ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ;

Μετά την «εισβολή» των φανατισμένων οπαδών του απερχόμενου Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στο Καπιτώλιο, ναι, η Δημοκρατία βρίσκεται σε κίνδυνο. Τίποτα δεν είναι πια δεδομένο και κανείς δεν μπορεί να προοιωνίσει το μέλλον. Ένα μέλλον που αποκτά πλέον άλλα χαρακτηριστικά και δεδομένα και από αυτά που ξέραμε…

Την Τετάρτη, στις 6 Ιανουαρίου 2021, την Άγια Ημέρα των Θεοφανείων για την Ελληνική Ορθοδοξία, η Αμερική έζησε μια αποφράδα ημέρα. Η Δημοκρατία πληγώθηκε ανεπανόρθωτα και οι σκηνές βίας έως και γραφικότητας που είδε όλος ο πλανήτης σίγουρα δεν αρμόζουν σε μια υπερδύναμη, όπως είναι οι ΗΠΑ. Εικόνες που συνειρμικά αλλά και ουσιαστικά, παραπέμπουν σε μια «ματωμένη» αμερικανική Δημοκρατία, στον θάνατο της ελευθερίας της και στην πτώση των αξιών που οι Ηνωμένες Πολιτείες ως προμετωπίδα προάγουν στην παγκόσμια κοινότητα.

Ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός θα επιτρέψει να απεμπολήσει ένα τόσο σπουδαίο δώρο, όπως είναι η Δημοκρατία, όπου, με την αριστοτελική έννοια του όρου, η δημιουργία και διαχείρισή της ανήκει στους πολίτες της. Η Δημοκρατία και το κράτος δικαίου είναι τα πιο αγαπημένα επιτεύγματα του δυτικού πολιτισμού. Ολόκληρο το οικοδόμημα της Δημοκρατίας στηρίζεται στην κοινή γνώμη (με την έννοια της res publica – που αφορά στο δημόσιο συμφέρον, στα πολιτικά δρώμενα), δηλαδή στην άποψη που γεννιέται και εκφράζεται από το ίδιο το κοινό.

Τα «λαϊκά» στρώματα είναι αυτά πάνω στα οποία στηρίζεται η δημιουργία και η εξέλιξη της Δημοκρατίας και όλες οι πολιτικές κοινωνικής ευημερίας και πολιτιστικής ανέλιξης. Όμως, είναι ταυτοχρόνως και τα «πιόνια» των πολιτικών αρχηγίσκων που θέλουν να αντλούν δύναμη από αυτούς και να τους διαχειρίζονται με βάση την προσωπική τους ατζέντα. Στην περίπτωση του Τραμπ, συνέβη ακριβώς αυτό: Η αμφισβήτηση μιας δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης ουσιαστικά έρχεται να επιβεβαιώσει το ρήγμα που δημιουργήθηκε τα τελευταία τέσσερα χρόνια στην αμερικανική κοινωνία, με τις φωνές μισαλλοδοξίας, λαϊκισμού και διχασμού που καλλιεργούσε εντέχνως ο Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Τραμπ σφράγισε με τη «ναρκισσιστική» και εν τέλει επικίνδυνη προσωπικότητά του την αμερικανική Προεδρία, υιοθετώντας ένα νέο, για τα αμερικανικά δεδομένα, μοντέλο διακυβέρνησης: Οικειοποιήθηκε το ίδιο το πολίτευμα, εκμεταλλευόμενος το συλλογικό θυμικό, «πατώντας» επάνω σε εθνικιστικά στοιχεία.

Το «δόγμα» Τραμπ «Πρώτα η Αμερική» (America first) ήταν βαθιά εθνικιστικό και όλη η πολιτική του δράση κινήθηκε σε μια «λογική» υιοθέτησης ανορθόδοξων πολιτικών που οδηγούσαν την Αμερική σε μια ιδιότυπη απομόνωση. Γι’ αυτό, άλλωστε, και τα θεσμικά αντίβαρα στο πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ προσπαθούσαν από την αρχή να περιορίσουν τις ανορθόδοξες επιλογές της εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ. Τα αμερικανικά δικαστήρια, το Κογκρέσο και υπηρεσίες όπως το FBI, η CIA και το Υπουργείο Εξωτερικών, λειτουργούσαν ως τροχοπέδη στις επιδιώξεις του Τραμπ.

Για τους έμπειρους αναλυτές, ήταν εξαρχής δεδομένο πως η προεδρία του Τραμπ αναμφισβήτητα θα δημιουργούσε δύσκολες συνθήκες διακυβέρνησης, σύγχυση και αβεβαιότητα. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε πως ο Τραμπ ξεκίνησε την προεδρία του με τη ρήση «σοκ και δέος», καθώς ήθελε να αλλάξει άρδην την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Και εν τέλει με «σοκ και δέος» θέλησε να κλείσει τη θητεία του: Για την ακρίβεια, με αίμα, τρόμο και διχασμό στο εσωτερικό της χώρας.

Ας μην ξεχνάμε πως το πλήγμα στην αμερικανική Δημοκρατία, πέραν της πολιτικής σημειολογίας, άφησε πίσω του και πέντε (5) νεκρούς. Σαφώς, το θέμα της ποινικής ευθύνης για τα θύματα στο Καπιτώλιο θα αποσαφηνιστεί από τους εισαγγελείς, αλλά η ηθική ευθύνη φαίνεται αρκετά σαφής, καθώς είναι ηλίου φαεινότερων πως οι «αλλόφρονες» μιας άλλης εποχής οπαδοί ήταν υποκινούμενοι.

Μια ελεύθερη και ενωμένη Αμερική είναι η απάντηση στις εθνικιστικές-φασιστικές τάσεις που αναδύονται ολοένα και περισσότερο σε περιόδους κρίσεων, όπως αυτή που ζούμε σήμερα, και υποκινούνται από μισαλλόδοξους «ηγετίσκους», προκαλώντας ρήγματα στη συνοχή της αμερικανικής κοινωνίας. Η Αμερική πρέπει πολύ γρήγορα να απεμπλακεί από τη δίνη των εσωτερικών της αδιέξοδων, καθώς αποτελεί μια υπερδύναμη που προάγει τις δημοκρατικές της αξίες, το κράτος δικαίου, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ειρήνη.

Αποτελεί ένα παγκόσμιο σύμβολο της σύγχρονης Δημοκρατίας και το διακύβευμα για τον νέο Πρόεδρο είναι πολύ δύσκολο. Το μόνο σίγουρο είναι πως η κρίση που έχει δημιουργηθεί, πρέπει να αποσοβηθεί με τόλμη και αποφασιστικότητα. Η Αμερική πρέπει να βγει από την εντατική, ενωμένη και δυνατή.

Έγκειται στην πολιτική οξυδέρκεια και σύνεση του Joe Biden να «επουλώσει» τα τραύματα που φέρει η αμερικανική Δημοκρατία, με όρους πολιτικού πολιτισμού, δημοκρατίας και ενότητας! Αλλά και στον Τραμπ να αντιληφθεί, έστω και στη δύση της πολιτικής του καριέρας, πως η ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο κάθε δημοκρατίας…