ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ, ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΚΑΙ ΣΥΝΩΜΟΣΙΟΛΟΓΙΑ

Υπάρχουν άνθρωποι που συχνά οδηγούνται στην ιατρική παραπληροφόρηση. Το φαινόμενο διογκώθηκε ιδιαίτερα την εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού όπου το ζήτημα της υγείας απασχολεί τα Μέσα ενημέρωσης, οι επιστήμονες έχουν βρεθεί στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, ενώ οι συνωμοσιολόγοι προσπαθούν να κερδίσουν έδαφος. Τι συμβαίνει όμως αυτή τη στιγμή; Ποιοι άνθρωποι ρέπουν στην ιατρική παραπληροφόρηση και τα εμβόλια; Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν αυτή τη στιγμή ο κατεξοχήν χώρος παραπληροφόρησης πάνω σε ζητήματα υγείας, ενώ χώρο διεκδικούν ακροδεξιά κινήματα που σχετίζονται με τον αντιεμβολιασμό και τη νόσο Covid-19.

Σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, υπάρχουν πολίτες που διαθέτουν το κατάλληλο «προφίλ» για να επενδύουν συχνότερα σε ανακριβείς αναρτήσεις, όπως στο ζήτημα των εμβολιασμών.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη δρ Λόρα Σέρερ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα ψυχολογίας της υγείας «Health Psychology», μελέτησαν δειγματοληπτικά 1.020 ανθρώπους 40 έως 80 ετών, όσον αφορά τις αντιδράσεις τους σε 24 πρόσφατες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τα εμβόλια, τις στατίνες (ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα κατά της χοληστερίνης) και τις θεραπείες του καρκίνου. Και για τα τρία αυτά ζητήματα σκοπίμως οι μισές αναρτήσεις που κλήθηκαν να αξιολογήσουν οι συμμετέχοντες, ήσαν αληθινές, ενώ οι άλλες μισές ψευδείς.

Το ανθρώπινο «προφίλ»

Στόχος ήταν να αναδειχθεί το «προφίλ» των ανθρώπων, οι οποίοι σε μεγαλύτερο ποσοστό τείνουν να πιστέψουν πράγματα που δεν ισχύουν. Διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι αυτοί συνήθως έχουν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο, μικρότερο αλφαβητισμό στο πεδίο της υγείας, μια τάση να χρησιμοποιούν εναλλακτικές μορφές ιατρικής (συχνά με φανατισμό ενάντια στην κλασσική ιατρική), καθώς και μια έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύστημα υγείας, στις φαρμακευτικές εταιρείες και στους ειδικούς. Όσοι άνθρωποι αποδέχονται την παραπληροφόρηση για ένα θέμα (π.χ. εμβόλια), είναι πιο πιθανό να είναι δεκτικοί στις αναληθείς πληροφορίες και για άλλα ιατρικά θέματα.

«Η ανακριβής πληροφόρηση συνιστά φραγμό στην καλή υγεία, επειδή μπορεί να αποθαρρύνει τους ανθρώπους να πάρουν προληπτικά μέτρα για την αποφυγή μιας νόσου και να έχουν δισταγμό να αναζητήσουν κατάλληλη ιατρική φροντίδα, όταν την χρειάζονται. Ο εντοπισμός όσων είναι πιο επιρρεπείς στην παραπληροφόρηση μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του πώς αυτές οι πληροφορίες εξαπλώνονται και να μας βοηθήσει να παρέμβουμε με νέους τρόπους, κάτι που μπορεί να έχει επιπτώσεις και στις προσπάθειες για καταπολέμηση της Covid-19. Πρέπει να μειώσουμε την επιρροή και την εξάπλωση της online παραπληροφόρησης για την υγεία. Τέτοια βήματα μπορούν να σώσουν αμέτρητες ζωές», τόνισε η δρ Σέρερ.

Σε μία περίοδο όπου η πληροφορία διακινείται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και δεν υπάρχει, ειδικότερα στο χώρο του διαδικτύου, φίλτρο που να απομονώνει τα fake news, οι κυβερνήσεις, η επιστημονική κοινότητα και τα Μέσα Ενημέρωσης έχουν την υποχρέωση να δημιουργήσουν σχέσεις εμπιστοσύνης με τους πολίτες, ώστε να εξασφαλίσουν ένα ορθολογικό πλαίσιο συμβίωσης και ενημέρωσης το οποίο δεν θα θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία και θα επιτρέπει στον κόσμο να κατανοήσει το περιεχόμενο των γεγονότων και των συνθηκών.