ΕΠΙΦΑΝΙΟΣ: Ο ΑΡΧΙΜΑΓΕΙΡΑΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ

Ο άνθρωπος που έκανε γνωστή τη μοναδική κουζίνα του Αγίου Όρους σε όλο τον κόσμο, ο μοναχός Επιφάνιος, έφυγε χθες από τη ζωή νικημένος από τον καρκίνο σε ηλικίας 64 ετών. Η κηδεία του έγινε στον περίβολο στον περίβολο του κελιού του και σε στενό κύκλο, όπως φέρεται να ήταν η επιθυμία του, αλλά και λόγω του κορονοϊού που πλήττει την αγιορείτικη κοινωνία.

Ο Αγιορείτης καλόγερος πολύ συχνά ταξίδευε σε όλη την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό μαγειρεύοντας για τον κόσμο που τον καλούσε. Η φήμη του κοσμοπολίτη καλόγερου εκτινάχτηκε τα τελευταία χρόνια με παρουσιάσεις εκπομπές και βιβλία, με τα οποία έκανε το Άγιο Όρος γνωστό στα πέρατα του κόσμου. Και δεν ήταν μόνο τα φαγητά αλλά και τα κρασιά που παρήγαγε στους αμπελώνες της μονής.

Με καταγωγή από το χωριό Νικήσιανη της Καβάλας, ο Επιφάνιος ήταν εγγεγραμμένος στο μοναχολόγιο της Ιεράς Μονής Αγίου Παύλου, αλλά εγκαταβιούσε στο κελί του Μυλοποτάμου, το οποίο παρέλαβε ερειπωμένο και μετέτρεψε σε ένα από τα «κοσμήματα» της αθωνικής πολιτείας.

Ήταν ο πρώτος που εγκατέστησε σύγχρονο οινοποιείο στον Άθω και έβγαλε στην αγορά τα κρασιά «Μυλοπόταμος», για να τον ακολουθήσουν αργότερα και άλλα μοναστήρια, και βεβαίως μαγείρεψε αγιορείτικες συνταγές, σ' όλες τις γωνιές του πλανήτη, με διάσημους σεφ, όπως ο Τζέιμς Όλιβερ, κ.ά.

Προσωπικότητες του πολιτικού, πνευματικού, επιχειρηματικού κόσμου, από την Ελλάδα και το εξωτερικό φιλοξενήθηκαν στο κελί του, με τον Ουμπέρτο Έκο να ήταν τακτικός επισκέπτης. Όπως το έθεσε μια πηγή στις Καρυές, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «ο Επιφάνιος άνοιξε τον αγιορείτικο μοναχισμό διεθνώς και σε πτυχές του όπως η διατροφή κ.ά.». Για τις δραστηριότητές του, κυρίως στη μαγειρική, έγιναν πολλά ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν και προβάλλονται σε δεκάδες χώρες στο εξωτερικό.

Στο Άγιον Όρος πήγε στα μέσα της δεκαετίας του '70 ενώ το 1990 αποφάσισε να συνεχίσει τον μοναστικό του βίο στο Iερό Kάθισμα του Aγίου Eυσταθίου (Mυλοπόταμος), μετόχι της Ιεράς Mονής Mεγίστης Λαύρας, που η ιστορία του ξεκινά από τον 10ο αιώνα.

Κάποτε σε μια συνέντευξη του είχε δηλώσει: «Μ' άρεσε να στέκομαι κοντά στη μάνα μου και να βλέπω πώς μαγειρεύει, να δοκιμάζω και να μυρίζω τα φαγητά, να καθαρίζω πατάτες και γενικά να τη βοηθάω. Ήμουν ο μόνος από τα πέντε αδέλφια που το έκανα». Γι' αυτόν η αγιορείτικη μαγειρική αποτελούσε ένα χωνευτήρι γαστρονοµικών γνώσεων και εμπειριών.

Μάλιστα, είχε υποστηρίξει: «Οι μοναχοί, ερχόµενοι στο Άγιο Όρος, φέρνουν την κουλτούρα τους, τις παραδόσεις τους, τις γεύσεις του τόπου από τον οποίο κατάγονται». Στο μοναδικό ταλέντο του έχουν υποκλιθεί κατά καιρούς πολλοί γνωστοί σεφ ενώ η μαγειρική του όπως και τα βιβλία του προσέλκυαν πάντοτε το ενδιαφέρον όλων των επισκεπτών προκειμένου να δουν από κοντά τα μυστικά της υγιεινής διατροφής των μοναχών του Αγίου Όρους.

Ο ίδιος πάντοτε πίστευε ότι πρέπει να σέβεσαι και να εκτιμάς αυτόν που θα φάει το φαγητό σου ενώ όλες οι γαστρονομικές του δημιουργίες φτιάχνονταν πάντα με φρέσκα υλικά και πρώτη ύλη.

Το 2008 εξέδωσε το βιβλίο «Μαγειρική του Αγίου Όρους» (εκδ. Σύγχρονοι Ορίζοντες) το οποίο έχει μεταφραστεί σε 8 γλώσσες. Παράλληλα, υπήρξε μέλος της Λέσχης Αρχιμαγείρων Βορείου Ελλάδος και ταξίδευε συχνά στο εξωτερικό, σε συνέδρια, εκθέσεις και διαγωνισμούς τροφίμων και ποτών.

Το οινοποιείο που είχε δημιουργήσει εμφιάλωνε 70.000 – 80.000 μπουκάλια το χρόνο. «Ο άνθρωπος δεν πρέπει να επαναπαύεται με τίποτα στη ζωή του. Πρέπει συνεχώς να έχει στόχους και να προσπαθεί νύχτα και μέρα να τους πραγματοποιεί. Χωρίς αυτούς στη ζωή του μένει στάσιμος, μένει σ' ένα βούρκο. Κι όταν είσαι συνεχώς σε μια εγρήγορση εκείνο που προέχει είναι να κατευθύνεις τα πράγματα με το μυαλό σου. Από κει και πέρα τα προλαβαίνεις όλα», είχε πει. παλαιότερα.

Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Γαστρονόμος» της Καθημερινής είχε πει: «Και άλλη δουλειά να είχα, σε γιορτές και πανηγύρια με φώναζαν να μαγειρέψω. Στα πανηγύρια πρέπει να μαγειρέψεις για πολύ κόσμο, κάποιες φορές πάνω από 1.000 άτομα. Για να τα βγάλεις πέρα, δεν αρκεί να έχεις γνώσεις μαγειρικής. Πιο πολύ πρέπει να είσαι διοικητής, να διευθύνεις 20 ανθρώπους – ένας να σου κάνει λάθος, σου έχει καταστρέψει το φαγητό».

Ο γράφων τον είχε συναντήσει κάποτε σε ένα τοπικό φεστιβάλ στη Λήμνο. Κουβαλούσε πάντα σε όλα τα ταξίδια τα κατσαρολικά και τα τηγάνια του. Αυτά δίνουν άλλα γεύση, έλεγε.

Τη θλίψη του για τον θάνατο του Αγιορείτη μοναχού Επιφάνιου εξέφρασε, με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας.

Ο κ. Ζέρβας συνόδευσε την ανάρτηση με μία φωτογραφία από πρόσφατη συνάντηση που είχε με τον γέροντα Επιφάνιο στη Θεσσαλονίκη, στα τέλη Οκτωβρίου, στο γεύμα που επιμελήθηκε ο μοναχός προς τιμήν της Προέδρου της Δημοκρατίας. «Το γεύμα άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις. Δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς καθώς η αγάπη του για τη μαγειρική ανέδειξε με τρόπο ξεχωριστό την αγιορείτικη κουζίνα», έγραψε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος.

Πρόσθεσε, επίσης, στην ίδια ανάρτηση για τον Αγιορείτη καλόγερο: «Απλός, αυθεντικός, εργατικός, πνεύμα ανήσυχο και δημιουργικό αλλά πάντα με ταπεινότητα, ανέδειξε όψεις της ασκητικής ζωής και παράδοσης άγνωστες στο ευρύ κοινό. Η δική του επιμονή και εργασία προσέδωσε στον οίνο του Αγίου Όρους ιδιαίτερη υφή και μεγάλη φήμη».