Αμαλία Φλέμινγκ Η Ελληνίδα Καρυάτιδα που μάγεψε τον Σκωτσέζο Νομπελίστα

Είναι κάτι τέτοιες στιγμές που συνειδητοποιώ πόσα λίγα γνωρίζουμε για τούτη την χώρα και τους ανθρώπους της… Πίκρα… Πόσω μάλλον όταν αναφερόμαστε στις νεότερες γενιές, χωρίς να ευθύνονται γι’ αυτήν την αγνωσία τους. Το όνομα της Αμαλίας Φλέμινγκ είναι γνωστό. Άγνωστη όμως παραμένει σε πολλούς το έργο της και η δράση της, όχι μόνο ως επιστήμων αλλά και ως Άνθρωπος με «Α» κεφαλαίο.

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη τον Ιούνιο του 1912. Ο πατέρας της, Χαρίλαος Κουτσούρης, ήταν γνωστός δερματολόγος και είχε δική του κλινική στην Πόλη. Με την έναρξη όμως του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια της Αμαλίας ήρθε να μείνει στην Ελλάδα, ενώ η κλινική του πατέρα της μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα λεηλατήθηκε.
Η νεαρή Αμαλία Κουτσούρη φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές της σε Παρίσι και Λονδίνο. Στην διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ενεργά, χειριζόμενη τους πομπούς των ασυρμάτων, αλλάζοντας διαρκώς στέκια, προκειμένου να αλιεύει πολύτιμα μηνύματα των ναζί, με κίνδυνο της ζωής της. Κάτι που οι Άγγλοι της το αναγνώρισαν με μία υποτροφία που της χορήγησαν το 1945 για να εργαστεί στο Wright Fleming Institute δίπλα στον Νομπελίστα μικροβιολόγο Αλεξάντερ Φλέμινγκ μέχρι το 1949. Υποτροφία που δέχτηκε φυσικά. Κι έτσι, χωρίς να το γνωρίζει, ανεβαίνοντας στο αεροπλάνο αποχαιρετά την προηγούμενη ζωή της μαζί με την υποτροφία και το διαζύγιό της ανά χείρας, καθώς ήταν παντρεμένη από τα φοιτητικά της χρόνια με γνωστό αρχιτέκτονα.
Ο Σκωτσέζος επιστήμονας ήταν ήδη γνωστός, καθώς μόλις είχε πάρει το Βραβείο Nόμπελ Iατρικής και Φυσιολογίας, για την σπουδαία ανακάλυψή του, την πενικιλίνη, με την οποία έσωσε χιλιάδες τραυματίες στρατιώτες κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Αλλά η επαφή των δύο έμελλε να είναι μοιραία, καθώς ο έρωτας καιροφυλακτούσε. Εκείνος ήταν ήδη παντρεμένος από το 1915 με την Σάρα Mάριον Mακελρόι, με την οποία μάλιστα είχε αποκτήσει και έναν γιο. Αυτός ήταν και ο λόγος που ποτέ δεν της εκμυστηρεύτηκε τον απελπισμένο έρωτά του για εκείνη, πέραν της διαφοράς των τριάντα χρόνων που είχαν. Τα χρόνια περνούσαν και ήρθε η στιγμή η Αμαλία να επιστρέψει στην Ελλάδα για να αναλάβει την διεύθυνση του νοσοκομείου Ευαγγελισμός.
Βρισκόμαστε πλέον στο 1949, χρονιά που απεβίωσε και η γυναίκα του Αλεξάντερ Φλέμινγκ. Έτσι, εγκρατής καθώς ήταν, έμεινε μόνος με την οδυνηρή σκέψη του στην νεαρή βοηθό του, η οποία ήδη ταξίδευε προς Ελλάδα.
Όμως ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ ήταν περιζήτητος σε όλο τον κόσμο για να δίνει διαλέξεις για τις ανακαλύψεις του. Και όταν η Αμαλία τού απηύθυνε πρόσκληση για έναν κύκλο διαλέξεων στην Ελλάδα, εκείνος δέχθηκε αμέσως. Αλλά και πάλι δεν της αποκάλυψε το πάθος του. Η πρόσκληση επαναλήφθηκε τρία χρόνια μετά, το 1952, κι εκείνος βεβαίως πάλι δέχθηκε. Μόνο που αυτήν την φορά τόλμησε να της κάνει πρόταση γάμου. Κι εκείνη δέχθηκε αμέσως με μεγάλη συγκίνηση. Και παντρεύτηκαν το 1953. Κι έζησε την πλήρη ευτυχία στο πλάι του, αλλά μια ευτυχία σύντομη, καθώς ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ πέθανε δύο χρόνια αργότερα…

Έτσι, η λαίδη Αμαλία Φλέμινγκ, μαζί με τον τίτλο που κληρονόμησε από τον αγαπημένο της σύντροφο, καθ’ ότι ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ είχε τον τίτλο τού σερ, κληρονόμησε και το όνειρό του: το Ίδρυμα Bασικής Bιοϊατρικής Έρευνας «Aλέξανδρος Φλέμινγκ».
Μα τι ήταν εκείνο που ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ ερωτεύτηκε σε αυτήν την γυναίκα; Πρώτα απ’ όλα τον ανθρωπισμό της, την έγνοια της για τους δεινοπαθούντες, και μετά την επιστημοσύνη της στις έρευνες.

Τα χρόνια περνούσαν κι εκείνη ήταν αφοσιωμένη στην επιστήμη της. Όμως η Ελλάδα έμελλε να περάσει την επόμενη λαίλαπα: η Χούντα των Συνταγματαρχών είχε έρθει για να διαλύσει ό,τι με τόσο κόπο προσπαθούσε να αναστηλώσει αυτή η διαλυμένη από τον πόλεμο χώρα. Η Αμαλία Φλέμινγκ για άλλη μια φορά αντιστάθηκε. Και συνελήφθη.

Από το «Ιστορικό Λεύκωμα 1971, έκδοση της εφημερίδας «Η Καθημερινή» / 1998, μαθαίνουμε λεπτομέρειες ανατριχιαστικές για εκείνη την περιπέτεια της ζωής της, που αξίζει να της αναφέρουμε] [Πηγή: https://anemourion.blogspot.gr/2016/12/blog-post_409.html]:

«Η λαίδη Φλέμινγκ, χήρα του ονομαστού εφευρέτη της πενικιλίνης δόκτορος Αλεξάνδρου Φλέμινγκ, συλλαμβάνεται με άλλα τρία άτομα τη νύκτα της 30ής προς την 31η Αυγούστου έξω από το στρατόπεδο στο Γουδί όπου κρατείται ο Αλέκος Παναγούλης καταδικασμένος σε θάνατο για την απόπειρα δολοφονίας του Γεωργίου Παπαδόπουλου. Το βράδυ της 1ης Σεπτεμβρίου ο υφυπουργός Τύπου Βύρων Σταματόπουλος καλεί Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους και ανακοινώνει ότι οι τέσσερις συλληφθέντες, δηλαδή η Αμαλία Κουτσούρη-Φλέμινγκ, ο Κωνσταντίνος Ανδρουτσόπουλος, ο Αμερικανός Τζον Σκέλτον και η Αμερικανίδα Αθηνά Ψυχογιού, είχαν αποπειραθεί να απελευθερώσουν τον Παναγούλη. Σύμφωνα με τον Σταματόπουλο, η ομάδα σχεδίαζε να εξουδετερώσει τους δεσμοφύλακες έστω και με δολοφονίες, χρήση ναρκωτικών κ.λπ., και να διευκολύνει τον Παναγούλη να αναχωρήσει από την Ελλάδα. Η συμβολή της Φλέμινγκ ήταν να μεταφέρει τους άλλους τρεις με το αυτοκίνητό της στο προκαθορισμένο σημείο δράσης. Ο Σταματόπουλος προσθέτει ότι το κέντρο κατεύθυνσης των συλληφθέντων δεν βρίσκεται στην Ελλάδα αλλά στη Βρετανία και την Ιταλία και γίνεται αναφορά στον ευρισκόμενο στην Ιταλία Στάθη Παναγούλη, αδελφό του Αλέκου, για τον οποίο λέγεται ότι έχει έρθει στην Ελλάδα με ιταλικό διαβατήριο, κάτι που ο ίδιος διαψεύδει την επομένη από τη Ρώμη. Αντιδράσεις ξεσπούν στο εξωτερικό, ενώ ο Βρετανός πρεσβευτής στην Αθήνα συναντάται με τον Παπαδόπουλο και συζητά το θέμα της σύλληψης της Φλέμινγκ. Στη Βρετανία, όπως αναφέρει το BBC, η σύλληψη της Φλέμινγκ προκαλεί αντιδράσεις μεταξύ του πολιτικού, επιστημονικού και δημοσιογραφικού κόσμου. Σε δηλώσεις διαμαρτυρίας προβαίνουν οι Ανδρέας Παπανδρέου και η Ελένη Βλάχου, ενώ από το Παρίσι ο Μίκης Θεοδωράκης δημοσιεύει έκκληση στη διεθνή επέμβαση προκειμένου να διασφαλισθεί η ζωή του Αλέκου Παναγούλη, της λαίδης Αμαλίας Φλέμινγκ και των άλλων συλληφθέντων. Η ίδια η Φλέμινγκ ζητεί τη μεταφορά της σε νοσοκομείο λόγω κυκλοφορικών δυσκολιών και διαβήτη. Εξακολουθεί όμως να κρατείται σε αυστηρή απομόνωση. Στις 27 Σεπτεμβρίου αρχίζει η δίκη των τεσσάρων στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών με συγκατηγορούμενό τους τον στρατιώτη-φρουρό Κων. Μπεκάκο. Η Φλέμινγκ έχει συνήγορο τον Στ. Κανελλόπουλο. Στην απολογία της παραδέχεται την κατηγορία τονίζοντας ότι ήθελε να συμβάλει στην απόδραση του Παναγούλη για λόγους ανθρωπιστικούς, επειδή γνώριζε ότι βασανίζεται, και προσθέτει ότι στην επιθυμία της για απελευθέρωση του Παναγούλη δεν υπάρχει πολιτικό κίνητρο. Την επομένη το Στρατοδικείο επιβάλλει τις ακόλουθες ποινές φυλάκισης: Δεκαέξι μηνών στην Αμαλία Φλέμινγκ. Δεκαπέντε μηνών στον Κωνσταντίνο X. Ανδρουτσόπουλο, ετών 30, ασκούμενο δικηγόρο. Δεκατεσσάρων μηνών στην Αθηνά Ψυχογιού, ετών 42, οικοκυρά. Δεκατριών μηνών στον Κωνσταντίνο Β. Μπεκάκο, ετών 21, στρατιώτη, και επτά μηνών με τριετή αναστολή στον Τζον Σκέλτον, ετών 26, φοιτητή της Θεολογικής Αθηνών. Η Φλέμινγκ και οι άλλοι καταδικασθέντες μεταφέρονται στις φυλακές Κορυδαλλού, όπου στις 3 Οκτωβρίου ο Βρετανός γαστρεντερολόγος σερ Έιβερν Τζονς εξετάζει την Φλέμινγκ και στην έκθεσή του διαπιστώνει ότι λόγω της κατάστασης της υγείας της βρίσκεται “στο χείλος του γκρεμού”. Η πράγματι σοβαρή κατάσταση της υγείας τής Φλέμινγκ και οι διεθνείς πιέσεις αναγκάζουν τη χούντα να την αποφυλακίσει. Στις 21 Οκτωβρίου στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πειραιώς εκδικάζεται αίτησή της με την οποία ζητεί την αποφυλάκισή της λόγω κινδύνου ανήκεστης βλάβης της υγείας της. Την ίδια ώρα που διεξάγεται η δίκη, ο υπουργός Δικαιοσύνης της χούντας Άγγελος Τσουκαλάς, θέλοντας να διασκεδάσει τις αιτιάσεις ότι η Φλέμινγκ αποφυλακίζεται ενώ άλλοι κρατούμενοι δεν έχουν την ίδια μεταχείριση, δηλώνει ότι “τυχόν διακοπή της φυλακίσεως της κ. Α. Φλέμινγκ, δι’ αποφάσεως του Πλημμελειοδικείου προς αποτροπήν ανηκέστου βλάβης της υγείας της, δεν θα αποτελέση εκδήλωσιν προνομιακής μεταχειρίσεως”. Έπειτα από λίγη ώρα το δικαστήριο αποφασίζει διακοπή της φυλάκισής της επί οκτάμηνο. Η Φλέμινγκ δηλώνει: “Η επιθυμία μου είναι να παραμείνω στη χώρα μου. Θα το πράξω όσο τουλάχιστον εξαρτάται από μένα”. Και φεύγει από τα δικαστήρια του Πειραιά για το σπίτι της στο Κολωνάκι. Από εκεί, τα ξημερώματα της 14ης Νοεμβρίου τέσσερις αστυνομικοί την οδηγούν, παρά τη θέλησή της, στο αεροδρόμιο και σε εκτέλεση απόφασης του υπουργού Εσωτερικών Ανδρουτσοπούλου την επιβιβάζουν σε αεροσκάφος με κατεύθυνση το Λονδίνο».

Και πράγματι επιστρέφει εξόριστη πλέον στο Λονδίνο και χωρίς την ελληνική ιθαγένεια. Οι Άγγλοι όμως δεν της συγχώρησαν το ότι ο διάσημος επιστήμονας παντρεύτηκε μιαν Eλληνίδα Kαρυάτιδα, αν και είχαν περάσει ήδη 4 χρόνια από την χηρεία του, κάτι που είχε ενοχλήσει την ίδια πολύ.

Το 1974 με την πτώση της χούντας επανήλθε στην Ελλάδα και στις πρώτες εκλογές στρατεύεται με το ΠΑΣΟΚ. Εξελέγη βουλευτής το 1977, αλλά και το 1981 και το 1985.
Στις 26 Φεβρουαρίου του 1986 έσβησε αθόρυβα για πάντα, πριν προλάβει να δει να υλοποιείται το μεγάλο της όνειρο: το Ίδρυμα Bασικής Bιοϊατρικής Έρευνας «Aλέξανδρος Φλέμινγκ», κάτι που συνέβη πολύ αργότερα, το 1998, ένα κέντρο έρευνας από τα καλύτερα του κόσμου.

Η Αμαλία Φλέμινγκ υπήρξε και Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων (ΣΕΕ) και το 1965 τιμήθηκε με το παράσημο Ευποιίας. Παράλληλα, ανέπτυξε δραστηριότητα για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα δικαιώματα των γυναικών και την ειρήνη: Διεθνής Αμνηστία (πρώτη πρόεδρος του ελληνικού τμήματος), Δημοκρατική Μέριμνα, Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Επιτροπή για τον Επαναπατρισμό των Πολιτικών Προσφύγων, Επιτροπή για την απελευθέρωση του Τουρκικού λαού και την Δημοκρατία.