Αγχωθείτε… κάνει καλό!

Ο Hans Selye ήταν ο Ούγγρος γιατρός που εισήγαγε τον ορισμό του άγχους στις αρχές της δεκαετίας του '30, για να περιγράψει πώς αντιδρά κανείς σωματικά, ψυχικά και συναισθηματικά σε απαιτητικούς παράγοντες. Ακόμα και αυτός όμως αντιμετώπισε κάποιες δυσκολίες μέχρι να φτάσει τον τελικό ορισμό της έννοιας. Πάρα την εννοιολογική του ασάφεια το άγχος έχει πολύ συγκεκριμένες και «απτές» συνέπειες. Ο λόγος που το άγχος μπήκε τόσο γρήγορα στο λεξιλόγιό μας είναι επειδή οι γιατροί στις αρχές της δεκαετίας του '50 θεώρησαν πως ήταν βασικός παράγοντας για την επιδημία καρδιακών παθήσεων σε λευκούς Αμερικανούς άνδρες της μεσοαστικής τάξης. Μέχρι τη δεκαετία του '70, το άγχος, ως συνώνυμο της έντασης και του στρες, είχε γίνει μια βασική κατάσταση της σύγχρονης ζωής. Από τότε μέχρι τώρα έχουν αναλυθεί ενδελεχώς οι αρνητικές επιπτώσεις του άγχους και για όλους μας είναι ένας μεγάλος εχθρός όμως, και το άγχος έχει τη θετική του πλευρά.

Δημιουργικό άγχος

Ο λόγος για το δημιουργικό άγχος που είναι μια πολύ χρήσιμη και φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας. Μας κινητοποιεί, πνευματικά και σωματικά εν όψει μιας επερχόμενης σημαντικής περίστασης που συνοδεύεται από την ψυχολογική αίσθηση απειλής. Μια τέτοια περίσταση μπορεί να είναι μια εξέταση σε ένα μάθημα, μία παρουσίαση εργασίας μπροστά σε κοινό, ένας σημαντικός αγώνας για έναν αθλητή, μια παράσταση για έναν ηθοποιό κ.ο.κ. Ουσιαστικά το δημιουργικό άγχος διατηρεί, ελεγχόμενα, σε συνεχή εγρήγορση το μυαλό μας, τη σκέψη μας, το σώμα μας και γενικά τις αισθήσεις μας ώστε να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι για να επιτύχουμε το σκοπό μας. Συνήθως τα αποτελέσματα είναι καλά και η κατάσταση αυτού του τύπου άγχους είναι παροδική και διαρκεί όσο διαρκεί και η συγκεκριμένη περίσταση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Σε μια κλίμακα από το 1 ως το 10, το δημιουργικό άγχος αυξάνεται προοδευτικά όσο πλησιάζει η αντιμετώπιση της «απειλής» αλλά κορυφώνεται και παραμένει στο 5 λειτουργώντας βοηθητικά και όχι ανασταλτικά. Συνεπώς, δεν χρειάζεται ούτε αντιμετώπιση ούτε καταπολέμηση αφού στην πραγματικότητα η εμφάνιση του είναι ωφέλιμη. Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι το δημιουργικό άγχος είναι καλό να το έχουμε στη ζωή μας καθώς μας κινητοποιεί και μας ενδυναμώνει.

Αποδεδειγμένα, για κάποιους ανθρώπους το άγχος είναι η κινητήριος δύναμη τους. Είναι αυτό που τους σπρώχνει όχι μόνο να ολοκληρώσουν αλλά και γενικότερα να κάνουν πράγματα που από μόνοι τους δεν θα κατάφερναν να κάνουν. Το άγχος όντως είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε νέες ή δύσκολες καταστάσεις. Σε μικρές και λογικές δόσεις μπορεί να δώσει την απαιτούμενη ενέργεια που χρειάζεται το ανοσοποιητικό μας σύστημα ώστε να γίνει πιο ευέλικτο και ανθεκτικό. Άλλωστε η αντίδραση που έχουμε στο άγχος υπάρχει για να προστατευόμαστε και όχι για να γινόμαστε χειρότερα. Το δημιουργικό άγχος είναι ένα καλό άγχος. Για παράδειγμα, οι φοιτητές που περιμένουν τελευταία στιγμή να διαβάσουν, το άγχος τους βοηθά να συγκεντρωθούν και να μην διασπάται η προσοχή τους. Επίσης, υπάρχουν και το άγχος της ανυπομονησίας. Αυτό το άγχος προκύπτει από όμορφα γεγονότα για τα οποία είμαστε ανυπόμονοι. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν νιώθουμε να καταπιεζόμαστε ή να αρρωσταίνουμε γιατί πολύ απλά είμαστε χαρούμενοι.

Θετικές επιπτώσεις

Εκτός του ότι αυξάνει τη δημιουργικότητα, το άγχος έχει και μια σειρά από άλλες ευχάριστες συνέπειες. Αν λοιπόν μάθουμε να διαχειριζόμαστε το άγχος μας, μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελος μας.

Ενισχύει τη μνήμη. Υπάρχουν πολλά στοιχεία που συνδέουν το άγχος με τη νοημοσύνη και την ενίσχυση της επίδοσης των γνωστικών λειτουργιών. Για παράδειγμα, όταν νιώθουμε στρες πριν από ένα τεστ, έχουμε καλύτερη απόδοση. Επίσης, οι πιο έξυπνοι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο ανήσυχοι και παράγουν περισσότερη αδρεναλίνη, την ορμόνη που σχετίζεται με το άγχος, ως απάντηση στις δύσκολες καταστάσεις.

Το άγχος μάς προστατεύει από την γρίπη. Όταν ανησυχούμε πολύ για κάτι, το αμυντικό σύστημα του οργανισμού ενισχύεται και σχετική μελέτη του Ινστιτούτου του Στάνφορντ για την Ανοσία, την Μεταμόσχευση και την Μόλυνση, έχει αποδείξει ότι τα άτομα που έχουν άγχος πριν από έναν εμβολιασμό επιτυγχάνουν καλύτερη ενίσχυση του οργανισμού τους.

Μας κρατάει σε εγρήγορση. Το άγχος σε φυσιολογικά επίπεδα μπορεί να μας κάνει πιο δημιουργικούς και εφευρετικούς. Γεννιόμαστε με τόσα πολλά ένστικτα, που ορισμένα εκδηλώνονται μόνο κάτω από πίεση. Εάν δείτε το άγχος με πιο θετικό τρόπο, μπορείτε να αλλάξετε την επίδραση που έχει επάνω σας.

Το δικό σας άγχος κάνει τα παιδιά σας πιο έξυπνα. Μελέτη του Bloomberg School of Public Health το 2006, απέδειξε ότι τα παιδιά των γυναικών, που κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης τους είχαν άγχος, σε ηλικία δύο ετών ανέπτυξαν περισσότερο τις ικανότητές τους από εκείνα των οποίων οι μητέρες ήταν ήρεμες κατά την εγκυμοσύνη τους.

Μας κάνει πιο δυνατούς. Ο μικρός πανικός μπορεί να μας κάνει πιο σκληρούς. Όταν προσπαθούμε για το καλύτερο και αγχωνόμαστε, Αυτό το άγχος μπορεί να λειτουργήσει υπέρ μας στη μετέπειτα ζωή. Σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Buffalo διαπιστώθηκε πως οι αρνητικές εμπειρίες, που προκάλεσαν στρες, έκαναν τους ανθρώπους που τις αντιμετώπισαν να προσαρμόζονται καλύτερα σε παρόμοιες καταστάσεις στο μέλλον!