ΑΡΧΑΙΟΛΑΤΡΕΙΑ & ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ. ΣΥΛΛΟΓΗ ΘΑΝΑΣΗ & ΜΑΡΙΝΑΣ ΜΑΡΤΙΝΟΥ

Ταξιδεύοντας, μαθαίνεις… Θα μπορούσε να είναι το μότο της μοναδικής αυτής έκθεσης που παρουσιάζεται ήδη από τις 16 Δεκέμβρη και θα συνεχιστεί μέχρι τις 30 Απριλίου στο αεροδρόμιο της Αθήνας «Ελ. Βενιζέλος».

Μετά από 3 επιτυχημένες εκθέσεις, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης συνεργάζεται εκ νέου με τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών διοργανώνοντας την έκθεση «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου», με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Η έκθεση, που φιλοξενείται στον χώρο «Τέχνη & Πολιτισμός» στο επίπεδο Αφίξεων του Αεροδρομίου είναι η μοναδική που παρουσιάζεται αυτήν τη στιγμή στην Αθήνα, λόγω των περιοριστικών μέτρων.

Η πανοραμική εικόνα που παρουσιάζεται στον εκθεσιακό χώρο του Αεροδρομίου αντιγράφει ένα Πανοραμικό Χαρτί Ταπετσαρίας που τυπώθηκε στη Γαλλία το 1828. Οι παραστάσεις που απεικονίζονται αναπαριστούν διάσημες αρχαιοελληνικές τοποθεσίες (Θερμοπύλες, Δελφοί, Όρος Παρνασσός), καθώς και σκηνές από τον Αγώνα των Ελλήνων (1821-1828) προκειμένου να απελευθερωθούν από τον τουρκικό ζυγό. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 προκάλεσε τη συμπαράσταση του δυτικού κόσμου και μεταβλήθηκε σε κίνημα «Υπέρ των Ελλήνων» με την επωνυμία Φιλελληνισμός. Η αρχαιολατρεία των Ευρωπαίων αποτελεί τον μακροβιότερο σύνδεσμο της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρώπη. Κατά την Επανάσταση μετασχηματίστηκε σε φιλελληνισμό και αποτυπώθηκε εικαστικά σε ευρωπαϊκα έργα τέχνης. Μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους υιοθετήθηκε από τους Έλληνες νεοκλασσικούς καλλιτέχνες με στόχο την ανάδειξη της αδιάρρηκτης συνέχειας της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς.

Το πρωτότυπο του Πανοραμικού Χαρτιού θα παρουσιαστεί στην έκθεση «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου» σε επιμέλεια της Δρος Φανής-Μαρίας Τσιγκάκου και του Καθηγητή Νικόλαου Χρ. Σταμπολίδη, που είναι έτοιμη και θα ανοίξει τις πόρτες της στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αμέσως μόλις ξεκινήσει η λειτουργία των μουσείων. Τα έργα προέρχονται από τη Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου, μία μοναδική Φιλελληνική Πινακοθήκη ευρωπαϊκών έργων του 19ου αιώνα και του ελληνικού Νεοκλασσικισμού που εκτίθενται για πρώτη φορά στο κοινό και παρουσιάζονται δίπλα σε σημαντικές αρχαιότητες από μεγάλα Μουσεία της Ελλάδας και της Ιταλίας. Η έκθεση στοχεύει στην ανάδειξη των αρχαιολατρικών πτυχών του φιλελληνικού κινήματος, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την Επανάσταση του 1821.

Στο βίντεο μέσα στον εκθεσιακό χώρο του Αεροδρομίου, παρακολουθεί κανείς μία σύντομη ξενάγηση σε επιλεγμένα εκθέματα της έκθεσης στο Μουσείο από τους επιμελητές, Δρα Φανή-Μαρία Τσιγκάκου και Καθηγητή Νικόλαο Χρ. Σταμπολίδη.

Μέγαρο Σταθάτου

Έργο του αρχιτέκτονα Ernest Ziller, το Μέγαρο Σταθάτου είναι ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά δείγματα του νεοκλασσικισμού στην Αθήνα. Από το 1991 φιλοξενεί τις περιοδικές εκθέσεις του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Η είσοδος βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου 1, η πρόσβαση είναι όμως δυνατή και από το αίθριο του Κεντρικού Κτιρίου, μέσω ενός ειδικά διαμορφωμένου διαδρόμου στεγασμένου με γυαλί.

Έργο του Βαυαρού αρχιτέκτονα Ernest Ziller, το κτίριο είναι ένα από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά δείγματα του νεοκλασσικισμού στην Αθήνα. Άρχισε να κτίζεται το 1895 ως κατοικία της μεγαλοαστικής οικογενείας Όθωνος και Αθηνάς Σταθάτου, στην οποία και ανήκε μέχρι το 1938. Στη συνέχεια, φιλοξένησε κατά περιόδους διπλωματικές αντιπροσωπείες διαφόρων κρατών. Το 1982 αγοράστηκε από την Ελληνική Εταιρεία του Δημοσίου και αναπαλαιώθηκε από τον αρχιτέκτονα Π. Καλλιγά με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως ξενώνας για επίσημους προσκεκλημένους του κράτους. Για διάφορους λόγους το σχέδιο αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ και το 1991 το κτίριο παραχωρήθηκε στο ΜΚΤ προς κάλυψη των αυξημένων εκθεσιακών αναγκών του. Το 2001, το ελληνικό κράτος αποφάσισε την παραχώρηση της χρήσης του για άλλα 50 χρόνια στο Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή. Το Μέγαρο Σταθάτου συνδυάζει με αρμονικό τρόπο στοιχεία από την ελληνική και ρωμαϊκή αρχιτεκτονική, καθώς και από νεώτερες επιδράσεις. Η κλιμακωτή είσοδος του κτιρίου είναι αναγεννησιακού ρυθμού και πλαισιώνεται από μια διώροφη τοξωτή πρόσοψη. Δύο γυναικεία αγάλματα -της Αθηνάς και της Τύχης- επιστέφουν το θωράκιο της στέγης, ενώ οι εξωτερικοί τοίχοι διακοσμούνται με κυμάτια.

Στο υπερυψωμένο ισόγειο του κτιρίου βρίσκονται η τραπεζαρία και το μεγάλο σαλόνι του αρχοντικού καθώς και μια μεταλλική ροτόντα στον άξονα της εισόδου. Οι χώροι αυτοί δεν έχουν υποστεί μετατροπές και διατηρούν τις χρυσοποίκιλτες γύψινες διακοσμήσεις στους τοίχους, τους πολυελαίους και τα τζάκια (σε περιόδους εκθέσεων κάποια από τα τμήματα αυτά καλύπτονται με ξύλινες επενδύσεις). Ένα μεγάλο κλιμακοστάσιο οδηγεί στον πρώτο όροφο του κτιρίου, όπου βρίσκονταν κάποτε τα υπνοδωμάτια της οικίας. Σήμερα οι χώροι αυτοί έχουν διαμορφωθεί κατάλληλα για την διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων, ενώ τα τζάκια και άλλα διακοσμητικά στοιχεία έχουν καλυφθεί με κινητές ξύλινες επενδύσεις.

Το υπόγειο του κτιρίου, όπου βρίσκονταν η κουζίνα και οι βοηθητικοί χώροι του Μεγάρου Σταθάτου, φιλοξενεί σήμερα τα γραφεία και τις υπηρεσίες του ΜΚΤ. Στο βάθος του κήπου, δεξιά από την κεντρική είσοδο, βρίσκεται ένα βοηθητικό κτίσμα που χρησίμευε ως αμαξοστάσιο, στάβλος και κατάλυμα του προσωπικού. Σήμερα το κτίριο στεγάζει δημόσιες υπηρεσίες.