δεν έχει γίνει. Υπάρχει, όμως, μια πολύ ισχυρή δικαιολογία για τη μέχρι τώρα αθέτηση αυτής της υπόσχεσης και αυτή ακούει φυσικά στο όνομα Πανδημία. Ας αρχίσουμε λοιπόν αυτήν τη σύντομη κριτική ανασκόπηση με το αποτύπωμα της κυβέρνησης στη διαχείριση της πανδημικής κρίσης.

Η άψογη διαχείριση του πρώτου κύματος και ο παράγοντας Τσιόδρας

Αναμφίβολα η κυβέρνηση και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαχειρίστηκαν άκρως αποτελεσματικά το πρώτο κύμα της πανδημίας, πέρυσι τον Μάρτιο. Ο ιός εισήλθε στη χώρα στις 26 Φεβρουαρίου και 15 ημέρες αργότερα, στις 10 Μαρτίου, έκλεισαν όλα τα σχολεία και τα πανεπιστήμια. Επίσης, στις 16 Μαρτίου καθιερώθηκε η καθημερινή ενημέρωση για την πανδημία από την τηλεόραση, όπου έλαμψε ο Σωτήρης Τσιόδρας. Ανθρώπινος, πράος, άμεσος αλλά και άριστα ενημερωμένος για τις εξελίξεις, ο κ. Τσιόδρας κατόρθωσε να κερδίσει αμέσως την εμπιστοσύνη των πολιτών που άκουγαν «ευλαβικά» τις συμβουλές του κάθε απόγευμα. Παράλληλα ένα, αυστηρότατo αλλά καλά σχεδιασμένο lockdown στις μετακινήσεις και σε πολλές άλλες δραστηριότητες κατόρθωσε να περιορίσει την εξέλιξη της πανδημίας. Έτσι η Ελλάδα μπόρεσε να βγει στις 4 Μαΐου από το lockdown με λιγότερους από 150 θανάτους συνολικά και αξιοζήλευτες επιδόσεις που έγιναν θέμα στα μεγαλύτερα Μέσα Ενημέρωσης του πλανήτη. Η μεγάλη πλειονότητα του κόσμου αναγνώρισε, μάλιστα, τους επιτυχείς χειρισμούς με 7 στους 10 πολίτες να εγκρίνουν τότε τα μέτρα και 8 στους 10 να εκφράζουν θετική γνώμη για τον Σωτήρη Τσιόδρα.

Τα λάθη του καλοκαιριού και το προσκλητήριο της Σαντορίνης

«Του Θεού η χάρη να μας φυλάει από τα σουξέ…» έχει τραγουδήσει, όμως, ο πολυαγαπημένος Διονύσης Σαββόπουλος, αφού δεν είναι λίγες οι φορές που ένα ελληνικό «success story» οδήγησε στη χαλάρωση, στον εφησυχασμό και τα σφάλματα. Δυστυχώς, έτσι συνέβη και πάλι. Η κυβέρνηση, φοβούμενη τις επιπτώσεις που θα είχε η κατάρρευση του τουρισμού στην ελληνική οικονομία και αγνοώντας την επιστημονική κοινότητα που προειδοποιούσε ότι δεν είχε τελειώσει καν το «πρώτο ημίχρονο» απέναντι στον φονικό ιό, έδωσε το πράσινο φως για τη μαζική είσοδο τουριστών στη χώρα. Και ο ίδιος ο πρωθυπουργός σε μια άκρως αμφιλεγόμενη δημόσια παρέμβασή του με φόντο το μαγευτικό ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης έστειλε το μήνυμα: «Ελάτε στην Ελλάδα, είμαστε ασφαλείς». Τα σφάλματα δεν περιορίστηκαν εκεί. Η κυβέρνηση απέρριψε τις εισηγήσεις να επιβληθεί υποχρέωση στους τουρίστες να εισέρχονται στην Ελλάδα μόνο με αρνητικό τεστ, φοβούμενη ότι αυτό θα αποθάρρυνε ορισμένους. Τελικά περιορίστηκε σε διάσπαρτους δειγματοληπτικούς ελέγχους σε σημεία εσόδου με περιορισμένο αποτέλεσμα. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του Αυγούστου αυξήθηκε αψυχολόγητα ο ανώτατος αριθμός επιβατών στην ακτοπλοΐα. Το αποτέλεσμα; Ο ιός κυκλοφόρησε ανεξέλεγκτος στην κοινότητα και τα 33 κρούσματα της 22ας Ιουλίου έγιναν 372 στις 10 Σεπτεμβρίου, προοιωνίζοντας όσα επρόκειτο να ακολουθήσουν. Το πόσο ακριβά πλήρωσε η χώρα το περυσινό καλοκαίρι σε επιδημιολογικό επίπεδο επιβεβαιώθηκε σχετικά πρόσφατα από μελέτη υπηρεσίας Υγείας του βρετανικού κράτους (COVID-19 Genomics UK Consortium), που υπολόγισε ότι τουλάχιστον ένα στα πέντε (21%) «εισαγόμενα» κρούσματα κορωνοϊού στη Βρετανία προήλθαν από την Ελλάδα την περίοδο από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 2020.

Τα ανόητα «έξυπνα» μέτρα και το κακό παράδειγμα της Πάρνηθας και της Ικαρίας

Όσο ξεκάθαρο είναι στα μάτια κάθε αμερόληπτου παρατηρητή ότι η κυβέρνηση τα πήγε εξαιρετικά στην πρώτη φάση, άλλο τόσο σαφές είναι ότι η αντιμετώπιση της δεύτερης επέλασης του ιού στέφθηκε από αποτυχία. Αδιαφορώντας για τις προειδοποιήσεις των ειδικών ότι η πανδημία φουντώνει σε κλειστούς χώρους, εργοστάσια, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και οικιακές συγκεντρώσεις, η κυβέρνηση έριξε όλο το ενδιαφέρον της στις -κατά βάσει- ακίνδυνες μετακινήσεις των πολιτών σε δρόμους, πλατείες και παραλίες. Επιπλέον, γύρω στις αρχές του χρόνου κατέστη φανερό ότι είχε χαθεί ο έλεγχος, με την κυβέρνηση να προσφεύγει στην πρακτική τού «ακορντεόν» και στα «έξυπνα» μέτρα που εξόργισαν εξίσου πολίτες και επιστήμονες. Την ίδια ώρα, οι δημόσιες εμφανίσεις του Σωτήρη Τσιόδρα μειώθηκαν στο ελάχιστο πλήττοντας καίρια την αξιοπιστία του ακολουθούμενου σχεδίου. Μαζί με την αξιοπιστία επλήγη, όμως, και η εμπιστοσύνη, καθώς ο πρωθυπουργός εθεάθη δύο φορές, σε Πάρνηθα και Ικαρία, να παραβιάζει τα μέτρα που ίσχυαν για όλους τους υπόλοιπους πολίτες.

Εμβολιασμός: Εξαιρετική οργάνωση αλλά με «γαλάζια παράθυρα»

Όμως, το μεγάλο στοίχημα για την πολυθρύλητη επιστροφή στην κανονικότητα άκουγε στο όνομα εμβολιασμός. Μέσα σε ασφυκτικούς χρόνους στήθηκε μια πρωτόγνωρη επιχείρηση στη χώρα, ονόματι "Ελευθερία", για να κερδίσουμε και πάλι τις ζωές μας. Κατά γενική ομολογία η επικεφαλής, Μαρία Θεοδωρίδου, σχεδίασε και εκτέλεσε εξαιρετικά το όλο εγχείρημα που αγκαλιάστηκε αμέσως από τους πολίτες. Όσοι επισκέφθηκαν τα εμβολιαστικά κέντρα γνώρισαν μια άλλη όψη του ελληνικού κρατικού μηχανισμού που λειτουργεί με ακρίβεια, αποτελεσματικότητα και χαμόγελο. Δυστυχώς, όμως, το αθάνατο κομματικό κράτος δεν δίστασε να βάλει και εκεί το μακρύ χέρι του. Την αρχή έκαναν τον Δεκέμβριο 35άρηδες και 40άρηδες υπουργοί που πήγαν πρώτοι να εμβολιαστούν, δήθεν για συμβολικούς λόγους, παίρνοντας τη σειρά ηλικιωμένων και ευπαθών ατόμων που είχαν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Ακόμη και όταν παύθηκε επισήμως αυτή η προσβλητική τακτική, οι κομματικοί ημέτεροι δεν έδειξαν να πτοούνται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκου, και ο δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου, Γιάννης Φωστηρόπουλος, αμφότεροι εκλεγμένοι με τη σημαία της Ν.Δ., οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν τη θέση τους για να περάσουν τη σειρά επιβεβαιώνοντας τη "Φάρμα των Ζώων" του Όργουελ που μας έχει διδάξει ότι «όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα».

Οι δίδυμες κρίσεις του Έβρου και του Αιγαίου

Η πανδημική κρίση δεν ήταν, βέβαια, το μόνο έκτακτο γεγονός μεγάλης εμβέλειας που κλήθηκε να διαχειριστεί η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είχε προηγηθεί η λεγόμενη κρίση του Έβρου, όταν ο Ερντογάν επεχείρησε να εκβιάσει την Ελλάδα και την Ευρώπη ανοίγοντας τα σύνορα για δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες. Όλα άρχισαν στα τέλη Φεβρουαρίου, όταν το καθεστώς του «Σουλτάνου» ανακοίνωσε ότι ανοίγει μονομερώς τα σύνορα προς την Ελλάδα για τις μεικτές ροές. Μάλιστα, η Τουρκία δεν δίστασε να μεταφέρει από μόνη της στη μεθόριο πρόσφυγες και μετανάστες με οχήματα, σκηνοθετώντας ουσιαστικά μια προσφυγική κρίση και χρησιμοποιώντας ως πιόνια δυστυχισμένους ανθρώπους. Η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα σφραγίζοντας τα σύνορα, μεταφέροντας ισχυρές δυνάμεις στην περιοχή και σημαίνοντας «κόκκινο συναγερμό». Έπειτα από ένα μήνα έντασης, η Τουρκία αναγκάστηκε να μετακινήσει τους πρόσφυγες και τους μετανάστες σε κέντρα κράτησης στο εσωτερικό της. Είχε ήδη αποφασίσει, όμως, την επόμενη προκλητική κίνησή της...

Ο πλους του Oruc Reis

Η προσπάθεια της Άγκυρας να προκαλέσει ένταση σε στεριά και θάλασσα είχε διαφανεί από τα τέλη Ιανουαρίου του 2020, όταν έστειλε το ερευνητικό Oruc Reis εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας σε μια σαφή απόπειρα να διερευνήσει αντιδράσεις. Η ελληνική πλευρά δεν αντελήφθη το πραγματικό διακύβευμα και υποτίμησε το μείζον ζήτημα. Τόσο ο υπουργός Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, όσο και ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας, ισχυρίστηκαν ότι το τουρκικό σκάφος «παρασύρθηκε από τον άνεμο» και γι’ αυτό έπλευσε στα ελληνικά νερά. Στους παλαιότερους αυτές οι δικαιολογίες θύμισαν τον πρώην υπουργό του ΠΑΣΟΚ, Θεόδωρο Πάγκαλο, ο οποίος σύμφωνα με καταγγελίες του παλαιού αρχηγού ΓΕΕΘΑ, Χρήστου Λυμπέρη, του είχε προτείνει να διατυπώσει τον φαιδρό ισχυρισμό ότι την ελληνική σημαία στα Ίμια το 1996 «την πήρε ο αέρας».

Το καλοκαίρι, όμως, κατέστη σαφές ακόμη και στον πιο εύπιστο ή αφελή ότι το Oruc Reis δεν το είχε πάρει ο άνεμος. Με παράνομη ναυτική οδηγία (NAVTEX) η Άγκυρα δέσμευσε περιοχές της ελληνικής και κυπριακής υφαλοκρηπίδας και «έβγαλε» και πάλι το Oruc Reis για σεισμικές έρευνες. Η αντίδραση του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού ήταν άμεση και αποφασιστική. Όμως σε πολιτικό επίπεδο επιχειρήθηκε και πάλι να υποβαθμιστεί το γεγονός. Ενώ το τουρκικό σεισμικό είχε απλώσει καλώδια νοτίως του Καστελόριζου, γεγονός που συνιστά κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου, κυβερνητικές πηγές ισχυρίζονταν ότι το τουρκικό πλοίο εμποδιζόταν να κάνει έρευνες στον ελληνικό βυθό διότι τα πλοία γύρω του έκαναν «πολύ θόρυβο». Ο έωλος ισχυρισμός δεν έπεισε ούτε τον σύμβουλο του πρωθυπουργού για θέματα εθνικής ασφαλείας, αντιναύαρχο Αλέξανδρο Διακόπουλο, ο οποίος επιβεβαίωσε ότι το Oruc Reis είχε πραγματοποιήσει έρευνες. Λίγο αργότερα υποχρεώθηκε σε παραίτηση πληρώνοντας το τίμημα της ειλικρίνειάς του.

Η «επακούμβηση» που απέδειξε το ελληνικό αξιόμαχο

Αντίθετα, βέλτιστος επιχειρησιακός χειρισμός είχε σημειωθεί από ελληνικής πλευράς στην περίπτωση του «θερμού επεισοδίου» μεταξύ της ελληνικής φρεγάτας «Λήμνος» και το τουρκικό “Kemal Reis”. Πρόκειται για το θρυλικό πλέον περιστατικό της «επακούμβησης», που συνέβη όταν το τουρκικό σκάφος επιχείρησε να παρεμποδίσει την ελληνική φρεγάτα τα ξημερώματα της 12ης Αυγούστου. Ο κυβερνήτης της φρεγάτας «Λήμνος» έδωσε εντολή να συνεχιστεί η ευθεία πορεία προς το Kemal Reis, με αποτέλεσμα η πλώρη του ελληνικού σκάφους να καρφωθεί στο πρυμναίο τμήμα του τουρκικού προκαλώντας του μια τεράστια ρωγμή. Το γεγονός τεκμηριώθηκε από φωτογραφικό υλικό που απέδειξε την αποτρεπτική ισχύ του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.

Το «άστρο» του Νίκου Δένδια

Η έντονη ελληνο-τουρκική κρίση αποτέλεσε, όμως, και την ευκαιρία για να αναδειχθεί στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό η προσωπικότητα του Νίκου Δένδια. Ο Κερκυραίος πολιτικός κατόρθωσε να κερδίσει την εκτίμηση και τον σεβασμό ακόμη και των πολιτικών του αντιπάλων (εντός και εκτός της Ν.Δ.), χάρη στον εξαιρετικό τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε τη συνέντευξη Τύπου της Άγκυρας απέναντι στον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Διαβασμένος, ψύχραιμος και αποφασιστικός, ο κ. Δένδιας έδωσε αποστομωτικές απαντήσεις σε όλες τις τουρκικές προκλήσεις χωρίς να ξεφύγει από τα όρια που επιβάλλει η διεθνής διπλωματία. Η εικόνα ενός πολιτικού που τα λέει «όπως είναι» στην Τουρκία χειροκροτήθηκε από την ελληνική κοινή γνώμη που αξιολόγησε θετικά σε ποσοστό 75% τη στάση Δένδια στην Άγκυρα. Ενδεικτικό της απήχησης του κ. Δένδια σε όλο το πολιτικό φάσμα είναι ότι χειροκροτήθηκε από το 93% των Κεντρώων, το 77% των Κεντροαριστερών και το 57% των Αριστερών (έρευνα Pulse για τον ΣΚΑΪ). Τα εκπληκτικά αυτά ποσοστά αποδοχής αποτελούν, σύμφωνα με τους πολιτικούς αναλυτές, τη βάση ακόμη και για τη διεκδίκηση της προεδρίας της Νέας Δημοκρατίας από τον κ. Δένδια όταν έρθει η ώρα για να αποχωρήσει ο κ. Μητσοτάκης.

Το «άστρο» του υπουργού Εξωτερικών δεν έλαμψε, πάντως, από την πρώτη ημέρα της θητείας του. Αρχικά ο κ. Δένδιας και συνολικά η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση Μητσοτάκη υποτίμησαν την κινητικότητα της Τουρκίας και αιφνιδιάστηκαν από την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου τον Νοέμβριο του 2019. Και στη συνέχεια, όμως, η ελληνική πλευρά αντέδρασε βεβιασμένα απελαύνοντας τον πρέσβη της Λιβύης στην Αθήνα, Μοχάμεντ αλ-Μενφί, ο οποίος αναδείχθηκε αργότερα πρόεδρος της Λιβύης. Επιπλέον, η Ελλάδα επένδυσε αδικαιολόγητα όλες τις ελπίδες της στον διεκδικητή της εξουσίας στρατάρχη, Χαλίφα Χαφτάρ, αντί να χτίσει δεσμούς και με την κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Σημειώνεται ότι τη «λάθος επένδυση» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής παραδέχτηκε εκ των υστέρων ακόμη και ο αναπληρωτής σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα εθνικής ασφαλείας, Θάνος Ντόκος.

Οι ιστορικές συμφωνίες με Ιταλία – Αίγυπτο και τα 12 ναυτικά μίλια

Η αδράνεια όμως του 2019 έδωσε τη θέση της σε μια πιο αποφασιστική εξωτερική πολιτική πρωτοβουλιών την επόμενη χρονιά. Έτσι τον Ιούνιο του 2020 ο Νίκος Δένδιας υπέγραψε μια ιστορική συμφωνία για οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ιταλία. Και δύο μήνες αργότερα τον Αύγουστο έβαλε την υπογραφή του σε νέα συμφωνία με την Αίγυπτο για την τμηματική οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών. Το μεγαλύτερο βήμα έγινε, όμως, τον Ιανουάριο του 2021, όταν ο Νίκος Δένδιας έφερε στη Βουλή νομοθετική ρύθμιση για την επέκταση των χωρικών υδάτων από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο, επεκτείνοντας τον χώρο της εθνικής κυριαρχίας. Η κίνηση του κ. Δένδια έχει ιδιαίτερη σημασία, αν αναλογιστεί κανείς ότι προεκλογικώς σημαίνοντα στελέχη της Ν.Δ. είχαν ταχθεί με σφοδρότητα κατά της πρωτοβουλίας που είχε ανακοινώσει το 2018 ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς. Συγκεκριμένα, ο Γιώργος Κουμουτσάκος χαρακτήριζε την επέκταση των 12 μιλίων στο Ιόνιο «έλλειψη σοβαρότητας», ενώ ο σημερινός υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, είχε φτάσει στο σημείο να υποστηρίξει ότι η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια προχωρεί «στην επιχειρηματολογία της Τουρκίας». Ακόμη και μετεκλογικά, όμως, υπήρξαν κυβερνητικά στελέχη που τάχθηκαν δημοσίως κατά της επέκτασης, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ο οποίος δήλωσε μέσα στην ελληνική Βουλή ότι «τα 12 ναυτικά μίλια είναι εθνικισμός».

Αλλαγή θέσης για τη Συμφωνία των Πρεσπών

Η μεγαλύτερη μετεκλογική μεταστροφή στις θέσεις τής Ν.Δ. στα ζητήματα Εξωτερικής Πολιτικής καταγράφηκε, βεβαίως, στο ζήτημα της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η συμφωνία που "γαλάζια" στελέχη χαρακτήριζαν στο παρελθόν «προδοτική», αμέσως μετά τη νίκη τής Ν.Δ. έγινε «ιστορική» σύμφωνα με κοινό ανακοινωθέν Ελλάδας-ΗΠΑ. Επίσης, ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που πριν από τις εκλογές απειλούσε με βέτο κατά της ένταξης της Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε., μετεκλογικά έδωσε το πράσινο φως για να προωθηθούν στη Βουλή τρία μνημόνια συνεργασίας για τη διευκόλυνση και την επίσπευση της ένταξης της γειτονικής χώρας στην Ε.Ε. Πάντως, η στροφή 180 μοιρών της κυβέρνησης στο θέμα της Συμφωνίας των Πρεσπών έφερε τριγμούς στο εσωτερικό τ'ης Ν.Δ. Ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς κατέστησε από την αρχή σαφές στον κ. Μητσοτάκη ότι δεν θα ψηφίσει τα τρία μνημόνια υπέρ της Βόρειας Μακεδονίας αναγκάζοντας την κυβέρνηση να αναβάλει επ’ αόριστον την ψήφισή τους. Σε αυτήν τη δύσκολη εξίσωση φέρεται να προστέθηκε πρόσφατα και ο έτερος πρώην πρωθυπουργός που μετέχει στην ΚΟ της Ν.Δ., Κώστας Καραμανλής, αφού το περιβάλλον του τον εμφανίζει αποφασισμένο να απέχει από την ψηφοφορία.

Η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Εσωκομματικά προβλήματα προέκυψαν, πάντως, και στην περίπτωση της εκλογής της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, της πρώτης γυναίκας που ανέλαβε το αξίωμα της Προέδρου της Δημοκρατίας στην Ελλάδα μετά από πρόταση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η επιλογή του πρωθυπουργού φαίνεται ότι δυσαρέστησε τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος δεν παρέστη στην ψηφοφορία για την εκλογή της κυρίας Σακελλαροπούλου. Υπενθυμίζεται ότι στελέχη της λεγόμενης «Σαμαρικής» πτέρυγας της Βουλής είχαν προτείνει δημοσίως να επιλέξει ο πρωθυπουργός τον Αντώνη Σαμαρά για πρώτο πολίτη της χώρας. Μέχρι στιγμής, πάντως, η απόφαση του κ. Μητσοτάκη να προτιμήσει μη πολιτικό πρόσωπο για αυτήν τη θέση φαίνεται να δικαιώνεται, καθώς η κυρία Σακελλαροπούλου αποφεύγει δηλώσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «πολιτικές» και περιορίζεται αυστηρά στον εθιμοτυπικό ρόλο της.

Το αξιοθαύμαστο έργο του Κυριάκου Πιερρακάκη

Περισσότερο και από την κυρία Σακελλαροπούλου, η επιλογή προσώπου που δικαίωσε περισσότερο τον πρωθυπουργό είναι αναμφίβολα εκείνη του Κυριάκου Πιερρακάκη. Ο απόφοιτος του φημισμένου ΜΙΤ και προερχόμενος από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ πέτυχε μέσα σε λίγους μήνες μια μικρή επανάσταση στον χώρο της ψηφιακής διακυβέρνησης. Από την ψηφιοποίηση υπηρεσιών, στην επιτάχυνση έργων και την απλούστευση διαδικασιών, ο νεαρός υπουργός κατόρθωσε να φέρει το ελληνικό κράτος κοντά στον πολίτη με τη βοήθεια της ηλεκτρονικής τεχνολογίας. Σήμερα μέσω της ψηφιακής πύλης gov.gr το Ελληνικό Δημόσιο παρέχει περισσότερες από 1.000 υπηρεσίες στους πολίτες, ενώ η συμβολή του κ. Πιερρακάκη θεωρείται καίρια και στην εξίσου άρτια ηλεκτρονική πλατφόρμα της εκστρατείας εμβολιασμού. Μοναδικό προβληματικό σημείο η εμπλοκή του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης στο γραφειοκρατικό και αποτυχημένο σύστημα αποστολής SMS 13033, την πατρότητα του οποίου δεν έχει αναλάβει ακόμη κανείς. Σημειώνεται ότι ο κ. Πιερρακάκης είναι εξίσου δημοφιλής με τον κ. Δένδια σε όλα τα πολιτικά ακροατήρια και οι γνωρίζοντες πρόσωπα και πράγματα προβλέπουν ότι σύντομα θα κατακτήσει ψηλότερες κορυφές.

Το τραύμα της Ακρόπολης

Κατά παράδοξο τρόπο, στον αντίποδα του κ. Πιερρακάκη, τόσο ως προς τη δημοφιλία όσο και ως προς την αποτελεσματικότητα, βρίσκεται ένα άλλο στέλεχος από τον χώρο του ΠΑΣΟΚ. Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα όταν κάλυψε επί ημέρες τον Δημήτρη Λιγνάδη, παρά τις συνταρακτικές καταγγελίες εις βάρος του, και αργότερα προκάλεσε θυμηδία όταν δήλωσε ότι «εξαπατήθηκε» γιατί ο σκηνοθέτης υπήρξε και… ηθοποιός. Με τη συμπεριφορά και τις επιλογές της κατόρθωσε να στρέψει όλο τον καλλιτεχνικό χώρο εναντίον της. Το χειρότερο που θα αφήσει, όμως, πίσω της όταν εγκαταλείψει την υπουργική καρέκλα θα είναι η αντιαισθητική εικόνα του τσιμεντωμένου Ιερού Βράχου της Ακρόπολης, που σπαράζει την καρδιά όχι μόνο των Ελλήνων αλλά κάθε θαυμαστή του αρχαιοελληνικού κάλους. Μια αδιανόητη παρέμβαση που έγινε υποτίθεται για να διευκολύνει την πρόσβαση των ΑΜΕΑ, αλλά τελικά φέρεται να την κατέστησε ακόμη πιο επικίνδυνη για τα αμαξίδια.

Κίνηση «ματ» Θεδωρικάκου για την ψήφο των απόδημων Ελλήνων

Το στίγμα του στην κυβέρνηση, άφησε, όμως, και μια άλλη πολιτική μεταγραφή του Κυριάκου Μητσοτάκη, αυτήν τη φορά όχι από το ΠΑΣΟΚ αλλά από την ΚΝΕ. Ο πάλαι ποτέ Γραμματέας της νεολαίας του ΚΚΕ και έμπειρος πολιτικός αναλυτής, Τάκης Θεοδωρικάκος, θεωρείται, όχι άδικα, ο αρχιτέκτονας της επιτυχημένης προεκλογικής εκστρατείας του Κυριάκου Μητσοτάκη το 2019. Μετά τις εκλογές ανέλαβε το υπουργείο Εσωτερικών, όπου έδειξε και εκεί πολύ σύντομα τις πολιτικές του ικανότητες. Μέσα σε λίγους μήνες προώθησε νομοσχέδιο για την ψήφο των Ελλήνων της ομογένειας και διασφάλισε την ψήφισή του από 288 βουλευτές (όλα τα κόμματα πλην του ΜέΡΑ 25), βάζοντας τέλος σε δεκαετίες αδράνειας του ελληνικού κράτους σε αυτό το ζήτημα. Παρά την αδιαμφισβήτητη επιτυχία του αλλά και την υψηλή δημοφιλία του στην κοινή γνώμη, λίγο αργότερα είδε την πόρτα της εξόδου από την κυβέρνηση εγείροντας ερωτήματα για τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτή την εξέλιξη.

Το φιάσκο του «σκόιλ ελικικού» και το φρακάρισμα των συντάξεων

Μαζί με τον κ. Θεοδωρικάκο έλαβε «κόκκινη κάρτα» και ο μέχρι τότε υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης. Στην περίπτωση αυτή, ωστόσο, κανείς δεν αναρωτιέται το γιατί. Ο κ. Βρούτσης θεωρήθηκε υπεύθυνος για το περιβόητο «σκόιλ ελικικού», πιθανώς το μεγαλύτερο φιάσκο στην πρόσφατη ιστορία της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown δεκάδες χιλιάδες Έλληνες επιστήμονες (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί) κλήθηκαν να δηλώσουν συμμετοχή σε προγράμματα επιμόρφωσης για να λάβουν το επίδομα των 600 ευρώ. Όταν συνδέθηκαν, όμως, στη σχετική πλατφόρμα διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα προγράμματα δεν είχαν στηθεί από επαγγελματίες αλλά από επιτήδειους που ψηφιοποιούσαν φωτοτυπίες άγνωστης προέλευσης με συστήματα Οπτικής Αναγνώρισης Χαρακτήρων (OCR) ή τις μετέφραζαν μέσω google translate. Το αποτέλεσμα ήταν να καθιερωθεί στα ελληνικά ο όρος «σκόιλ ελικικού» και να πληρώσει όλη την ευθύνη ο κ. Βρούτσης.

Τόσο ο κ. Βρούτσης, όσο και ο διάδοχός του Κωστής Χατζηδάκης βαρύνονται, όμως, και με μια άλλη κατάσταση που δεν τιμά το ελληνικό κράτος: το συνεχιζόμενο αδιέξοδο στη διεκπεραίωση των συντάξεων. Παρά το γεγονός ότι το κράτος έχει πλέον στα χέρια του σύγχρονα ηλεκτρονικά εργαλεία που θα επέτρεπαν να λυθεί επιτέλους το χρόνιο πρόβλημα, η κατάσταση παραμένει απελπιστική, με τους απόμαχους της ζωής να περιμένουν ακόμη και τρία χρόνια για να λάβουν τον καρπό της δουλειάς τους. Προ δύο μηνών, πάντως, ο κ. Χατζηδάκης δήλωσε ότι το ελληνικό κράτος θα πληρώσει ιδιωτικές εταιρείες για να συνδράμουν στη διεκπεραίωση των συντάξεων στο πλαίσιο μιας απόφασης που εξελήφθη ως ομολογία αποτυχίας του «επιτελικού» αλλά ελάχιστα αποδοτικού κράτους.

Μηδενική ανοχή στα Εξάρχεια, ο Χρήστος Παππάς και η δολοφονία Καραϊβάζ

Αμετακίνητος στη θέση του στους σχεδόν 22 μήνες της διακυβέρνησης Ν.Δ. είναι ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης. Η αυστηρή εφαρμογή του δόγματος «νόμος και τάξη» και οι συνεχείς αστυνομικές παρεμβάσεις στα Εξάρχεια τον έχουν καταστήσει εξαιρετικά δημοφιλή στους ψηφοφόρους τής Ν.Δ. Την ίδια ώρα, όμως, η αύξηση των περιστατικών αστυνομικής βίας και ατιμωρησίας (ακόμη και κατά φιλήσυχων πολιτών όπως ο Δημήτρης Ινδαρές), αλλά και τα περιστατικά μαφιόζικων εκτελέσεων μέρα μεσημέρι στην Αθήνα προκαλούν εύλογα ερωτήματα και αντιδράσεις. Επιπλέον, η ανενόχλητη φυγή του χρυσαυγίτη, Χρήστου Παππά, μετά την καταδίκη του τον Οκτώβριο του 2020 και το γεγονός ότι έκτοτε παραμένει ασύλληπτος εξέθεσαν διεθνώς τη χώρα. Αρνητική εικόνα για τα δεδομένα ευρωπαϊκού κράτους προκάλεσε, όμως, και η στυγερή δολοφονία του δημοσιογράφου, Γιώργου Καραϊβάζ, για την εξιχνίαση της οποίας έχει δεσμευτεί ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Πλήγμα στο προφίλ του κ. Χρυσοχοΐδη επέφεραν, όμως, και οι πρόσφατες αποκαλύψεις για τη δρακόντεια όσο και αδικαιολόγητη προστασία που παρέσχε επί μακρόν η ΕΛ.ΑΣ. στον προφυλακισμένο, πλέον, τηλεπαρουσιαστή Μένιο Φουρθιώτη.

Απεργία πείνας Κουφοντίνα

Έντονες αντιπαραθέσεις δημιούργησε, όμως, στην περίοδο διακυβέρνησης Μητσοτάκη και ένα άλλο πρόσωπο από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Η Γενική Γραμματέας, Αντεγκληματικής Πολιτικής, Σοφία Νικολάου, απασχόλησε με αρνητικό τρόπο την κοινή γνώμη, όταν έθεσε αδικαιολόγητα εμπόδια στη φιλότιμη προσπάθεια του φυλακισμένου, Βασίλη Δημάκη, να σπουδάσει από τη φυλακή. Αντίθετα, η εξίσου άτεγκτη στάση της στην απεργία πείνας διάρκειας 65 ημερών του Δημήτρη Κουφοντίνα δικαιώθηκε στα μάτια των πολιτών, αφού ο καταδικασθείς της 17Ν σταμάτησε την απεργία, ενώ και το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε την αίτηση μεταγωγής του. Η κυρία Νικολάου συνεχίζει να βρίσκεται πάντως στο επίκεντρο της κριτικής των κομμάτων της αντιπολίτευσης για περιπτώσεις δεκάδων απευθείας αναθέσεων προμηθειών όπου υπάρχουν σκιές για υπερτιμολογήσεις.

To ατελείωτο κλείσιμο των σχολείων

Εξαιρετικά συγκρουσιακή αλλά και ιδιαίτερα αντιδημοφιλής απεδείχθη και μια άλλη γυναίκα του υπουργικού Συμβουλίου, η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της GPO του Απριλίου, η κυρία Κεραμέως συγκεντρώνει ποσοστό 60,5% αρνητικών απόψεων, ενώ οι θετικές καταγράφονται σχεδόν υποδιπλάσιες, στο 31,7%. Κατά τα φαινόμενα, η κυρία Κεραμέως χρεώνεται το ατελείωτο κλείσιμο των σχολείων κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά και το γεγονός ότι κράτησε μυστική τη συμφωνία για την πολυτάραχη τηλεκπαίδευση. Επίσης, έχει κατορθώσει να θέσει απέναντί της μεγάλη μερίδα της φοιτητικής, μαθητικής και εκπαιδευτικής κοινότητας με τις αμφιλεγόμενες αποφάσεις της για τη δραστική μείωση των εισακτέων στα ΑΕΙ εν μέσω πανδημίας, την εξίσωση των τριετών κολεγιακών πτυχίων με τα πενταετή προγράμματα του Πολυτεχνείου και τη δημιουργία ειδικής αστυνομικής δύναμης στα πανεπιστήμια.

Η μεγάλη ευκαιρία του Ταμείου Ανάπτυξης

Μια από τις πιο θετικές εξελίξεις για τη χώρα στη διάρκεια της διακυβέρνησης της Ν.Δ. ήταν η διασφάλιση 30,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια για τη στήριξη της πληττόμενης από την κρίση ελληνικής οικονομίας. Τα πρώτα 4 δισ. ευρώ αναμένεται να εκταμιευτούν αυτήν τη χρονιά και τα επόμενα χρόνια έως το 2023 θα εισπράττονται περίπου 6 δισ. ευρώ. Ο τρόπος αξιοποίησης αυτών των κονδυλίων αποτελεί στοίχημα κυρίως για τον αν θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να διατηρήσει την εύνοια της μεσαίας τάξης, η οποία τη στήριξε πλειοψηφικά στις εκλογές του 2019 αλλά στους 22 μήνες της θητείας της δεν έλαβε την ανταπόδοση που ανέμενε. Αντίθετα, οι μεσαίοι είδαν να ψηφίζεται ένα άκαιρο νομοσχέδιο για τον πτωχευτικό κώδικα, το οποίο έθεσε στο στόχαστρο την πρώτη κατοικία, προκάλεσε την κατάθεση πρότασης μομφής κατά του υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, και τελικά τέθηκε σε «πάγο» υπό το βάρος των αντιδράσεων από όλο το πολιτικό φάσμα.

Μιντιακή υπεροπλία

Ένα από τα πιο ξεκάθαρα χαρακτηριστικά της περιόδου της διακυβέρνησης Ν.Δ. είναι η υπεροπλία της έναντι των πολιτικών της αντιπάλων στα Μέσα Ενημέρωσης και ιδίως στα τηλεοπτικά. Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνουν ακόμη και οι ίδιοι οι ψηφοφόροι τής Ν.Δ. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της εταιρείας Palmos Analysis, το 65% των πολιτών θεωρεί ότι τα ΜΜΕ στην Ελλάδα εκφράζονται μεροληπτικά υπέρ της κυβέρνησης ή κατά της αντιπολίτευσης και μόλις το 15% τα θεωρεί αντικειμενικά. Ιδιαίτερα «φιλική» στάση στα ΜΜΕ δείχνει, όμως, και η κυβέρνηση η οποία διένειμε δεκάδες εκατ. ευρώ για διαφήμιση με αφορμή την πανδημία, ενώ προχώρησε και σε τεράστιες εκπτώσεις ύψους έως και 95% στην ετήσια δόση των τηλεοπτικών σταθμών για την εξασφάλιση των τηλεοπτικών αδειών.

Ο Ιανός της ΕΡΤ

Έντονο αποτύπωμα άφησε, πάντως, η μέχρι τώρα κυβερνητική θητεία και στη Δημόσια Τηλεόραση. Αψηφώντας τις ακραίες εισηγήσεις βουλευτών, όπως του Κωνσταντίνου Μπογδάνου, που ζητούσαν να μπουν «τανκς» στην ΕΡΤ, η κυβέρνηση Μητσοτάκη όχι μόνο δεν έκλεισε το Ραδιομέγαρο, αλλά επένδυσε σε αυτό απελευθερώνοντας μάλιστα τους μισθούς για τον πρόεδρο και άλλα υψηλόβαθμα στελέχη. Η νέα διοίκηση έδωσε έμφαση στο ψυχαγωγικό πρόγραμμα με σειρές μυθοπλασίας, τηλεπαιχνίδια, μουσικές εκπομπές και νέα προγράμματα. Επιπλέον στηρίχθηκε η ψηφιακή πλατφόρμα EΡΤflix με πολύ θετική ανταπόκριση του κοινού, το οποίο αναγνωρίζει μέρα με την ημέρα το ποιοτικό όσο και σύγχρονο πρόγραμμα ψυχαγωγίας της Δημόσιας Τηλεόρασης.

Ό,τι κερδήθηκε, όμως, στο πεδίο της ψυχαγωγίας, χάθηκε στον χώρο της ενημέρωσης. Ο διαχρονικός κομματικός έλεγχος της δημόσιας τηλεόρασης ενισχύθηκε από την πρώτη στιγμή, με τον πρωθυπουργό να θέτει την ΕΡΤ υπό την άμεση εποπτεία του, προκαλώντας αντιδράσεις τόσο του Συμβουλίου της Επικρατείας όσο και διεθνών οργανώσεων όπως οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα. Επιπλέον τοποθετήθηκε πρόεδρος ο στενός συνεργάτης του κ. Μητσοτάκη, Κωνσταντίνος Ζούλας. Το αποτέλεσμα όλων αυτών φάνηκε αμέσως στους δέκτες με δελτία κομματικού χαρακτήρα, αλλά και με το πρωτάκουστο γεγονός για σύγχρονη δυτική χώρα της τοιχοκόλλησης σημειώματος με εντολές της διοίκησης προς τους παραγωγούς. Το ήδη αρνητικό κλίμα επιβάρυνε πρόσφατη καταγγελία βραβευμένης δημοσιογράφου, η οποία κατήγγειλε ότι «κόπηκε» αδικαιολόγητα ρεπορτάζ της για τη λογοκρισία στα social media.

Άλλες δύο προανακριτικές επιτροπές

Ακολουθώντας την πεπατημένη όλων ανεξαιρέτως των προηγούμενων κυβερνήσεων η σημερινή κυβέρνηση, συνεπικουρούμενη από το ΚΙΝΑΛ, κίνησε διαδικασίες για την ποινική δίωξη πολιτικών αντιπάλων της. Αρχικά με τη συγκρότηση προανακριτικής επιτροπής κατά του πρώην αναπληρωτή υπουργού Δικαιοσύνης, Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, για την υπόθεση Novartis, και πιο πρόσφατα κατά του πρώην υπουργού, Νίκου Παππά, για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών. Όπως είχε συμβεί και επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η όλη διαδικασία εξελίχθηκε σε στείρα κομματική αντιπαράθεση, η οποία προκάλεσε γενική αποστροφή στην κοινή γνώμη, ανεξαρτήτως κομματικών προτιμήσεων.

Το «θαύμα» με το κάπνισμα και η «θυσία» του ΚΕΘΕΑ

Μια από τις μεγαλύτερες -και αδίκως υποτιμημένες- επιτυχίες της κυβέρνησης Μητσοτάκη καθώς και του υπουργού Υγείας, Βασίλη Κικίλια, ήταν η επιβολή της απαγόρευσης καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Έπειτα από ατελέσφορες προσπάθειες πολλών προηγούμενων κυβερνήσεων και απέναντι σε όλες τις προβλέψεις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδειξε προσωπικό ενδιαφέρον για το ζήτημα και κατόρθωσε όχι μόνο να ψηφίσει αλλά και να εφαρμόσει νομοθεσία για να μπει τέλος στο τσιγάρο σε χώρους εργασίας, καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος αλλά και υπαίθριους χώρους νοσοκομείων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Μάλιστα, μέσα σε λίγους μήνες καταγράφηκαν εντυπωσιακά υψηλά ποσοστά συμμόρφωσης των πολιτών στο νέο νομοθετικό πλαίσιο διαψεύδοντας όσους προεξοφλούσαν ότι οι Έλληνες «δεν σβήνουν ποτέ το τσιγάρο».

Δυστυχώς, όμως, η κυβέρνηση Μητσοτάκη την ίδια περίοδο κινήθηκε στον αντίποδα αυτής της πολιτικής στο θέμα των ναρκωτικών. Με μια αδιανόητη απόφαση για παράταξη που ανήκει στην ευρωπαϊκή κεντροδεξιά η έθεσε εν μια νυκτί, τον Οκτώβριο του 2019, το εμβληματικό ΚΕΘΕΑ υπό ασφυκτικό κρατικό έλεγχο καταργώντας τον αυτοδιοίκητο χαρακτήρα του. Έτσι ένας οργανισμός-πρότυπο που μέσα σε τέσσερις δεκαετίες κατόρθωσε να προσφέρει μια «δεύτερη ζωή» σε πολυάριθμους τοξικοεξαρτημένους μέσω «στεγνών» (χωρίς χρήση υποκατάστατων) θεραπευτικών προγραμμάτων, έγινε βορά στο κομματικό κράτος. Το δεύτερο και πιθανώς τελειωτικό χτύπημα για το ΚΕΘΕΑ ήρθε πριν από λίγες ημέρες, με νομοθετική πρωτοβουλία για το κλείσιμο θεραπευτικών προγραμμάτων, τη δραστική μείωση του αριθμού των θεραπευτικών δομών και την κατάργηση των πρωτοποριακών προγραμμάτων ψυχολογικής στήριξης για όλες τις μορφές εξαρτήσεων. Επιπλέον, με μια κίνηση-ύβρι καταργούνται ακόμη και οι επωνυμίες «Ιθάκη», «Διάβαση», «Νόστος», «Παρέμβαση» κ.λπ., που αποτελούν συνώνυμο της νίκης απέναντι στα σκοτάδια των ναρκωτικών.