ΑΠΑΡΤΧΑΪΝΤ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΑΞΙΚΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ

Μπορεί οι συνθήκες να μην έχουν (ακόμα) ωριμάσει για να συζητήσουμε τη δίκαιη αναδιανομή του πλούτου, αλλά οι κωμικοτραγικές καταστάσεις με το εμβόλιο έχουν κάνει πιο επίκαιρη από ποτέ τη συζήτηση για την αναγκαία αλλαγή νοοτροπίας. Η ειδησεογραφία βρίθει «φωτεινών» παραδειγμάτων για το πόσο –ακόμα και για το εμβόλιο προστασίας από τον κορωνοϊό– ισχύει το (μάλλον αρχοντοχωριάτικο) «με τον παρά μου και την κυρά μου».

Για παράδειγμα, εδώ και μερικές μέρες κάνει τον γύρο του κόσμου η είδηση για ένα ζευγάρι εκατομμυριούχων, οι οποίοι σκαρφίστηκαν έναν εντυπωσιακό τρόπο για να παρακάμψουν την «ουρά» για τον εμβολιασμό.

Ο επικεφαλής ενός καζίνο, Rodney Baker και η σύζυγός του Ekaterina Baker, ταξίδεψαν με ναυλωμένο αεροπλάνο στο Beaver Creek, μια κοινότητα 100 ατόμων στο Yukon του Καναδά. Εκεί, μια κινητή ομάδα χορηγούσε το εμβόλιο Moderna στους ντόπιους. Μεταξύ αυτών και οι ηλικιωμένοι ένοικοι των γηροκομείων. Ο Baker και η σύζυγός του παρουσιάστηκαν ως τοπικοί υπάλληλοι σε μοτέλ, με σκοπό να παραπλανήσουν τις αρχές και να εμβολιαστούν. Για κακή τους τύχη, οι αρχές τούς «μυρίστηκαν». Αποτέλεσμα ήταν να τους επιβληθεί πρόστιμο 1.800 δολαρίων για την παραβίαση των κανόνων δημόσιας Υγείας.

Θα πει κανείς ότι για το κουτοπόνηρο ζευγάρι τα 1.800 δολάρια δεν ήταν ούτε οι κηροζίνη που έκαψαν για να ταξιδέψουν με το ιδιωτικό αεροπλάνο μέχρι το μικρό χωριουδάκι. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι ο Rodney τους τελευταίους 13 μήνες αποκόμισε 45,9 εκατομμύρια δολάρια κέρδος από τις μετοχές του, ενώ περιμένει μέσα στη χρονιά ακόμα 28 εκατομμύρια δολάρια από την πώληση του Great Canadian σε έναν Αμερικανό αγοραστή. Άρα, τα 1.800 δολάρια είναι μάλλον αστείο ποσό…

Ωστόσο, η ιστορία δεν σταματά στο πρόστιμο. Ο Rodney Βaker, μετά τον σάλο, αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την εταιρεία του. Και ακόμα και αν με τόσα λεφτά μια παραίτηση δεν θα του έκανε και τόσο μεγάλη ζημιά, το υπουργείο Υγείας της περιφέρειας British Columbia φρόντισε να δώσει ένα γερό μάθημα στο ζευγάρι. Μετά τη δημοσιοποίηση της υπόθεσης αποφάσισε ότι το ζευγάρι θα πρέπει να περιμένει τη δεύτερη δόση του εμβολίου έως ότου η ηλικιακή ομάδα και των δύο είναι επιλέξιμη. Αυτό υπολογίζεται περί στα τέλη του καλοκαιριού.

Και κάπου εδώ αναρωτιέται κάποιος, αν δύο πλούσιοι αλλά όχι μεγιστάνες του πλούτου έστησαν τέτοια μηχανή, σκέψου τι θα έχουν κάνει οι πραγματικά πλούσιοι. Η είδηση όμως δεν είναι στο πώς οι πλούσιοι αντιμετωπίζουν υγειονομικά την πανδημία. Η πραγματική είδηση είναι πώς οι πλούσιοι κατάφεραν να εκμεταλλευτούν οικονομικά ακόμα και την πανδημία.

Σύμφωνα με την Oxfam, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η συνολική περιουσία των 10 πιο πλούσιων ανθρώπων του πλανήτη, αυξήθηκε κατά 445 δισεκατομμύρια δολάρια. Το ποσό είναι ικανό να αγοράσει εμβόλια για ολόκληρο τον πλανήτη. Ανάμεσα στους δέκα συμπεριλαμβάνονται οι γνωστοί σε όλους μας, Jeff Bezos (Amazon), Elon Musk (Tesla) και Mark Zuckerberg (Facebook).

Ενδεικτικό του πλούτου που κατέχουν οι συγκεκριμένοι είναι ότι η έρευνα επισημαίνει πως εάν ο Jeff Bezos, ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, έδινε στον καθένα από τους 876.000 υπαλλήλους του μπόνους αξίας 105 χιλιάδων δολαρίων, θα παρέμενε όσο πλούσιος ήταν και πριν από την πανδημία.

Προφανώς και κάτι τέτοιο δεν έγινε. Και όχι μόνο δεν έγινε, αλλά οι εργαζόμενοι της Amazon γονάτισαν την περίοδο της πανδημίας. Ακόμη και προ πανδημίας, βέβαια, εργάζονταν –σύμφωνα με καταγγελίες– δεκάωρες βάρδιες με μόλις δύο διαλείμματα του ενός τετάρτου. Σύμφωνα με σχετική αποκάλυψη του The Atlantic, οι υποαμειβόμενοι εργαζόμενοι καλούνται να σκανάρουν προϊόντα κάθε 11 δευτερόλεπτα, ήτοι πάνω από 300 προϊόντα την ώρα. Αν ο στόχος δεν πιαστεί, η «αποτυχία» καταγράφεται αφού ελέγχεται κάθε εργαζόμενος ξεχωριστά.

Η περίοδος της πανδημίας έβαλε στον μεγεθυντικό φακό τις ανισότητες. Η Oxfam επισημαίνει ότι, τον Δεκέμβριο του 2020, ο συνολικός πλούτος των δισεκατομμυριούχων παγκοσμίως ξεπέρασε τα 9,8 τρισεκατομμύρια δολάρια, ποσό που ισοδυναμεί με τις δαπάνες για οικονομική ανάκαμψη των 20 πλουσιότερων κρατών στον πλανήτη.

Την ώρα που οι πλούσιοι έμοιαζε να κάνουν πάρτι πίνοντας στην υγεία του κορωνοϊού, αφού τόσο απρόσμενα τους έκανε ακόμα πλουσιότερους, οι φτωχοί είδαν το βιοτικό τους επίπεδο να συμπιέζεται ακόμη περισσότερο. Και η συμπίεση σημαίνει ότι οι άνθρωποι που στη χώρα μας κλήθηκαν να βγάλουν τον μήνα με 534 ευρώ λόγω αναστολής της σύμβασης εργασίας τους, ζουν απείρως καλύτερα από τις εκατοντάδες χιλιάδες των μακροχρόνια ανέργων που έμειναν εκτός πλαισίου στήριξης. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, μόλις 150.000 μακροχρόνια άνεργοι υποστηρίχθηκαν, ενώ ο συνολικός αριθμός ξεπερνά τις 500.000.

Είναι όμως μόνο οικονομικές οι ανισότητες που αναδείχθηκαν από την υγειονομική κρίση; Έκθεση του Intelligence Unit του Economist αποκαλύπτει ότι οι πολίτες των δυτικών χωρών θα εμβολιαστούν εντός του 2021. Αντίθετα, οι πολίτες των πιο φτωχών χωρών, στην καλύτερη περίπτωση, θα έχουν πρόσβαση σε εμβόλια και θεραπείες μετά το 2023.

Η Τζαγιάτι Γκος, Ινδή καθηγήτρια οικονομικών της ανάπτυξης και μέλος του συμβουλίου του γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για ζητήματα που αφορούν τις προκλήσεις που θέτει η πανδημία, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για ένα απαρτχάιντ του εμβολίου, που θα έχει τρομακτικές συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ συγκρούονται με τις φαρμακευτικές, που οι ίδιες χρηματοδότησαν, για το πότε θα έρθουν οι συμφωνημένες ποσότητες εμβολίων για τους πληθυσμούς τους, η Κίνα και η Ρωσία συζητούν την προοπτική εξαγωγής εμβολίων στις αναπτυσσόμενες χώρες για να προωθήσουν τα γεωπολιτικά συμφέροντά τους. Ο Σι Τζινπίνγκ, πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, στη διαδικτυακή ομιλία του στο Νταβός είπε πως το Πεκίνο είναι έτοιμο να βοηθήσει και να διασφαλίσει πως τα εμβόλια θα είναι διαθέσιμα και σε τιμές λογικές για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Όσο ο ιός επελαύνει, γίνεται ολοένα και πιο σαφές ότι πέρα από τις άμεσες συνέπειες της πανδημίας, θα έρθουμε αντιμέτωποι με τη μεγαλύτερη ύφεση του αιώνα. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτή η ύφεση θα είναι πιο σφοδρή για τις χώρες που ήδη αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρέους.

Οι διαπιστώσεις αυτές καθιστούν αναγκαίο πλέον να ανοίξει η συζήτηση που οι ισχυροί του κόσμου απέτρεψαν να γίνει με αφορμή την οικονομική κρίση το 2008. Συζήτηση για την αλλαγή της νοοτροπίας μας, για την αλλαγή του τρόπου που βλέπουμε τον κόσμο. Συζήτηση η οποία θα πρέπει να γίνει σε μια νέα βάση, εκτός πλαισίου ελεύθερης αγοράς και κερδών. Είναι θέμα επιβίωσης, όχι ημών, αλλά του πλανήτη.