ΝΤΟΝΑΛΝΤ ΤΡΑΜΠ, ΤΕΛΟΣ!

Στην πολιτική, λένε, «ο πιο πολύτιμος σύμμαχός σου είναι ο χρόνος». Και ο Ντόναλντ Τραμπ, που επιτέλους ξεκουμπίζεται από τον Λευκό Οίκο, σπατάλησε τον χρόνο του στις χαμένες εμμονές του.

Με τη στάση του ταπείνωσε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, και τα στελέχη του περίλυπα έβλεπαν τον πρόεδρο να εγκαταλείπει ουσιαστικά τη γνώμη του κόμματος και να επιμένει με μια στενή ομάδα συνεργατών του ότι αυτός είναι ο νικητής των εκλογών.

Ακόμα και ο πιο πιστός συνεργάτης του, κάποτε, ο ηγέτης της πλειοψηφίας της Γερουσίας Μιτς ΜακΚόνελ βγήκε και είπε ευθαρσώς ότι ο εξεγερμένος όχλος στο Καπιτώλιο, «προκλήθηκε» από τον Τραμπ.

Ο ΜακΚόνελ είπε ότι το Κογκρέσο έκανε το καθήκον του παρά τη βία στις 6 Ιανουαρίου, πιστοποιώντας τη νίκη του εκλεγμένου Προέδρου Τζο Μπάιντεν και της εκλεγμένης αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις.

Στο μεταξύ, ο Τραμπ τις τελευταίες 4-5 ημέρες δεν ασχολήθηκε με κανένα από τα καθήκοντα της προεδρίας που κάποτε απολάμβανε, είπε στο CNN στενός συνεργάτης του.

Σύμφωνα με τους ανθρώπους του Λευκού Οίκου δεν έχει κάνει δημόσια εμφάνιση εδώ και μια εβδομάδα.

Το απόγευμα της Δευτέρας βιντεοσκόπησε ένα μήνυμα από το «Μπλε Δωμάτιο», στο οποίο απαριθμούσε τα «πολλά επιτεύγματα» της θητείας του.

Η ενέργειά του αυτή έρχεται να προστεθεί στις πολλές αστοχίες του. Όλοι οι προκάτοχοι στην τηλεοπτική εποχή, έκαναν ζημιά σε εθνικό δίκτυο, με την αποχαιρετιστήρια ομιλία τους.

Κρυμμένος στον Λευκό Οίκο

Ο Τραμπ στο μήνυμά του έκανε μια σύντομη αναφορά στη «νέα διοίκηση», χωρίς να είναι σαφές εάν έκανε έστω και τώρα μια παραχώρηση στον Μπάιντεν. «Αυτήν την εβδομάδα θα ορκιστεί μια νέα κυβέρνηση και προσευχόμαστε να καταφέρει να διατηρήσει την Αμερική σε ασφάλεια και ευημερία», ανέφερε.

Στη συνέχεια ευχαρίστησε τη Μελάνια Τραμπ και μετά όλη του την οικογένεια και στη συνέχεια τον αντιπρόεδρο Πενς. Μετά, όλους τους συμβούλους του και τους συνεργάτες του αλλά και τις μυστικές υπηρεσίες. 

Την τελευταία του μέρα εξέδωσε ακόμα μερικές χάρες και υπέγραψε εκτελεστικές εντολές και ενημερώθηκε από τη Μυστική Υπηρεσία για την ασφάλεια στην τελετή της ορκωμοσίας, στην οποία δεν σκοπεύει να παραστεί. 

Ο Τραμπ φεύγει, αλλά θα υπάρχουν πολύ λίγα πράγματα για να θυμίζουν το πέρασμά του από την πολιτική σκηνή. Οι περισσότεροι έχουν στο μυαλό τους έναν μαινόμενο πρόεδρο να ουρλιάζει ότι αυτός κέρδισε, αλλά «οι αδίστακτοι Δημοκρατικοί και κάποια μέλη του κόμματός του» του στέρησαν τη δεύτερη θητεία. 

Τις τελευταίες δύο νύχτες φορτηγά μεταφορικής εταιρείας μετέφεραν τα πράγματα της οικογένειας Τραμπ από τον Λευκό Οίκο στο Mar-a-Lago, το κλαμπ που έχει ο μεγιστάνας στη Νότια Φλόριντα.

Σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο CBS, για να πάει στο σπίτι του, στη Φλόριντα, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσει το προεδρικό αεροσκάφος Air Force One όσο έχει αυτό το δικαίωμα και θα φτάσει στον προορισμό του γύρω στο μεσημέρι της 20ής Ιανουαρίου, πριν ο Τζο Μπάιντεν ορκιστεί.

Συνήθως, οι πρόεδροι περνούν τις τελευταίες εβδομάδες τους στο γραφείο αναζητώντας τρόπους να χτίσουν την υστεροφημία μέσω συνεντεύξεων, πολιτικών ομιλιών και φυσικά με την αποχαιρετιστήρια ομιλία, σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό.

Αντίθετα οι σύμβουλοι του Τραμπ τον κρατούν μακριά από όλα αυτά, για να μην επιδεινωθεί περισσότερο η κατάσταση.

Ακόμα και η τελετή απονομής των Μεταλλίων Ελευθερίας έγινε πίσω από κλειστές πόρτες. Όλες οι ομιλίες του βιντεοσκοπήθηκαν από το συνεργείο του Λευκού Οίκου, με τους συμβούλους του πάνω από το κεφάλι του για να διασφαλίσουν ότι ο Τραμπ δεν θα ξεφύγει από το σενάριο που έχουν σχεδιάσει. Η μόνη δημόσια εμφάνισή του ήταν ένα ταξίδι στα νότια σύνορα την περασμένη εβδομάδα.

Η τελική αναχώρηση του Τραμπ θα γίνει από τη στρατιωτική βάση Andrews με μια μικρή τελετή στρατιωτικού τύπου. Οι προσκλήσεις μοιράστηκαν σε φίλους, συμμάχους και πρώην αξιωματούχους του Τραμπ. Σε κάθε προσκεκλημένο επιτρέπεται να φέρει πέντε άτομα. Οι διοργανωτές ελπίζουν έτσι να εξασφαλίσουν ένα μεγάλο πλήθος, επειδή ο Τραμπ έχει διαμαρτυρηθεί για το μέγεθος των συγκεντρώσεών του στο παρελθόν.

Προς το παρόν, ούτε ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς δεν αναμένεται να παραστεί στην τελετή αναχώρησης, σύμφωνα με δύο στενούς συνεργάτες του, καθώς, όπως είπαν, θα ήταν δύσκολο για εκείνον να παραστεί και στην αναχώρηση Τραμπ και στην ορκωμοσία Μπάιντεν. 

Ο πρώην διευθυντής επικοινωνιών του Τραμπ που έγινε επικριτής του, Anthony Scaramucci, προσκλήθηκε στην τελετή αυτή. Όμως, είπε στο CNN ότι δεν σκοπεύει να παρευρεθεί.

Άλλοι πρώην αξιωματούχοι που εκδιώχτηκαν κακήν - κακώς από τον Λευκό Οίκο συμπεριλαμβανομένου του πρώην προσωπάρχη, John Kelly, και του πρώην συμβούλου του Λευκού Οίκου, Don McGahn, έλαβαν επίσης προσκλήσεις για την εκδήλωση, αλλά δεν σκοπεύουν να παρευρεθούν.  

Mέλος της οργανωτικής επιτροπής δήλωσε ότι το επιτελείο του Τραμπ ανησυχεί μήπως δεν συγκεντρωθεί αρκετός κόσμος. Η εκδήλωση θα γίνει ούτως ή άλλως, διευκρίνισε.

Κορυφαίοι αξιωματούχοι του Τραμπ επί δύο εβδομάδες τον συμβούλευαν να μαγνητοσκοπήσει ομιλίες με ορισμένα από τα επιτεύγματά του στο αξίωμα. Η σύζυγός του, Μελάνια Τραμπ, ανάρτησε ένα παρόμοιο βίντεο τη Δευτέρα ενθαρρύνοντας τους Αμερικανούς να είναι ευγενικοί μεταξύ τους.

Η ζωντανή τηλεοπτική αποχαιρετιστήρια ομιλία είναι μια άλλη προεδρική παράδοση που απορρίπτει ο Τραμπ. Την ξεκίνησε ο Χάρι Τρούμαν, όταν έφτασε στους δέκτες των Αμερικανών από το Οβάλ Γραφείο, στις 15 Ιανουαρίου 1953.

Ακόμα και ο Ρίτσαρντ Νίξον, ο μόνος πρόεδρος που παραιτήθηκε ποτέ, έδωσε μια ζωντανή ομιλία, ανακοινώνοντας την απόφασή του πίσω από το Οβάλ Γραφείο, έχοντας καλυμμένα τα παράθυρα με μπλε κουρτίνες.

Πριν από την τηλεοπτική εποχή, η πρώτη αποχαιρετιστήρια εμφάνιση έγινε από τον Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο οποίος απηύθυνε προειδοποιήσεις κατά της ανεξέλεγκτης εξουσίας και της κομματικής εξουσίας σε γραπτό μήνυμά του προς το έθνος το 1796.

Ο Μπιλ Κλίντον, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν και ο Τζίμι Κάρτερ χρησιμοποίησαν όλοι το Οβάλ Γραφείο για τις αποχαιρετιστήριες ομιλίες τους. Ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος ταξίδεψε από την Ουάσινγκτον στο West Point για την αποχαιρετιστήρια ομιλία, αφού δεν κατάφερε να εξασφαλίσει δεύτερη θητεία. 

Ο Μπαράκ Ομπάμα έδωσε την αποχαιρετιστήρια ομιλία του στο συνεδριακό κέντρο McCormick Place στο Σικάγο, αναγνωρίζοντας στην πατρίδα του ότι μετά τη νίκη του Τραμπ «για κάθε δύο βήματα προς τα εμπρός, συχνά νιώθουμε ότι κάνουμε ένα βήμα πίσω».

Αλλά ο Τραμπ έχει απορρίψει σχεδόν όλες τις παραδόσεις που διέπουν την αλλαγή σκυτάλης στην εξουσία. Δεν έχει επικοινωνήσει ακόμα με τον Μπάιντεν και θα είναι ο πρώτος πρόεδρος σε 150 χρόνια που μποϊκοτάρει την ορκωμοσία του διαδόχου του.

Ο Τραμπ κάποτε θαύμασε την υποδοχή που έκανε ο Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος συναντήθηκε μαζί του στο Οβάλ Γραφείο μετά τις εκλογές του 2016 και τον καλωσόρισε στον Λευκό Οίκο το πρωί της ορκωμοσίας του. Στις πρώτες ημέρες της προεδρίας του, ο Τραμπ αρεσκόταν να δείχνει στους επισκέπτες το γράμμα που του έγραψε ο Ομπάμα όταν έφυγε.

Ο χρόνος του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τελείωσε, αλλά η επιρροή του –προς το καλύτερο ή το χειρότερο– θα συνεχίσει να διαμορφώνει την πολιτική στην Ουάσινγκτον και στο υπόλοιπο έθνος πολύ πέρα ​​από τα τέσσερα χρόνια της θητείας του.

Μια χώρα πληγωμένη

Ο Τραμπ αφήνει μια χώρα εξασθενημένη από την πανδημία του κορωνοϊού. Μια χώρα πληγωμένη από τους ψεύτικους ισχυρισμούς του Τραμπ, που κράτησαν σχεδόν τρεις μήνες.

Η εξέγερση του Καπιτωλίου θα σκιάζει τον Τραμπ για πολύ καιρό ακόμα μετά την αναχώρησή του από την Ουάσιγκτον. Και αν λογάριαζε να επανέλθει το 2024, το σχέδιό του καταστράφηκε από τους λεονταρισμούς των τελευταίων μηνών, λέει η Lara Brown, διευθύντρια της Μεταπτυχιακής Σχολής Πολιτικής Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο George Washington. «Χωρίς επίσημη εξουσία, η απήχησή του θα συνεχίσει να μειώνεται μεταξύ των πιο παραδοσιακών συντηρητικών που από καιρό σιωπούν με τα καμώματα του».

Ακολουθεί μια ματιά σε μερικούς τομείς, όπου η προεδρία του Τραμπ έκανε μεγάλα βήματα όπισθεν.

Από τους πρώτους ψευδείς ισχυρισμούς του ότι το Μεξικό έστειλε «βιαστές» στις ΗΠΑ, έως την εμπρηστική ομιλία και την εισβολή στο Καπιτώλιο, ο Τραμπ έριξε τον πολιτικό λόγο στα Τάρταρα.

Τώρα φαίνεται καθαρά ότι οι ομιλίες του ήταν σχεδιασμένες για να διχάσουν και να υποτιμήσουν τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ακόμα και μετριοπαθείς πολιτικοί τον χαρακτήρισαν «κλόουν» (Μπάιντεν) και «δειλό» (Πελόζι).

Μεγάλα βήματα προ τα πίσω έγιναν στην υγειονομική περίθαλψη, τον έλεγχο των όπλων, την άμβλωση, τα δικαιώματα LGBTQ και φυσικά στην αντιμετώπιση των μεταναστών.

Με την εξουσία των δικαστηρίων

Ο Τραμπ κατάφερε να ελέγχει την εξουσία και με τη βοήθεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όπου διόρισε τρεις δικαστές –τους Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh και την Amy Coney Barrett– κατά τη διάρκεια τεσσάρων ετών στον Λευκό Οίκο. Έχοντας την πλειοψηφία με 6-3 δικαστές το συγκεκριμένο δικαστήριο στα πιο συντηρητικά του βήματα από τη δεκαετία του 1930, όταν έγινε προπύργιο κατά των πιο φιλόδοξων προγραμμάτων του New Deal του Προέδρου Franklin D. Roosevelt.

Συνολικά ο Τραμπ διόρισε 226 ομοσπονδιακούς δικαστές, και έχει ανατρέψει τις ιδεολογικές ισορροπίες σε τρία από τα 13 δικαστήρια του έθνους.

«Αυτοί οι δικαστές έχουν ήδη δείξει μια αμετάβλητη δέσμευση για το κράτος δικαίου, ακόμη και ενόψει έντονης πολιτικής πίεσης», δήλωσε η Carrie Severino που ανήκει στο συντηρητικό δικαστικό δίκτυο κρίσεων. «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα συνεχίσουν να κάνουν το Σύνταγμα την ύψιστη προτεραιότητά τους για πολλές επόμενες δεκαετίες».

Επίσης, ο Τραμπ δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει το «μεγάλο, όμορφο τείχος» που υποσχέθηκε ότι θα έτρεχε κατά μήκος 1.000 μιλίων από τα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, αλλά εισήγαγε σημαντικές αλλαγές στην πολιτική μετανάστευσης – πολλές από τις οποίες θα ήταν δύσκολο να… διορθώσει ο Μπάιντεν.

Ανίκανος να συνεννοηθεί με το Κογκρέσο για ένα ευρύ σχέδιο μετανάστευσης, ο Τραμπ ενήργησε μονομερώς για να μειώσει το πρόγραμμα ασύλου του έθνους και να αρνηθεί την είσοδο σε μετανάστες της Κεντρικής Αμερικής, πολλοί από τους οποίους περιμένουν στο Μεξικό αντί για τις ΗΠΑ, καθώς διεκπεραιώνονται οι αιτήσεις τους. Άσκησε διπλωματική πίεση στο Μεξικό και την Κεντρική Αμερική για να σταματήσει τη ροή των ανθρώπων που επιδιώκουν να ξεφύγουν από τη βία και τη φτώχεια.

Αναδιαμόρφωση συμμαχιών

Ο Τραμπ συνόψισε την εξωτερική του πολιτική με δύο λέξεις –την Αμερική πρώτα–, αλλά υπάρχει έντονη διαφωνία σχετικά με το εάν ο χειρισμός των παγκόσμιων υποθέσεων θα ενισχύσει τα συμφέροντα της χώρας ή θα μειώσει τη θέση της. Ο πρόεδρος αμφισβήτησε τις παραδοχές για την παγκόσμια τάξη που προέκυψαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, συχνά συμπιέζοντας μακροχρόνιους συμμάχους, επαινώντας τους δικτάτορες και ξαναγράφοντας δεκαετίες εμπορικής πολιτικής. Επέπληξε τις ευρωπαϊκές χώρες επειδή δεν συνέβαλαν περισσότερο στο ΝΑΤΟ και απέρριψε ευρέως τις πολυμερείς δεσμεύσεις που διεκδίκησαν για δεκαετίες και τα δύο μέρη.

Αφού οι προσπάθειες περιορισμού των πυρηνικών φιλοδοξιών της Βόρειας Κορέας απέτυχαν σε μεγάλο βαθμό, ο Τραμπ συναντήθηκε τρεις φορές με τον κυβερνήτη της χώρας, τον Κιμ Γιονγκ Ον, μια προσέγγιση που δεν τα πήγε πολύ καλύτερα. Πέταξε μια αμφιλεγόμενη πυρηνική συμφωνία με το Ιράν. Προς το τέλος της θητείας του, εξέθεσε τη διαπραγμάτευση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Μπαχρέιν και άλλων χωρών με το Ισραήλ.

Ο Τραμπ κέρδισε διμερή υποστήριξη για τις προσπάθειές του να πιέσει την Κίνα να μεταρρυθμίσει τις εμπορικές πολιτικές της και εξασφάλισε μια νέα συμφωνία με το Μεξικό και τον Καναδά. Οι επικριτές του είπαν ότι οι προσπάθειες αυτές μπορεί να είχαν αποφέρει περισσότερα, αν ο Τραμπ είχε συνεργαστεί με συμμάχους στην Ευρώπη αντί να ξεκινήσει ξεχωριστές εμπορικές μάχες και πλάγιες ρητορικές εναντίον τους.

Από τις εκπομπές άνθρακα έως τα τέλη αεροπορικών εταιρειών, ο Τραμπ προχώρησε σε σπριντ κατά των κανονισμών που οι ειδικοί δήλωσαν ότι μπορεί να έχουν επιταχύνει την οικονομική ανάπτυξη, αλλά θα μπορούσαν να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθώς και στην ομοσπονδιακή προστασία καταναλωτών και εργαζομένων.