ΕΑΛΩ Η ΣΑΛΑΜΙΣ, Η ΑΡΣΙΝΟΗ, Η ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ…

«Να νοσταλγείς τον τόπο σου ζώντας τον τόπο σου… Τίποτα δεν είναι πιο πικρό…» έγραψε ο Νομπελίστας μας Γιώργος Σεφέρης. Και η Αμμόχωστος, ένα τσιγάρο δρόμος από τα τωρινά τους σπίτια, να αγναντεύουν οι Κύπριοι το μετά αναπολώντας το πριν. «Πόλη-φάντασμα» την ονόμασε ο Σουηδός δημοσιογράφος Jan-Olof Bengston, όταν επισκέφθηκε το λιμάνι της Αμμοχώστου το 1977, και, αγναντεύοντας τη σφραγισμένη πόλη, έγραψε: «Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος γέμισε ρωγμές και στα πεζοδρόμια βλάστησαν θάμνοι. Σήμερα –Σεπτέμβριος 1977–, τα τραπεζάκια όπου σερβίρεται το πρόγευμα είναι εκεί, η μπουγάδα απλωμένη στα σχοινιά και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες αναμμένοι. Το Βαρώσι είναι μια πόλη-φάντασμα».

Αρχικά την είπαν Σαλαμίνα και είχε ιδρυθεί μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου από τον Τεύκρο, τον γιο του Τελαμώνα και αδελφό του Αίαντα που καταγόταν από το ελληνικό νησί της Σαλαμίνας. Τα πρώτα αρχαιολογικά ευρήματα εξάλλου δείχνουν ότι η Σαλαμίνα κατοικήθηκε από τους Αχαιούς από τον 12ο π.Χ. αιώνα. Ύστερα, τον 3ο αι. π.Χ., την είπε Αρσινόη ο Πτολεμαίος, προς τιμήν της βασίλισσας Αρσινόης Β΄ Φιλαδέλφου, της διάσημης Ελληνίδας βασίλισσας της Αιγύπτου των Ελληνιστικών χρόνων. Μετά, την είπαν Κωνσταντία. Και τελευταία, τον 4ο μ.Χ. αι., την είπαν Αμμόχωστο, η πόλη μέσα στην άμμο. Οι Φράγκοι την είπαν Φαμαγκούστα, και οι Τούρκοι Βαρώσι σε διαχωρισμό από την αρχαία Αμμόχωστο – αν και τελευταία επικρατεί πλέον παντού η ελληνική εδώ και 16 σχεδόν αιώνες ονομασία της: Αμμόχωστος.

Πριν από την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο και την κατοχή της Βόρειας Κύπρου από τους Τούρκους, η Αμμόχωστος ήταν από τους πλέον τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Εκεί η Ελίζαμπεθ Τέιλορ και ο Ρίτσαρντ Μπάρτον. Εκεί ο Πωλ Νιούμαν και η Τζοάν Γούντγουορντ, που τον είχε συνοδεύσει στην Κύπρο το 1960, για όσο καιρό διήρκεσαν τα γυρίσματα της εξαιρετικής ταινίας «Έξοδος» με την Εύα Μαρί Σαντ, τον Ραλφ Ρίτσαρνσον και τον Πήτερ Λώφορντ, όλοι μαζί να διαμένουν στο ίδιο ξενοδοχείο. Εκεί η Μπριζίτ Μπαρντό, η Ράκελ Γουέλς, και οι ABBA. Εκεί και ο Πύργος του Οθέλλου, αφού εκεί υποτίθεται ότι εξελίσσεται η τραγωδία του Σαίξπηρ, ο οποίος πράγματι αναφέρει ένα λιμάνι στην Κύπρο. Εκεί τα σπουδαιότερα ξενοδοχεία του κόσμου («King George», «Asterias», «Grecian», «Florida», «Constancia» κ.ά.). Οι παραλίες της μαγευτικές, μαγνήτιζαν 700.000 τουρίστες τον χρόνο.

Η Αμμόχωστος –όπως και η Κύπρος ολόκληρη– γνώρισε την εισβολή διαφόρων, με σημεία ακμής και παρακμής ανάλογα τον εισβολέα.

Μεγάλη ακμή γνώρισε κατά τη Βυζαντινή αυτοκρατορία μετά τον Ιουστινιανό. Στα χέρια των Οθωμανών έπεσε το 1571 μ.Χ., μετά από έντεκα μήνες πολιορκίας από τους Τούρκους, οι οποίοι είχαν περισσότερους από 80.000 νεκρούς στον στρατό τους. Όταν οι αποκλεισμένοι κάτοικοι της Αμμοχώστου λύγισαν από την πείνα, τη δίψα και τις αρρώστιες της πολύμηνης πολιορκίας, συνθηκολόγησαν με τους Τούρκους, οι οποίοι όμως δεν κράτησαν τις υποσχέσεις τους και κατακρεούργησαν τους κατοίκους. Η ωμότητά τους ήταν τέτοια ώστε έγδαραν ζωντανό τον Βενετό κυβερνήτη Μάρκο Αντώνιο Μπραγκαντίν (Μπραγκαντίνο) και θεωρήθηκε πράγματι τυχερός όποιος εκτελέστηκε γρήγορα όπως ο Αστόρε κ.ά. Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί πως λόγω των Οθωμανικών αγριοτήτων στην Κύπρο, η Χριστιανική Δύση επί Πάπα Ρώμης Πίου Ε΄ οργάνωσε την «Ιερά Συμμαχία» (Sacra Lingua Antiturca) που με αποκορύφωμα τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου και την καταστροφή του τουρκικού στόλου (1571) σταμάτησε ουσιαστικά η Οθωμανική κυριαρχία στη Μεσόγειο.

Μέχρι το 1878 που η Κύπρος πουλήθηκε από τους Τούρκους στους Άγγλους έναντι ενός πολύ μικρού ποσού και το 1925 έγινε επίσημα αποικία των Άγγλων. Σε ολόκληρο το διάστημα της Τουρκοκρατίας η Αμμόχωστος είχε πέσει σε παρακμή. Στη συνέχεια όμως γνώρισε μεγάλη ακμή, με αποκορύφωμα την περίοδο από το 1960 που κηρύχθηκε η ανεξαρτησία της Κύπρου μέχρι τον Ιούλιο του 1974 με την εισβολή των Τούρκων και την κατοχή του βόρειου τμήματός της.

Η τουρκική εισβολή

Στις 20 Ιουλίου 1974, ημέρα Σάββατο η Τουρκία υλοποίησε την πρώτη φάση της εισβολής. Οι μάχες είχαν αρχίσει στην παλιά Αμμόχωστο και στο βάθος του ορίζοντα φαίνονταν καπνοί από τις εκρήξεις. Οι κραδασμοί και ο κρότος των μυδραλλιοβόλων εκκωφαντικοί.

Στις 21 Ιουλίου, ημέρα Κυριακή, τα τούρκικα αεροπλάνα έρχονταν κατά κύματα και έριχναν βόμβες και ρουκέττες. Το παραλιακό ξενοδοχείο «Σαλαμίνια» γκρεμίζεται σαν να ήταν από χαρτί και φράσσει τον δρόμο. Η τουρκική αεροπορία στοχεύει το ξενοδοχείο, διότι στην ταράτσα υπήρχε παρουσία της Εθνικής Φρουράς που ζητούσε ψηλά σημεία για να κτυπήσει τους Τούρκους στην εντός των τειχών πόλη.

Η πρώτη βόμβα έσκασε στην παραλία όπου δημιουργείται μεγάλος κρατήρας. Η δεύτερη πλήττει και καταστρέφει το ξενοδοχείο. Νεκρός ένας Κύπριος υπάλληλός του. Άλλες βόμβες πέφτουν σε κτίρια και σπίτια στο κέντρο της πόλης.

Στις 22 Ιουλίου, ημέρα Δευτέρα, η επιδρομή των αεροπλάνων γίνεται πιο άγρια. Κτυπιούνται και παραδίδονται στις φλόγες το Διοικητήριο, τα Δικαστήρια, το Δημαρχείο, κι όλα τα κτίρια (γραφεία, αποθήκες, εργοστάσια) που βρίσκονταν σε απόσταση περίπου 500 μέτρων από τον δρόμο του λιμανιού. Οι περισσότεροι κάτοικοι εγκαταλείπουν τα σπίτια τους και ζητούν ασφαλέστερα καταφύγια μέσα σε σπίτια στα περιβόλια, στα υπόγεια πολυκατοικιών, συνήθως μισοτελειωμένων, όπου διανυκτερεύουν, χωρίς να εγκαταλείψουν την πόλη.

Στις 22 Ιουλίου, ώρα 4 μ.μ. αναγγέλθηκε από ραδιοφώνου η ανακωχή, αλλά και τότε ακόμα ένα σμήνος αεροπλάνων ξεφόρτωσε τις τελευταίες του βόμβες.

Με την έναρξη του δεύτερου γύρου της εισβολής, οι Τούρκοι χαράματα της 14ης Αυγούστου βομβαρδίζουν ξανά την Αμμόχωστο. Οι κάτοικοί της με τους πρώτους βομβαρδισμούς την εγκαταλείπουν.

Το πώς αφέθηκε στη συνέχεια η πόλη του Ευαγόρα να καταληφθεί αμαχητί είναι ένα θέμα για το οποίο 47 χρόνια μετά δεν υπάρχει επαρκής και πειστική εξήγηση.

Στις 16 Αυγούστου του 1974 ο τουρκικός στρατός βρέθηκε στην πόλη της Αμμοχώστου.

Το ΡΙΚ ανακοίνωνε ότι «αι ημέτεραι δυνάμεις, αμυνόμεναι του πατρίου εδάφους, αναδιπλούνται ομαλώς...», ενώ το αγγλικό ΒΒC μετέδιδε ότι «οι Τούρκοι είχαν ήδη φτάσει στην Αμμόχωστο».

Η πόλη, αφού λεηλατήθηκε, αποκλείστηκε από τα τουρκικά στρατεύματα και σε κανέναν δεν επιτρεπόταν η είσοδος. Η Αμμόχωστος σιγά-σιγά μετετράπη σε «πόλη φάντασμα».

Ο νεο-οθωμανισμός του Ερντογάν

Αυτή η πόλη δεν υπάρχει πια. Το μεγαλύτερο αστέρι της Κύπρου και γενικότερα της Μεσογείου έσβησε μέσα στα συρματοπλέγματα, που εδώ και 47 χρόνια έχουν επιβάλει οι Τούρκοι, παραβιάζοντας τις οδηγίες του ΟΗΕ για επιστροφή της Αμμοχώστου στους Ελληνοκύπριους.

Και τώρα τι;

Τώρα ο Ερντογάν απειλεί τους Ελληνοκύπριους, και στην οδυνηρή επέτειο της εισβολής στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου, ετοιμάζεται να πάει στην Αμμόχωστο, προχωρώντας τα σχέδιά του για πλήρη επιβολή τουρκικού καθεστώτος στην πόλη που, βάσει του ΟΗΕ, έπρεπε η Τουρκία να παραδώσει στους Ελληνοκύπριους κατοίκους της αμέσως μετά την εισβολή και την παράνομη κατοχή.

Ετοιμάζει φιέστες κομίζοντας γλαύκη στους ρημαγμένους από τον ίδιο υπηκόους του –οικονομικά και δημοκρατικά–, στην προσπάθειά του να τους ξεγελάσει για άλλη μια φορά, αδιαφορώντας για τα κελεύσματα της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ο κατοχικός ηγέτης και αχυράνθρωπός του, Ερσίν Τατάρ, προετοιμάζει το έδαφος γα τη φιέστα του «σουλτάνου», δηλώνοντας ότι θα δοθούν ισχυρά μηνύματα, προσθέτοντας ότι είναι μια μεγάλη επίδειξη δύναμης και θα δείξουν «πόσο έχουν αναπτυχθεί οι δεσμοί Τουρκίας και ΤΔΒΚ».

Παράλληλα, ο Τούρκος αντιπρόεδρος, Φουάτ Οκτάι, που ήδη βρίσκεται στα Κατεχόμενα για τον ίδιο λόγο, προκειμένου δηλαδή να προετοιμάσει την επίσκεψη του Ερντογάν, δήλωσε το τραγικό: «Εισβολείς στην Κύπρο είναι η Ελλάδα και οι Ελληνοκύπριοι. Η Τουρκία ελευθέρωσε τους Τουρκοκυπρίους».

Όχι, δεν είναι ανιστόρητοι οι Τούρκοι. Γνωρίζουν την ελληνικότητα του νησιού της Αφροδίτης. Γνωρίζουν όμως και ότι κατηγορώντας τους άλλους για τα δικά τους κρίματα, ίσως καταφέρουν όχι απλώς να μην αποσύρουν τα κατοχικά στρατεύματά τους από το ιστορικό νησί, αλλά και να πετύχουν την ολοκληρωτική διχοτόμηση της Κύπρου, κατοχυρώνοντας τα δύο κράτη, το ένα εκ των οποίων θα είναι τουρκικό. Και αργότερα, ποιος ξέρει, ίσως καταφέρουν να εισβάλουν και να κατακτήσουν και το υπόλοιπο μισό…

Η ουσία ωστόσο είναι πως η Αμμόχωστος κινδυνεύει να περάσει στα χέρια των Τούρκων για πάντα, με τους Τούρκους να διατείνονται πως θα την κάνουν Λας Βέγκας!!! Το δικό τους τουρκικό Λας Βέγκας… Την πανάρχαιη ελληνική Σαλαμίνα!

Είναι βέβαιο πως η Κύπρος κινδυνεύει από αυτήν τη μογγολική φυλή που ξεπήδησε από το πουθενά και βάλθηκε να κατασπαράξει την Ευρώπη, κάποτε. Και τώρα λαχταράει να επαναλάβει το ματωμένο παρελθόν της.

Μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο που ελλοχεύει, με κοινή επιστολή οι ηγέτες της ελληνικής ομογένειας στις ΗΠΑ ζητούν από τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να στείλει ξεκάθαρο μήνυμα προς την Τουρκία ότι η Ουάσιγκτον δεν πρόκειται να ανεχθεί την περαιτέρω καταστρατήγηση της εθνικής κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. «Σας παροτρύνουμε να προειδοποιήσετε τον Πρόεδρο Ερντογάν, ενάντια σε περαιτέρω επιθετικότητα προς την Κύπρο και να στείλετε ένα σαφές μήνυμα ότι η Τουρκία θα αντιμετωπίσει τιμωρητικές και αυστηρές συνέπειες εάν συνεχιστούν περαιτέρω ενέργειες κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι οποίες απειλούν την κυριαρχία της και προκαλούν αστάθεια. Επιπλέον, ζητούμε ευπειθώς όπως η κυβέρνηση των ΗΠΑ απαιτήσει από τα Ηνωμένα Έθνη να ασκήσουν τη δικαιοδοσία τους στα Βαρώσια», τονίζουν στην επιστολή τους οι πρόεδροι των δέκα ελληνοαμερικανικών οργανώσεων. Και επισημαίνουν ότι το ψήφισμα 550 (1984) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει ρητά ότι μια προσπάθεια αλλαγής του καθεστώτος των Βαρωσίων απαιτεί τη μεταφορά της περιοχής στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών.

Επιπλέον, υπενθυμίζουν στον Πρόεδρο Μπάιντεν ότι η αμερικανική κυβέρνηση επανεπιβεβαίωσε τη στήριξή της στις 9 Οκτωβρίου 2020, καθώς ενέκρινε τη δήλωση του προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και ζήτησε από την Τουρκία να ανακαλέσει όλους τους σχεδιασμούς της για τα Βαρώσια.

Είναι και εκείνο που είχε δηλώσει ο καθηγητής Τουρκολόγος Νεοκλής Σαρρής: «Όλα τα κράτη έχουν ιστορία, η Τουρκία έχει ποινικό μητρώο…» Ας το λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν αυτό το τελευταίο εκείνοι που έστω και κάτω από πιέσεις εξακολουθούν να διαβαίνουν δρόμους παράλληλους με μια Τουρκία και με έναν Ερντογάν. Η Ιστορία, όσο και αν θέλουν κάποιοι να τη γράφουν με το δικό τους μελάνι, κάποτε αυτό ξεθωριάζει και η αλήθεια έρχεται στην επιφάνεια ως Νέμεσις…