ΑΝΝΑ ΣΤΕΡΓΙΟΥ : «ΤΟ ΣΑΠΙΟ ΑΠΕΙΛΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΚΑΤΑΒΡΟΧΘΙΣΕΙ ΟΛΟΥΣ»

-Ο πολύς κόσμος σας γνώρισε ως δημοσιογράφο αλλά η φετινή χρονιά ήταν σίγουρα μία «συγγραφική χρονιά»…

«Το 2022 ήταν μία άσχημη χρονιά για όλον τον κόσμο, αφού είχαμε πόλεμο αλλά μία πολύ δημιουργική χρονιά για μένα. Εκδόθηκαν τα δυο παιδικά μου βιβλία με τίτλο: «Οι Ατρόμητοι της Μαργαριτοχώρας. Η κλοπή των λαγηνιών από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας» και το 2^ο βιβλίο των Ατρόμητων «Το κυνήγι των λαθρέμπορων ζώων στην Κένυα», όπου έκανα και τις εικονογραφήσεις».

-Σε μία εποχή που προωθείται το ηλεκτρονικό βιβλίο τι μηνύματα παίρνετε από τα παιδιά;

«Οι περιπέτειες των Ατρόμητων της Μαργαριτοχώρας ήταν μία φοβερά ευχάριστη έκπληξη για μένα. Πήρα άδολη αγάπη, ζεστασιά, εμπειρίες, τρυφερότητα. Αυτό που ζω κοντά στα παιδιά δεν το είχα ονειρευτεί. Κάθε φορά που βγαίνω από μία αίθουσα έχω γεμίσει μπαταρίες για καιρό. Παίρνω απίστευτη ενέργεια απ' την καλοσύνη και τις φοβερές ατάκες τους…».

-Πρόσφατα είδαμε ότι το βιβλίο «Η κυρά του Δράκου» παρουσιάστηκε και στην ιδιαίτερη πατρίδα σας, στη Θεσπρωτία…

«Στην Ηγουμενίτσα ήταν μία σύναξη μεταξύ φίλων, συγγενικών προσώπων, ανθρώπων, που γνωριζόμαστε χρόνια ή γνωριστήκαμε τελευταία. Ήταν υπέροχη βραδιά σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Μητσέλος και ήταν συγκινητική η ατμόσφαιρα. Σ΄αυτό συνετέλεσαν όλοι οι ομιλητές κι η αδελφική μου φίλη και συντονίστρια η Βάσω Γκόρου. Ήρθε κόσμος από κάθε γωνιά της Θεσπρωτίας κι όχι μόνο. Το βιβλίο μπορεί να είναι μία μοναχική διαδικασία όταν κάποιος το γράφει αλλά, όταν ταξιδεύει στον κόσμο, ακούς σχόλια, δέχεσαι αγάπη, ανατροφοδοτείσαι».

-Παρόλα αυτά ο Έλληνας δεν διαβάζει…

«Εκπομπές σκουπίδια υπάρχουν πολλές, εκπομπές για το βιβλίο ελάχιστες. Θυμάμαι στην ηλικία του γιου μου είχα δικά μου βιβλία κι είχα σχεδόν ξεκοκαλίσει τη σχολική βιβλιοθήκη. Σήμερα υπάρχει το διαδίκτυο, που μας έχει λύσει τα χέρια σε πολλά πράγματα αλλά μας έχει αφήσει πίσω. Χαιρόμαστε, λυπόμαστε και προσπερνάμε πολύ εύκολα. Είναι ειδήσεις και λογοτεχνία fast food. Από την άλλη πλευρά, ο Έλληνας έχει ήλιο, θάλασσα είναι κοινωνικός. Είναι περιορισμένος ο ελεύθερος χρόνος του αλλά βαριέται κι εύκολα. Αν δεν ξέρεις ιστορία, όμως, το βρίσκεις με άλλους όρους μπροστά σου…».

-Να υποθέσω πως αναφέρεστε στην πολιτική επικαιρότητα…

«Φυσικά. Δεν μπορούμε μόνιμα ν΄ αναφερόμαστε στους προγόνους μας και να μην ξέρουμε τι έλεγαν. Μιλάμε με θαυμασμό για τον Αριστοτέλη αλλά ο ίδιος έβλεπε τη γυναίκα ως υποδεέστερη. Το δεχόμαστε; Όχι. Μιλά κυβερνητικός αξιωματούχος για τον Λυσία ενώ ζούμε ένα σύγχρονο οργουελικό «1984». Πέρασαν οι γονείς μας χρόνια με τον φόβο του ρουφιάνου της διπλανής πόρτας και βγαίνουν και χειροκροτούν στη Βουλή τον πρωθυπουργό, οι παρακολουθούμενοι. Καμία ευθιξία. Πιάσαμε ηθικό πάτο».

-Δηλαδή;

«Ζούμε σε δύσκολες εποχές, κι η προπαγάνδα έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις. Το δημοσιογραφικό επάγγελμα πλήττεται από την αναξιοπιστία. Υπάρχουν πάντα σημεία που κάποιος μπορεί να κάνει κριτική στα κόμματα. Η κριτική όμως πρέπει να στέκει. Το πρόβλημα είναι όταν αρχίζεις να κάνεις κριτική με ψέματα. Και το ψέμα έχει πάντα κοντά ποδάρια. Όμως πια μερικούς δεν τους νοιάζει ούτε αυτό».

-Το βιβλίο σας «Η κυρά του Δράκου» παρότι έχουν περάσει τόσα χρόνια εξακολουθεί να μιλά για πράγματα, που μοιάζουν τόσο σημερινά…

«Οι αλλεπάλληλες κρίσεις μας ισοπέδωσαν και μας στέρησαν την αυτοπεποίθηση, γιατί η χώρα κι οι θεσμοί της στήθηκαν σε πήλινα πόδια. Η Ελλάδα της κατανάλωσης κατάπιε την Ελλάδα της παραγωγής. Βεβαίως, έγιναν και σημαντικά βήματα προς τα μπρος. Η Ελληνίδα διεκδίκησε τη σεξουαλικότητά της αλλά αυτό δεν έγινε δίχως κόστος. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα βλέπουμε γυναικοκτονίες, πατροκτονίες, «εγκλήματα τιμής». Πηγαίνουν οι γυναίκες στην Αστυνομία να βρουν το δίκιό τους, τις σκοτώνουν και δεν ενοχλείται κανείς. Πάνω σ΄ένα δωδεκάχρονο πλάσμα στήθηκε ένας χορός κακοποιητικός. Το διαλύσαμε αυτό το παιδί. Οικογενειάρχες της διπλανής πόρτας το κακοποίησαν. Το σάπιο απειλεί να μας καταβροχθίσει όλους».

-Γιατί το λέτε αυτό;

«Γιατί δεν έχουμε ωριμάσει ως κοινωνία. Και για να ωριμάσεις δεν φταίνε μόνο οι πολιτικοί. Πρέπει να το θες. Ορισμένοι Έλληνες και Ελληνίδες συνειδητά ή ασυνείδητα θέλουν να στηρίζονται ακόμη σε πατερούληδες. Ανθούν οι Γκρούεζες. Το ακούμε το πολιτικό παραμύθι ή παραγοντίζουμε. Ίσως γιατί μέσα στον μικρόκοσμό μας, αισθανόμαστε πως γινόμαστε κάποιοι. Δυστυχώς, αυτή η πολιτική ανωριμότητα είναι αποτέλεσμα ενός πελατειακού συστήματος, που χτίστηκε συστηματικά επί πολλά χρόνια. Επανήλθε δριμύτερη επί πρωθυπουργίας Κυριάκου Μητσοτάκη. Από τις κουμπαριές περάσαμε στα μνημόσυνα. Το βλέπω και στη Θεσπρωτία, στον τόπο μου. Ένας τόπος ονειρεμένος δεν μπορεί να θρέψει τα παιδιά του. Χιλιάδες απόδημοι σε κάθε γωνιά της γης. Αν όμως την επόμενη μέρα στο νοσοκομείο Φιλιατών δεν έχει γιατρούς, τότε τι θα πούμε; Ο, τι χαρήκαμε που ήρθατε στο μνημόσυνο; Ένα εξάχρονο παιδί στα Γρεβενά παιρνοδιάβαινε να βρει ΜΕΘ, χάλασε το ασθενοφόρο κι όλη η κυβέρνηση είναι στη θέση της. Χάθηκε τόσος κόσμος επειδή δεν υπήρχαν ΜΕΘ, νιρβάνα. Ασύλληπτη, πολιτική αναισθησία».

-Ναι αλλά όλος ο κόσμος λειτουργεί έτσι;

«Σε ποιο ευρωπαϊκό κράτος θα γίνονταν αυτά που είδαμε με τους κοριούς και δεν θα είχαν ξεσηκωθεί; Ακόμη και στην Αμερική υπάρχουν συλλογικά κινήματα. Έχει πλημμυρίσει όλη η Αθήνα αλλά εμείς έχουμε δήμαρχο, τον ανιψιό Μπακογιάννη. Αλλά άμα δεν έχεις δουλέψει ποτέ έξω στη ζωή σου, αν δεν έχεις ψηθεί, αν δεν έχεις φάει κατραπακιές είναι φυσικό ότι θα κάνεις χοντράδες».

- Μιλάτε για τον κομματικό σωλήνα;

«Και για τα οικογενειακά δίκτυα. Ο κομματικός σωλήνας δεν ωφέλησε ποτέ ούτε τα ίδια τα κόμματα. Όλα αυτά έχουν φέρει κι απογοητεύσεις στα νέα παιδιά, που έχουν ζήσει αλλεπάλληλες κρίσεις. Έχουν πτυχία, μεταπτυχιακά και τους προσπερνούν άλλοι γιατί έχουν «δόντι». Επομένως, αδιαφορούν για τα κοινά. Όμως, αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο. Δεν λύνεις ένα πρόβλημα, αν αδιαφορήσεις γι΄αυτό. Είναι δίπλα σου. Το βιβλίο μου «Η Κυρά του Δράκου» από τις εκδόσεις Κομνηνός αφορά μία ερωτική ιστορία αλλά αναφέρεται στις συλλογικότητες. Αναφέρεται στον αγώνα των τότε φοιτητών για το δημόσιο πανεπιστήμιο. Σήμερα επανήλθαμε σ΄ ένα αυταρχικό Πανεπιστήμιο με πανεπιστημιακή αστυνομία. Η έννοια της προόδου για την οποία μιλούσαν στον διαφωτισμό δεν είναι γραμμική. Στην πολιτική δεν υπάρχουν, όμως, μαγικά ραβδιά. Πρέπει οι άνθρωποι να ξαναπιστέψουν στον εαυτό τους. Οι λύσεις πάντα είναι ομαδικές κι όχι ατομικές. Γι΄ αυτό επιλέγω την Αριστερά. Γιατί καλός κι ικανός πολιτικός είναι αυτός που, όταν εκλεγεί την επόμενη μέρα, δεν τον χρειάζεται ο πολίτης. Θέλουμε να λειτουργεί το σύστημα κι όχι το εκλογικό πελατολόγιο».

-Η κυρά του Δράκου εκτός από το πελατειακό σύστημα μιλά και για τον σχολικό εκφοβισμό αλλά και για την έννοια της βεντέτας…

- Ξέρετε η Κρήτη έχει λιγότερες ανθρωποκτονίες πια από άλλα μέρη αλλά αυτό δεν είναι γνωστό. Το βιβλίο μου μιλά για τον φόβο της βεντέτας. Μιλά για την κοινωνία, που φοβάται τον διαφορετικό, που τον εξοβελίζει ακόμη κι αν είναι δικό της παιδί. Βεντέτες είχαμε παλαιότερα και στη Θεσπρωτία. Το θέμα της αυτοδικίας συμβαίνει, όταν οι θεσμοί δεν λειτουργούν ή όταν το εθιμικό δίκαιο είναι ισχυρό».

-Πολλές φορές έχετε διαμαρτυρηθεί γιατί την έξοδο της Κοινωνιολογίας από μάθημα εισαγωγικό για τα Πανεπιστήμια...

«Δεν είναι συντεχνιακό ζήτημα, επειδή εγώ έγινα κοινωνιολόγος, αλλά γιατί ξέρω την αξία της Κοινωνιολογίας. Ξέρω πόσα μπορεί να προσφέρει. Περνούσα σε ενενήντα σχολές με βάση το μηχανογραφικό αλλά η Κοινωνιολογία με μάγεψε από την πρώτη στιγμή. Η Κοινωνιολογία είναι έρωτας. Ο άνθρωπος γίνεται κυρίαρχος του εαυτού του. Αποκτά κριτικό πνεύμα, δεν περιμένει λύσεις απέξω, ωριμάζει κοινωνικά και πολιτικά».

-Ναι αλλά φτάνει αυτό; Σε τι μπορεί να βοηθήσει η Κοινωνιολογία;

Η κοινωνιολογία έχει πάρα πολλές εφαρμογές και πρακτική αξία στην καθημερινότητα. Σε μία χώρα με μονογονεϊκές οικογένειες, με αύξηση των δύσκολων διαζυγίων με οικονομική κι ενεργειακή κρίση, με μεταναστευτικό πρόβλημα, με συμμορίες ανηλίκων, σε γειτονιές, που θεωρητικά ήταν ήσυχες, εμείς εξοβελίσαμε το κυριότερο εργαλείο μας: την κοινωνιολογία. Ζούμε σε δύσκολες εποχές. Κοιτάξαμε πως θα βγάλουμε περισσότερα λεφτά για να πληρώσουμε τους λογαριασμούς και ξεχάσαμε το οικογενειακό τραπέζι. Γίναμε μηχανάκια. Είμαστε μία παρέα κι αντί να μιλάμε μεταξύ μας, μιλάμε ή γράφουμε στο κινητό τηλέφωνο. Είναι μία νέα μορφή κοινωνικής απομόνωσης μπροστά σε κόσμο».

-Ναι, αλλά η κυβέρνηση λέει πως έχουμε ανάπτυξη…

«Η κυβέρνηση λέει πάντα τα μισά κι όσα τη συμφέρουν. Είδατε κάποιον ν΄αναφερθεί στα ταβάνια των σχολείων, που πέφτουν; Είδατε να πουν ότι τριπλασιάστηκαν οι εισαγωγές αγαθών σε σχέση με τις εξαγωγές; Το πρόβλημα της αστεγίας θα ενταθεί, λόγω των πλειστηριασμών. Σ΄ όλα τ' αξιόλογα ξένα Πανεπιστήμια, που θαυμάζει η κ. Κεραμέως διδάσκεται η Κοινωνιολογία. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη την εξοβελίζει «γιατί η κοινωνιολογία κάνει τους ανθρώπους αριστερούς». Λες κι όσοι βγήκαν από το Χάρβαρντ πήραν πιστοποιητικά αριστεροσύνης».

-Είναι γεγονός όμως ότι εσείς η ίδια θεωρείστε αριστερών πεποιθήσεων…

«Κοιτάξτε έγινα κοινωνιολόγος κι έπειτα δημοσιογράφος για να βοηθάω τον κόσμο. Επομένως, ανάμεσα στις ολιγαρχίες και τον λαό, δηλώνω ξεκάθαρα πως είμαι με τον λαό. Δεν έγινα δημοσιογράφος για το ναρκισσιστικό του πράγματος. Φυσικά κι έχω χαρεί όταν έβγαζα αποκλειστικά θέματα αλλά ως εκεί. Εμένα πάντα μ΄ενδιέφερε ο παιδαγωγικός ρόλος της δημοσιογραφίας. Ήθελα να είμαι χρήσιμη στον κόσμο, να τον ενημερώνω σωστά, να του δίνω επιλογές ή ν΄αναδεικνύω το πρόβλημά του, για να βρεθεί λύση. Βεβαίως, ένας δημοσιογράφος εξαθλιωμένος, όπως κι οποιοσδήποτε άνθρωπος, δεν μπορεί να είναι καλός σ΄αυτό που κάνει. Η δημοσιογραφία έχει καταντήσει γαλέρα. Υπάρχουν δημοσιογράφοι που στο ζύγι αξιοπρέπειας – οικονομικής ευμάρειας, προτάσσουν την οικονομική τους ευμάρεια. Για μένα προτεραιότητα ήταν ανέκαθεν η αξιοπρέπεια».

-Δηλαδή δεν κάνετε συμβιβασμούς;

«Όλοι έχουμε κάνει εκπτώσεις και συμβιβασμούς. Αλλά το ζήτημα είναι να μην ξεχνάς ποιος είσαι` να μη χάνεις τον εαυτό σου. Είδαμε τι συνέβη με το θέμα της πρότασης μομφής και πως αντέδρασε μία σημαντική μερίδα του δημοσιογραφικού κόσμου. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης βγήκε μαινόμενος, μ΄ένα αλαζονικό ύφος, κοιτώντας τους άλλους ως μυρμήγκια, ως υποδεέστερους. Είναι η απόλυτη αντίφαση στη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία να έχουν καταλυθεί οι δημοκρατικοί θεσμοί με το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων. Το επιτελικό κράτος είναι μία μοναρχία, που καλύπτεται κάτω από ένα ωραίο τραπεζομάντηλο. Εξάλλου το πολιτικό δίλημμα ήταν κι είναι πάντα το ίδιο: Με την αγορά ή με τον άνθρωπο. Η αγορά δεν φτιάχνει ανθρώπους. Ο άνθρωπος φτιάχνει αγορές. Και στο δίλημμα αυτό, αγορά ή άνθρωπος, πάντα θα επιλέγω τον άνθρωπο».